DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza społeczna 2015 317
Postawę dominacji (średnia ocena odpowiednich twierdzeń w przedziale od 1 – zdecydowanie tak do 3,5 – raczej
tak) prezentuje — 46,5 proc. Można zatem powiedzieć, że Polacy dość powszechnie j odmawiają niektórym ludziom
i grupom prawa do szacunku, stosują moralną dyskryminację.
Postawa społeczna wynikająca z orientacji na dominację społeczną ma istotne znaczenie dla zachowań i postaw;
wiążę się z uprzedzeniami wobec obcych, z autorytarnym wychowaniem dzieci i akceptacją kary śmierci. Wykres
6.1.1 pokazuje rozkład procentowy odpowiedzi twierdzących i przeczących (pominięto odpowiedzi „ani tak, ani nie”)
na 3 pytania: czy „zbyt wiele mają do powiedzenia w naszym kraju osoby obcego pochodzenia”, „bez kar fizycznych
nie da się dobrze wychować dzieci”, „powinno się w Polsce przywrócić karę śmierci”. Wśród osób zorientowanych
na dominację jest więcej niż w grupie bez takiej orientacji zwolenników tezy o nadmiernym wpływie obcych na
sprawy kraju, karania fizycznego dzieci i przywrócenia w Polsce kary śmierci. W przypadku negatywnego stosunku
do obcych i kary śmierci postawa akceptująca przeważa wśród osób zorientowanych na dominację nad postawą przeciwną.
Mamy zatem do czynienia z syndromem postawy autorytarnej, odrzucającej moralną równość ludzi, niechętną
wobec obcych, przedmiotowo traktującą słabszych (dzieci) i odbierającą prawo do życia groźnym przestępcom. Na
szczęścia syndrom ten reprezentuje mniejszość Polaków. Osób spełniających co najmniej trzy z czterech kryteriów
autorytaryzmu jest w naszej próbie 16,7 proc. Potwierdzeniem syndromu postawy autorytarnej jest wynik analizy
czynnikowej odpowiedzi na 7 twierdzeń dotyczących relacji społecznych
A B C
100
80
60
40
54
46
Obcy TAK
Obcy NIE
30
70
100
80
60
40
Kary fizyczne TAK
Kary fizyczne NIE
31
69
83
100
80
60
40
Kara śmierci TAK
Kara śmierci NIE
58
42
39
61
20
20
17
20
0
Dominacja
Brak dominacji
0
Dominacja
Brak dominacji
0
Dominacja
Brak dominacji
UWAGI: panel A Chi-kwadrat=808.604, df=1, p