DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza Społeczna 2015 144
najczęściej osoby z wykształceniem średnim i zasadniczym zawodowym, najrzadziej – osoby z wykształceniem podstawowym.
W 2015 roku wzrost odsetka byłych emigrantów obserwowano we wszystkich grupach oprócz osób z
wykształceniem średnim; ponad proporcjonalny wzrost odnotowano w grupie osób z wykształceniem wyższym.
Ponad proporcjonalne wzrosty odnotowano również w najmłodszych wieku, w których odsetki osób z doświadczeniem
migracyjnym są najwyższe 39 . Prawdopodobnie część młodych osób wchodzących na rynek pracy traktuje
emigrację zarobkową jako jedną z równorzędnych alternatyw dla zatrudnienia w kraju. Emigrują w celach zarobkowych
skuszeni wyższymi zarobkami, a potem wracają do kraju zweryfikowawszy w trakcie wyjazdu swoje oczekiwania
względem pracy poza krajem i decydują się na pracę w Polsce. Mogą o tym świadczyć relatywnie niskie odsetki
osób powtarzających migracje w tych grupach wieku. Wysokie odsetki osób z doświadczeniem pracy za granicą obserwowano
zwłaszcza na fali euforii poakcesyjnej, a także w okresie poprawiającej się sytuacji na rynkach pracy w
krajach docelowych.
Względnie stabilny udział osób z doświadczeniem migracyjnym cechujący starsze grupy można zapewne wiązać
z bardziej ustalonymi wzorcami pracy za granicą. Może o tym świadczyć również systematycznie wysoki udział powtarzających
wyjazdy w kolejnych badanych okresach zwłaszcza w grupach wieku 35-44 oraz 45-59 lat.
Systematycznie większy niż przeciętnie odsetek osób z doświadczeniem migracyjnym obserwuje się wśród
mieszkańców mniejszych ośrodków. Może to wynikać z trudności na lokalnym rynku pracy i mniejszego popytu na
pracę w miejscowościach zamieszkania, co sprawia, że alternatywa wyjazdu w porównaniu do lokalnych możliwości
zatrudnienia dla ich mieszkańców jest bardziej atrakcyjna.
Tabela 4.9.11 Udziały w populacji w 2015 roku osób z doświadczeniami migracyjnymi w latach 2005-2009, 2007-
2011, 2011-2013 oraz 2013-2015
Doświadczenia
w latach 2005-
2009
Doświadczenia
w latach 2007-
2011
Doświadczenia
w latach 2011-
2013
Doświadczenia
w latach 2013-
2015
Odsetek osób powtarzających
migracje
po okresie
2011-2013
Cechy emigrantów
Płeć
Mężczyźni 5,5 4,8 3,1 3,5 50,7
Kobiety 2,6 2,1 1,1 1,3 28,0
Wykształcenie
Podstawowe 1,7 1,2 0,9 1,1 43,5
Zasadnicze zawodowe 4,3 4,2 2,4 2,9 57,8
Średnie 4,9 3,8 2,7 2,5 43,5
Wyższe 4,0 3,3 1,4 2,0 33,6
Wiek
Poniżej 24 4,0 4,8 1,9 2,4 0,0
25-34 8,1 6,0 3,3 4,2 31,4
35-44 6,2 5,3 3,5 3,0 53,2
45-59 2,8 2,8 2,0 2,5 58,8
60-65 0,8 0,3 0,6 0,9 18,8
Miejscowość zamieszkania
miasta 500 tys. i więcej 4,2 2,8 0,8 1,5 24,6
miasta200-500 tys. 4,1 3,4 3,1 2,6 40,8
miasta100-200 tys. 3,5 2,5 1,6 2,6 23,9
miasta 20-100 tys. 3,3 3,0 1,9 1,7 38,4
miasta poniżej 20 tys. 5,3 3,9 2,4 2,5 52,4
wieś 3,9 3,9 2,2 2,6 47,9
Wielkość próby pozwala na badanie osób z doświadczeniem migracyjnym w różnych przekrojach, nie pozwala
jednak na łączne rozpatrywanie ich z powodami powrotów.
Informacje od osób, które wróciły, wskazują na spadek znaczenia negatywnych czynników ekonomicznych dla
powrotu emigrantów w latach 2013-2015. W porównaniu do poprzedniej rundy Diagnozy Społecznej odsetek osób
deklarujących powrót z powodu szeroko pojętych kłopotów z pracą za granicą zmniejszył się o prawie 10 pkt. proc
(tabela 4.9.12.). Najbardziej zmniejszył się odsetek osób wskazujących jako powód powrotu zakończenie lub utratę
pracy - w Diagnozie Społecznej 2015 deklarowała to prawie co czwarta osoba, która wróciła do Polski z emigracji
zarobkowej. W ostatniej edycji badania nie odnotowano natomiast osób wracających z powodu kłopotów ze znalezieniem
pracy; dla powrotów nie miały znaczenia również niekorzystne zmiany w relacji wynagrodzeń w kraju i
zagranicą. Można zatem sądzić, że zmniejszył się udział osób, których powrót do kraju miał bardziej charakter wymuszony
niż dobrowolny.
39
Analizując wskaźniki dla tej grupy, warto mieć na uwadze, że ponad 25 proc. osób w tej grupie podlega obowiązkowi szkolnemu, a ponad 60
proc. osób uczy się w szkołach różnego typu w trybie dziennym.
© Rada Monitoringu Społecznego