DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza Społeczna 2015 146
również cechowała wyższa niż przeciętnie aktywność, ale nie przekładało się to na większe zatrudnienie jak u mężczyzn.
Odsetek pracujących wśród kobiet z doświadczeniami migracyjnymi był podobnie jak w poprzednich rundach
nadal niższy od obserwowanego ogółem. Spadło również i tak niewielkie w poprzednich edycjach zaangażowanie we
własną działalność gospodarczą. Spadek aktywności ekonomicznej w tej grupie kobiet w 2015 roku w porównaniu
do poprzedniej rundy badania wynika ze spadku odsetka kobiet pracujących, co nie jest równoważone wzrostem (i
tak wysokiego) odsetka kobiet poszukujących pracy. Wzrasta udział kobiet biernych zawodowo. W 2015 roku udział
kobiet bezrobotnych wśród wszystkich kobiet z doświadczeniem migracyjnym był ponad trzy razy wyższy niż w całej
populacji kobiet; podobną relację obserwowano w 2011 roku.
4.9.5.3. Zamierzenia migracyjne
W Diagnozie Społecznej od 2007 roku respondenci są pytani o zamierzenia emigracji zarobkowej. Choć nie istnieją
badania, które pozwoliłyby wiarygodnie prognozować emigrację na podstawie deklarowanych zamierzeń osób,
same deklaracje mogą być pewną wskazówką przy próbach oceny potencjału migracyjnego. Mogą również stanowić
cenne źródło wiedzy o postrzeganiu przez respondentów perspektyw zawodowych w Polsce i ich ocenie krajowego
rynku pracy zwłaszcza w kontekście sytuacji na rynkach pracy w potencjalnych krajach docelowych.
Sytuacja na rynkach pracy w większości krajów UE systematycznie poprawia się od drugiej połowy 2013 roku -
rośnie popyt na pracę, a stopa bezrobocia powoli ale konsekwentnie się obniża (Cichocki i in. 2015). W głównych
krajach docelowych emigracji Polaków, tj. w Niemczech i Wielkiej Brytanii, relatywnie niskie stopy bezrobocia,
zwłaszcza na tle krajów regionu, oraz brak barier w dostępie do rynków pracy mogą stanowić zachętę po okresie
trudnych rynków pracy w czasie kryzysu finansowego. Ponieważ część osób mogła już zweryfikować swoje nie zawsze
realistyczne wyobrażenia o pracy na emigracji i bardziej trzeźwo ocenia potencjalne korzyści i koszty, perspektywa
emigracji zarobkowej nie pociąga już tak bardzo jak w czasie poakcesyjnego boomu. Niemniej jednak utrzymujące
się znaczne różnice w płacach (szczególnie po uwzględnieniu kosztów utrzymania) czynią migrację nadal atrakcyjną
alternatywą, zwłaszcza dla osób mających trudności w znalezieniu pracy w kraju.
W czterech ostatnich rundach odsetek osób deklarujących w momencie badania chęć emigracji zarobkowej w
ciągu najbliższych 2 lat wahał się w przedziale między 6 proc. a 8 proc. W Diagnozie Społecznej 2015 obniżył się do
poziomu 7 proc., wobec 8 proc. obserwowanych dwa lata wcześniej (wykres 4.9.12). W porównaniu do danych z
2007 roku, kiedy 11 proc. respondentów deklarowało chęć emigracji, deklaracje chęci wyjazdu są więc rzadsze.
Można też zauważyć różnice deklaracji wyjazdu między mężczyznami i kobietami. Od 2009 roku, który można uznać
za koniec poakcesyjnego boomu, odsetek kobiet deklarujących chęć wyjazdu waha się wokół 5 proc., zaś dla mężczyzn
oscylował między 8-10 proc., choć charakteryzował się podobną dynamiką. Wydaje się, że wskaźniki osiągnęły
swój pewien stabilny poziom uwzględniający możliwość legalnej pracy zagranicą, a nieznaczne wzrosty i spadki
deklarowanej chęci emigracji zakrokowej można traktować raczej jako reakcję na zmiany sytuacji na polskim rynku
pracy a nie oczekiwania świetlanych perspektyw w pracy zagranicą.
16,0
14,0
12,0
10,0
8,0
6,0
4,0
2,0
0,0
razem
mężczyźni
kobiety
2007 2009 2011 2013 2015
Wykres 4.9.12. Odsetek deklarujących zamierzenia emigracji zarobkowej według płci w latach 2007-2015
Struktura osób, które chcą wyjechać, według statusu na rynku pracy nie jest taka sama jak całej populacji. Zdecydowanie
częściej są to osoby aktywne zawodowo, ale już niekoniecznie pracujące (wykres 4.9.13). Wśród deklarujących
chęć wyjazdów odsetek pracujących jest prawie taki sam jak w całej grupie respondentów, natomiast prawie
trzy razy wyższy jest udział bezrobotnych. Prawdopodobnie są to osoby mające trudności w znalezieniu pracy w kraju,
podobnie jak osoby bierne zawodowe, które choć nie szukają pracy w Polsce, rozważają wyjazd w celach zarobkowych
za granicę.
© Rada Monitoringu Społecznego