DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Nadwyżka
dochodu nad
wydatkami
Terminowe
regulowanie
płatności
Racjonalne
gospodarowanie
pieniędzmi
Oszczędności >6
mies. doch.
Oszczędzanie
na starość
Diagnoza Społeczna 2015 80
Wyznaczono średnie wartości poszczególnych 5 składowych indeksu w latach 2009-2015. Ich porównanie wskazuje
na wzrost każdej z nich (wykres 4.3.22), co oznacza, że zaobserwowana poprawa zdrowia finansowego gospodarstw
wynikała z korzystnych zmian wszystkich składowych miernika syntetycznego. W 2015 roku gospodarstwa
domowe posiadały większe miesięczne nadwyżki finansowe, większe oszczędności, większy odsetek gospodarstw
oszczędzał na emeryturę, bardziej racjonalnie gospodarowano pieniędzmi. Obserwacje te są zgodne z wynikami analiz
przedstawionych w rozdziale 4.3.3 gdzie wykazano, że w 2015 roku wzrosły szanse na posiadanie oszczędności w
prawie każdej grupie dochodowej (z wyjątkiem najuboższych o dochodzie na osobę poniżej 500 PLN). Świadczy to,
między innymi, o lepszym zarządzaniu finansami umożliwiającym wygenerowanie oszczędności.
Największe zmiany zaobserwowano w obszarze oszczędności - aż 39 proc. gospodarstw domowych w próbie
panelowej 2013-2015 odnotowało wzrost wartości oszczędności. Jednocześnie u 13 proc. gospodarstw domowych
zaobserwowano spadek wartości oszczędności, co daje różnicę netto 26 punktów procentowych. Wyraźną poprawę
widać również w obszarze nadwyżek dochodu - 33 proc. gospodarstw domowych zwiększyło nadwyżkę dochodu nad
wydatkami, a przy spadku tej nadwyżki w przypadku 22 proc. gospodarstw otrzymujemy różnicę netto 11 punktów
procentowych.
Pomiędzy rokiem 2013 a 2015 blisko 13 proc. gospodarstw domowych zaczęło oszczędzać na starość, ale również
w tym samym okresie około 7 proc. gospodarstw przestało oszczędzać w tak długoterminowej perspektywie (różnica
netto 6 punktów procentowych).
2015
2013
2011
2009
2015
2013
2011
2009
2015
2013
2011
2009
2015
2013
2011
2009
2015
2013
2011
2009
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Wykres 4.3.22. Porównanie średnich wartości poszczególnych składowych indeksu w latach 2009-2015 (próba panelowa)
Wygenerowanie nadwyżek oraz odłożenie większych sum możliwe było dzięki poprawie sytuacji zarobkowej.
Zwiększenie nadwyżek widoczne było u osób, które w ciągu ostatniego roku podjęły lepiej płatną lub dodatkową
pracę oraz zdobyły nowe kwalifikacje lub umiejętności.
Zwiększenie nadwyżek i kwot oszczędności wiązało się jednak również z zaciągnięciem kredytów przez te gospodarstwa
domowe, które w 2013 roku nie spłacały żadnych pożyczek czy kredytów.
Sam fakt rozpoczęcia oszczędzania na emeryturę nie miał związku ze zmianami sytuacji finansowej. Oszczędzać
na starość zaczęły gospodarstwa mniej zamożne, głównie te o dochodach na osobę mieszczących się w drugim i
trzecim kwintylu (1,055-1,836 PLN).
© Rada Monitoringu Społecznego