DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza Społeczna 2015 155
zanotowano w poprzedniej rundzie badania, choć i w obecnej różnica jest znaczna i wynosi 3,8 pp. Trzeba jednak
wziąć pod uwagę, że grupy docelowe działań EFS są szersze niż FP (obejmują także osoby już pracujące), co przy
małych liczebnościach odpowiednich grup uniemożliwia szczegółowe porównania. Pomimo okresu najintensywniejszego
wdrażania EFS z perspektywy finansowej 2007-2013 44 , w którym Polska uzyskała znaczną część środków z
tego funduszu, w minionych sześciu latach zakres dofinansowania z tego źródła nieznacznie zwiększył się, nie przekraczając
poziomu 10 proc., co w porównaniu z zakresem kursów dofinansowanych przez pracodawcę jest stosunkowo
niewielkim udziałem.
Tabela 4.9.19. Osoby w wieku 25 lat i więcej uczestniczące w jakiejkolwiek aktywności związanej z podnoszeniem
kwalifikacji zawodowych czy innych umiejętności w kolejnych podokresach lat 2005-2015 według formy dokształcania
się 45
Forma dokształcania
Odsetek wskazań na daną formę kształcenia w latach
2005-
2007
2007-
2009
2009-
2011
2011-
2013
2013-
2015
Nauka w szkołach lub uczelniach wyższych bez studiów podyplomowych
19,9 19,1 15,3 16,0 17,4
i doktoranckich
Studia podyplomowe i doktoranckie 7,9 10,1 8,9 7,9 6,9
Kursy doszkalające finansowane ze środków własnych 15,1 10,0 13,3 11,1 12,01
Kursy doszkalające finansowane ze środków EFS 7,1 6,1 7,3 8,4 7,1
Kursy doszkalające finansowane ze środków FP 5,7 5,2 6,5 3,9 3,3
Kursy doszkalające finansowane ze środków pracodawcy 36,5 39,6 40,8 41,8 40,2
Od rundy 2013-2015 także Uniwersytety Trzeciego Wieku) 7,8
-
Należy zwrócić uwagę, że wiele działań edukacyjnych jest współfinansowanych z różnych źródeł np. ze środków
pracodawcy i środków własnych. W pytaniu zadanym w Diagnozie Społecznej w latach 2007, 2009, 2011, 2013 i
2015 nie przewidziano odpowiedzi dotyczącej współfinansowania, więc dane zawarte w tabeli 4.9.19 należy traktować
jako pewne przybliżenie znaczenia poszczególnych źródeł finansowania.
Ze względu na małe liczebności dla poszczególnych form dokształcania niemożliwe jest przeprowadzenie analizy
form dokształcania się według statusu na rynku pracy respondenta, w szczególności dla osób niepracujących.
7,0
-
7,9
-
8,2
-
9,0
0,6
4.9.6.3. Kwalifikacje zawodowe a status na rynku pracy lata 2000-2015
Analiza osób, które nie pracowały z powodu braku kwalifikacji odpowiadających pracodawcom oraz osób pracujących
pozwoli na przynajmniej częściową ocenę skali niedopasowań strukturalnych na rynku pracy w odniesieniu
do kwalifikacji zawodowych posiadanych przez osoby w wieku produkcyjnym. Pamiętać jednak należy, iż jest to
subiektywna ocena respondentów, która zapewne odbiega od oceny pracodawców.
Ze względu na sposób ujęcia pytań o przyczyny niewykonywania pracy zawodowej w kwestionariuszu porównania
można przeprowadzić dla pięciu okresów: 2000-2007, 2005-2009, 2007-2011, 2011-2013 oraz 2013-2015. Mimo
braku ich rozłączności można uznać, że pierwszy okres obejmuje głownie lata spowolnienia polskiej gospodarki
(2002-2004), drugi – lata stosunkowo dobrej koniunktury gospodarczej, choć już zapewne skutki kryzysu gospodarczego
mogły wpływać na odpowiedzi respondentów, a trzeci i czwarty okres przypada na lata spowolnienia gospodarczego
wywołanego kryzysem, natomiast ostatni okres 2013-2015 to już stopniowe wychodzenie z okresu spowolnienia
gospodarczego.
Wśród osób niepracujących zawodowo w latach 2013-2015, czyli osób bezrobotnych i biernych, zaledwie około
3 proc. wskazało na brak kwalifikacji wymaganych przez pracodawcę 46 , z czego większość stanowiły kobiety (około
54 proc.) (tabela 4.9.20). W okresie 2000-2007, 2005-2009 oraz 2011-2013 sytuacja była zbliżona (około 4-5 proc.
respondentów, w tym odpowiednio 57 proc., 54 proc. oraz 54 proc. kobiet). Natomiast w okresie 2007-2011 około 3
proc. uznało brak kwalifikacji jako przyczynę pozostawania bez pracy, z czego aż około 62 proc. stanowiły kobiety.
Jednak niezależnie od zaobserwowanych zmian brak kwalifikacji wymaganych przez pracodawcę nie był w ocenie
respondentów głównym powodem braku zatrudnienia w analizowanych okresach. Należy pamiętać, że jest to subiektywna
ocena respondenta, więc przewaga kobiet może wynikać z większego ich krytycyzmu. Na ten wynik może też
wpływać znaczenie wykształcenie jako determinanty zatrudnienia, większe dla kobiet niż mężczyzn (np. Sztanderska,
Grotkowska, 2007).
Wśród niepracujących zawodowo z powodu braku kwalifikacji w latach 2013-2015 20 proc. miało wykształcenie
co najwyżej podstawowe, mniej niż w okresie 2011-2013 (24 proc.), ale na poziomie zbliżonym do odnotowanego w
latach 2000-2007 i 2005-2009 oraz nieco więcej niż w latach 2007-2011 (18 proc.). Zwiększył się istotnie natomiast
44
www.efs.gov.pl, fundusze europejskie.gov.pl.
45
Respondent mógł wymienić trzy aktywności, które podjął w ciągu 2 ostatnich lat w celu podnoszenia swych kwalifikacji zawodowych czy innych
umiejętności. Do analiz użyto formy wymienionej jako pierwsza - najważniejsza.
46
Ankietowani mogli wskazać więcej niż jeden powód pozostawania bez pracy, odsetek wskazań informuje więc o randze danego powodu.
© Rada Monitoringu Społecznego