Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ºñÏ»ñ. ÂÕûñ, ï»°ë §Çñù ÃÕÃáó¦,<br />
ºñáõë³Õ»Ù, 1994, ¿ç 314-318, 333-335,<br />
339, 345, 356-359: àõËï³Ý»ë, ä³ïÙáõ-<br />
ÃÇõÝ Ð³Ûáó, ´, ì³Õ³ñß³å³ï, 1871, ¿ç<br />
70-71, 74-75, 79-81, 83-87, 132-136:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. êï»÷³Ýáë úñ-<br />
µ»ÉÛ³Ý, êÛáõÝÇùÇ å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý,<br />
1986: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. ², ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001: Ìóðàäÿí Ï.<br />
Ì., Ê êðèòèêå òåêñòà lll ïîñëàíèÿ<br />
êàòîëèêîñà Àâðààìà, ï»°ë §Èñ³µ»ñ¦ ²<br />
(ѳë³ñ³Ï. ·Çï.), 1968, ¹ 10:<br />
زøêÆØ Î²îì²ÈÚ²Ü<br />
²´ð²Ð²Ø ´ ÊàÞ²´ºòÆ<br />
(´³ÕÇß»óÇ, Øß»óÇ, ø»Õ»óÇ, Îáñ¹í³óÇ,<br />
øÛáõñïÇëï³ÝóÇ)<br />
(1730–1734)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1730–Çó: гçáñ¹»É ¿ γñ³å»ï ´<br />
àõÉÝ»óáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ Ùáï³íáñ³å»ë<br />
1677–ÇÝ ì³ÝÇ Ý³Ñ³Ý·Ç Êáß³µ<br />
·ÛáõÕáõÙ, ٳѳó»É ѳٳ׳ñ³-<br />
ÏÇó 1734–Ç ÝáÛ»Ùµ»ñÇ 11–ÇÝ ì³-<br />
Õ³ñß³å³ïáõÙ: ³Õí»É ¿ ê. ³-<br />
۳ݻ í³ÝùÇ µ³ÏáõÙ:<br />
øñáçáñ¹ÇÝ ¿ ñÇ·áñ ÞÕó۳ÏÇñ<br />
å³ïñdzñùÇ: àõëáõÙÝ ëï³ó»É ¿ ´³-<br />
Õ»ßÇ ²Ùñ¹áÉáõ ê. γñ³å»ï í³ÝùÇ<br />
¹åñáóáõÙ, áõñ ³ß³Ï»ñï»É ¿ ì³ñ-<br />
¹³Ý ³ñù»å. ´³ÕÇß»óáõÝ ¨ ñÇ·áñ<br />
í³ñ¹³å»ï ÞÇñí³ÝóáõÝ (ÞÕó۳-<br />
ÏÇñ): 1703–ÇÝ ëï³ó»É ¿ í³ñ¹³å»-<br />
ï³Ï³Ý ³ëïÇ׳Ý: 1704–ÇÝ ñÇ·áñ<br />
í³ñ¹³å»ï ÞÇñí³ÝóÇÝ ³ß³Ï»ñï-<br />
Ý»ñÇ Ñ»ï, áñáÝó ÃíáõÙ ¨ ²µñ³Ñ³Ù<br />
Êáß³µ»óÇÝ, Ñ»é³ÝáõÙ ¿ ´³Õ»ßÇó ¨<br />
»ñϳÙÛ³ ¹»·»ñáõÙÝ»ñÇó Ñ»ïá ѳëï³ïíáõÙ<br />
Øßá ê. γñ³å»ï í³ÝùáõÙ<br />
(ɳϳ ϳ٠ÆÝݳÏÝÛ³Ý<br />
í³Ýù): ì³ÝùÁ å³ñïù»ñÇó ³½³ï»-<br />
Éáõ Ùï³Ñá·áõÃÛ³Ùµ ³ÛÉ í³ñ¹³å»ïÝ»ñÇ<br />
Ñ»ï ÙdzëÇÝ ½µ³Õí»É ¿<br />
ÝíÇñ³Ñ³í³ùáõÃÛ³Ùµ: ºÕ»É ¿ î³ñá-<br />
ÝÇ ê. γñ³å»ïÇ í³ÝùÇ í³Ý³Ñ³Ûñ<br />
(1717–1730): 1727–ÇÝ áñå»ë áõËï³íáñ<br />
³Ûó»É»É ¿ ºñáõë³Õ»Ù:<br />
1727–ÇÝ ê. гÏáµÛ³Ýó سÛñ³í³ÝùÇ<br />
سïñ³Ý ÏÇó ë»ÝÛ³ÏÇ å³ïÇ<br />
íñ³ ϳݷݻóÝ»É ¿ ïí»É ˳ãù³ñ`<br />
ѳÝáõÝ Çñ ¨ ÐáíѳÝÝ»ë ÎáÉáï<br />
å³ïñdzñùÇ, ÇëÏ 1728–ÇÝ ëñµ³å³ïÏ»ñ<br />
¿ ÝíÇñ»É ê. гñáõÃÛáõÝ<br />
ï³×³ñÇ ê. ñÇ·áñ Èáõë³íáñÇ㠻ϻ-<br />
Õ»óáõ ÐáíѳÝÝ»ë ØÏñïãÇ ë»Õ³ÝÇÝ:<br />
²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë ¿<br />
ÁÝïñí»É 1730–Ç ÑáõÝí³ñÇ 7–ÇÝ` úë-<br />
Ù³ÝÛ³Ý å»ïáõÃÛ³Ý Ñáí³Ý³íáñáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ, í³Û»É»É ¿ ݳ¨ ºñáõë³Õ»ÙÇ ¨<br />
Î. äáÉëÇ Ð³Ûáó å³ïñdzñùÝ»ñÇ ³-<br />
ç³ÏóáõÃÛáõÝÁ: γÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý<br />
ϳñ×³ï¨ ï³ñÇÝ»ñÇÝ ÷áñÓ»É ¿<br />
سÛñ ²Ãáé ê. ¾çÙdzÍÝÇ Ñ³Ù³ñ<br />
ëï»ÕÍ»É Ë³Õ³Õ ¨ ³å³Ñáí Ï»óáõÃ-<br />
ÛáõÝ: ì»ñ³Ýáñá·»É ¿ ê. ¾çÙdzÍÝÇ ¨<br />
ßñç³Ï³ÛùÇ í³Ýù»ñÝ áõ »Ï»Õ»óÇÝ»-<br />
ñÁ, å³ïÏ»ñ³½³ñ¹»É ïí»É سÛñ<br />
î³×³ñÇ áñÙ»ñÝ áõ ëÛáõÝ»ñÁ: ¼µ³Õí»É<br />
¿ ݳ¨ Ù³ï»Ý³·ñáõÃÛ³Ùµ, Ñ»ÕÇ-<br />
Ý³Ï»É ¿ Ïáݹ³ÏÝ»ñ, Ý»ñµáճϳÝ<br />
»ñÏáõ ¨ Ñá·¨áñ ÑÇÝ· ï³Õ»ñ (µáÉáñÝ<br />
¿É ³ÝïÇå): ijٳݳϳÏÇóÝ»ñÇ<br />
ÏáÕÙÇó Ñáñçáñçí»É ¿ §·ÇïÝ³Ï³Ý »õ<br />
ѳÝ׳ñ³ß³ï, íë»Ù³µ³Ý »õ ù³ç³ßÝáñÑ<br />
í³ñ¹³å»ïݦ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ²µñ³-<br />
ѳ٠´ Êáß³µ»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ²µñ³Ñ³Ù<br />
Îñ»ï³óÇÝ:<br />
10
Change language