DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza społeczna 2015 392
Klasa miejscowości zamieszkania
Dla oceny wpływu klasy miejscowości zamieszkania na zagrożenie ubóstwem przyjęto jako punkt odniesienia
gospodarstwa domowe zamieszkujące największe miasta. Wszystkie oszacowania parametrów modelu, stojących
przy zmiennych reprezentujących klasy miejscowości zamieszkania, nie są istotne z wyjątkiem gospodarstw domowych
zamieszkujących najmniejsze miasta. Zamieszkiwanie w tych miastach zwiększa nieznacznie ryzyko ubóstwa
w stosunku do zamieszkiwania w największych miastach (tabela 8.1.20).
Wykształcenie głowy gospodarstwa domowego
Poziom wykształcenia głowy gospodarstwa domowego w sposób jednoznaczny determinuje ryzyko znalezienia
się w sferze ubóstwa (tabele 8.1.20). Punktem odniesienia ocen wpływu wyróżnionych w modelach poziomów wykształcenia
głowy rodziny na ryzyko ubóstwa była grupa gospodarstw, których głowa posiada wykształcenie wyższe.
Wszystkie oszacowania parametrów są statystycznie istotne, poza grupą gospodarstw domowych z głową gospodarstwa
o wykształceniu średnim. Przyjmują one przy tym dodatnie wartości. Oznacza to, że wyraźnie najniższe ryzyko
wejścia w sferę ubóstwa mają gospodarstwa domowe, których głowa ma wykształcenie wyższe. Wykształcenie zasadnicze
zawodowe głowy gospodarstwa skutkuje większym ryzykiem ubóstwa niż wykształcenie podstawowe lub
niższe.
Wiek głowy gospodarstwa domowego
Grupy wiekowe głów gospodarstw domowych zostały wyodrębnione zgodnie z fazami przebiegu życia osób dorosłych.
Jako punkt odniesienia zostały wybrane gospodarstwa, których głowa jest w wieku 60 lat i więcej. Różnice
poziomu ryzyka ubóstwa pomiędzy grupą gospodarstw stanowiącą punkt odniesienia i wszystkimi innymi grupami
gospodarstw okazały się istotne tylko w przypadku grupy gospodarstw z głową w wieku 35-39 lat (tabela 8.1.20).
Ryzyko ubóstwa dla tej grupy gospodarstw jest istotnie niższe niż dla grupy gospodarstw stanowiącej punkt odniesienia.
Wynika to prawdopodobnie z faktu, że zdecydowana większość gospodarstw domowych stanowiących punkt
odniesienia analizy to gospodarstwa emerytów, w których dochód w zasadzie jest wyższy niż minimum egzystencji.
Status gospodarstwa na rynku pracy
W ramach statusu gospodarstw domowych na rynku pracy wyróżniono grupę gospodarstw bez osób bezrobotnych
oraz grupę gospodarstw z przynajmniej jedną osobą bezrobotną. Druga z tych grup stanowiła punkt odniesienia ocen
ryzyka ubóstwa. Uzyskane oszacowania parametrów wskazują na znaczące większe ryzyko wpadnięcia w sferę ubóstwa
gospodarstw z osobami bezrobotnymi niż gospodarstw domowych bez bezrobotnych (tabela 8.1.20).
Status niepełnosprawności
Jako punkt odniesienia została przyjęta grupa gospodarstw domowych z przynajmniej jedną osobą niepełnosprawną.
Występowanie osób niepełnosprawnych istotnie zwiększa ryzyko ubóstwa gospodarstw domowych. Wpływ
ten jest jednak relatywnie mniejszy niż w przypadku gdy w gospodarstwie domowym są osoby bezrobotne (tabela
8.1.20).
8.2.3. Wyniki analizy sfery ubóstwa w podejściu wielowymiarowym
W podejściu wielowymiarowym analizę ubóstwa monetarnego rozszerzono o analizę ubóstwa niemonetarnego
(deprywacji materialnej). Deprywacji materialnej podlegało w Polsce w 2015 r. 10,5 proc. gospodarstw domowych,
czyli znacznie więcej niż było ich ubogich monetarnie (tabela 8.2.21). Należy jednak zwrócić uwagę, że na wielkości
indeksów deprywacji w sposób znaczący oddziałują przyjmowane założenia co do granic deprywacji materialnej,
zarówno w poszczególnych jej wymiarach jak i dla wszystkich wymiarów łącznie. Głębokość ubóstwa niemonetarnego
kształtowała się także na wyższym poziomie niż ubóstwa monetarnego (indeksy głębokości ubóstwa przyjęły
odpowiednio wielkości 33,8 proc. i 23,5 proc., tabela 8.1.9). Również intensywność i dotkliwość deprywacji materialnej
była znacząco większa niż ubóstwa monetarnego. Indeksy intensywności i dotkliwości deprywacji materialnej
przyjęły wielkości 3,6 proc. i 4,5 proc. podczas gdy wielkość indeksów intensywności i dotkliwości ubóstwa monetarnego
wyniosła 0,8 proc. i 0,3 proc.
Zdecydowanie najwyższy procent zdeprywowanych materialnie występował wśród gospodarstw domowych
utrzymujących się z niezarobkowych źródeł oraz rencistów (odpowiednio 35,3 proc. i 26,5 proc. zdeprywowanych
materialnie). Głębokość deprywacji materialnej także była największa w tych dwóch grupach gospodarstw domowych
(indeks głębokości deprywacji materialnej przyjął w tych grupach gospodarstw domowych odpowiednio wielkości
43,4 proc. i 26,5 proc.). Jednakże różnice pomiędzy grupami społeczno-ekonomicznymi ze względu na głębokość
deprywacji materialnej są znacznie mniejsze niż ze względu na zasięg tej deprywacji. Grupy gospodarstw domowych
© Rada Monitoringu Społecznego