DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza Społeczna 2015 47
1993 r.
1995 r.
2000 r.
2003 r.
2005 r.
2007 r.
2009 r.
2011 r.
2013 r.
2015 r.
19
24
26
28
32
37
41
46
64
74
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Źródło danych: lata 1993-1997 — Czapiński, 1998; lata 2000-2015 — Diagnoza Społeczna.
Wykres 4.1.11. Odsetek gospodarstw domowych deklarujących, że ich stałe dochody nie pozwalają na zaspokojenie
bieżących potrzeb w latach 1993-2015 w całych próbach
W okresie od 2000 r. spadł odsetek gospodarstw, które w warunkach niewystarczających stałych dochodów ograniczały
potrzeby, podejmowały dodatkową pracę, zaciągały pożyczki lub korzystały z pomocy krewnych, a wzrósł
procent gospodarstw korzystających z oszczędności (tabela 4.1.10).
Tabela 4.1.10. Odsetek gospodarstw domowych deklarujących różne sposoby reagowania na finansowe trudności w
zaspokojeniu bieżących potrzeb spośród tych, w których stałe dochody nie pozwalają na zaspokojenie bieżących
potrzeb, w całych ważonych próbach w latach 2000-2015 *
Sposoby radzenia sobie z trudnościami
finansowymi
2000
N=1350
2003
N=1579
2005
N=1598
2007
N=1745
2009
N=3433
2011
N=3100
2013
N=3121
2015
N=2339
Ograniczanie potrzeb 88,8 88,7 92,5 89,5 89,2 86,4 88,8 86,2
Podejmowanie dodatkowej pracy 32,9 22,9 22,1 21,5 18,1 16,3 17,5 14,5
Korzystanie z oszczędności 15,1 16,6 9,5 8,5 7,6 13,0 12,7 17,5
Zaciąganie pożyczek 44,6 50,7 42,9 42,0 40,9 35,5 29,4 25,9
Korzystanie z pomocy krewnych 42,9 40,3 35,5 39,1 39,5 38,9 40,7 35,9
Korzystanie z pomocy Kościoła 0,8 1,3 0,7 1,9 ** 3,4 ** 3,3 ** 6,3 5,8
Korzystanie z pomocy opieki społecznej 7,1 11,7 13,4 16,2 16,7 15,5 19,9 18,4
Wyzbywanie się majątku b.d. 5,7 6,9 5,9 4,4 4,5 5,9 5,7
Podejmowanie innych działań b.d. 19,0 20,3 23,4 16,6 16,2 19,7 16,5
Niepodejmowanie żadnych działań b.d. 13,1 12,6 11,3 9,8 10,7 7,5 9,3
* w stosunku do gospodarstw, których dochody nie pozwalają na zaspokojenie bieżących potrzeb
** od 2007 r. „z pomocy Kościoła/Caritasu”
Źródło danych: Diagnoza Społeczna
4.1.4. Pomoc społeczna
Odsetek gospodarstw otrzymujących pomoc zewnętrzną w dowolnej formie wyniósł 9,7 proc., a więc najmniej w
całym okresie od 2000 r. (wykres 4.1.12).
Zasięg pomocy jest silnie zróżnicowany według grup społeczno-ekonomicznych, typu gospodarstwa i województwa.
Konkubinaty z dziećmi, małżeństwa z trójką i większą liczbą dzieci, gospodarstwa nierodzinne wieloosobowe i
jednoosobowe oraz rodziny niepełne korzystały znacznie częściej z pomocy społecznej niż pozostałe grupy gospodarstw
(wykres 4.1.13). Najrzadziej z pomocy korzystały małżeństwa i konkubinaty bez dzieci i małżeństwa z jednym
dzieckiem. Znacząco w okresie minionych dwóch lat zmniejszył się zasięg pomocy dla małżeństw z trójką i większą
liczbą dzieci oraz dla konkubinatów z dziećmi i bez dzieci; zwiększył się natomiast zakres pomocy dla gospodarstw
nierodzinnych wieloosobowych. We wszystkich typach gospodarstw znacznie częściej z pomocy zewnętrznej korzystały
ubogie (z I kwartyla dochodu), ale także znaczący jest odsetek gospodarstw najzamożniejszych korzystających
z pomocy wśród konkubinatów z dziećmi i małżeństw wielodzietnych (wykres 4.1.14).
Z pomocy zewnętrznej korzystało ponad połowę gospodarstw o niezarobkowym źródle utrzymania i co piąte
gospodarstwo rencistów; najmniejszy odsetek korzystających z pomocy jest w grupie gospodarstw pracujących na
własny rachunek (3,9 proc.). Niemal tyle samo gospodarstw pracowników (7,3 proc.) , rolników (8,8 proc.) i emerytów
(7,3 proc.) korzysta z pomocy zewnętrznej (wykresy 4.1.15).
© Rada Monitoringu Społecznego