Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ »ÝóñÏí»ó£ Æ í»ñçá,<br />
Ýñ³Ý ѳçáÕí»ó ÷³Ëã»Éáí ³½³ïí»É<br />
µ³Ýï³ñÏáõÃÛáõÝÇó ¨ ï»Õ³-<br />
÷áËí»É ²Õí³Ýù£ γÃáÕÇÏáëÇ Ñ³çáñ¹<br />
ѳݷñí³ÝÁ ìñ³ó ó·³íáñáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ ¿ñ, áñï»Õ ݳ ÑÛáõñÁÝϳÉí»É<br />
¿ñ ²ïñÝ»ñë»Ñ ó·³íáñÇ Ùáï£ ²Ûëï»Õ<br />
¿É Ýñ³Ý ¿ ѳëÝáõÙ Îáëï³Ý¹-<br />
ÝáõåáÉëÇ ÜÇÏáÕ³Ûáë å³ïñdzñùÇ<br />
ó³í³Ïó³Ï³Ý ݳٳÏÁ, áñï»Õ µÛáõ-<br />
½³Ý¹³Ï³Ý »Ï»Õ»óáõ ջϳí³ñÝ Çñ<br />
íßï³ÏóáõÃÛáõÝÝ ¿ñ ѳÛïÝáõÙ Ýñ³Ý<br />
г۳ëï³ÝÇÝ µ³ÅÇÝ ÁÝÏ³Í ³í»ñ³-<br />
ÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³éÃÇí£<br />
г۳ëï³Ý í»ñ³¹³éݳÉáõó Ñ»-<br />
ïá ÐáíѳÝÝ»ë º ¸ñ³ë˳ݳϻñïóÇÝ<br />
ѳëï³ïí»ó î³ñáÝáõÙ ¨ ³Ûëï»ÕÇó<br />
ݳٳÏáí ¹ÇÙ»ó µÛáõ½³Ý¹³-<br />
Ï³Ý Ï³Ûëñ Îáëï³Ý¹ÇÝ Vll ÌÇñ³Ý³-<br />
ÍÇÝÇÝ` Ýñ³ û·ÝáõÃÛáõÝÁ Ëݹñ»Éáí<br />
³ñ³µÝ»ñÇ ¹»Ù å³Ûù³ñáõÙ£ γÃá-<br />
ÕÇÏáëÁ, ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇí, ãÁݹáõÝ»ó<br />
ϳÛëñáõÃÛáõÝ Ù»ÏÝ»Éáõ Ññ³í»ñÁ`<br />
½·áõ߳ݳÉáí ù³ÕÏ»¹áݳϳÝáõ-<br />
ÃÛ³ÝÁ ѳñ»Éáõ ³ÝÑÇÙÝ Ù»Õ³¹ñ³ÝùÝ»ñÇó£<br />
î³ñáÝÇó ݳ ³Ýó³í<br />
¸»ñç³Ý, ³å³ Ù»ÏÝ»ó سݻ³ ³Ûñ`<br />
ñÇ·áñ Èáõë³íáñãÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý<br />
í³Ûñ»ñÁ£ Æñ ä³ïÙáõÃÛ³Ý Ù»ç ϳÃá-<br />
ÕÇÏáëÁ »ñ³ÝáõÃÛ³Ùµ ¿ ÑÇßáõÙ ê»-<br />
åáõÑ É»é³Ý ׷ݳíáñÝ»ñÇ Ñ»ï ³Ýó-<br />
ϳóñ³Í ÇÝÁ ³ÙÇëÝ»ñÁ£ Ø»Í ¹Åϳ-<br />
ÙáõÃÛ³Ùµ ÃáÕÝ»Éáí ׷ݳíáñ³Ï³Ý<br />
ÏÛ³ÝùÁ` ݳ í»ñ³¹³éÝáõÙ ¿ ²Ûñ³ñ³ï,<br />
áñï»Õ ·³ÑÇ Ñ³Ù³ñ µáõéÝ<br />
å³Ûù³ñ ¿ñ ͳí³Éí»É »ñÏáõ ²ßáïÝ»-<br />
ñÇ` êÙµ³ï l–Ç áñ¹Ç ²ßáï ll ºñϳÃÇ<br />
¨ Ýñ³ Ñáñ»Õµáñáñ¹Ç ²ßáï Þ³åáõÑ-<br />
Û³ÝÇ ÙÇ稣 гÛáó ѳÛñ³å»ïÁ ѳñ-<br />
ϳ¹ñí³Í ¿ ÉÇÝáõÙ í»ñëïÇÝ ÙÇç³Ùï»É<br />
¨ ˳ճÕáõÃÛáõÝ Ñ³ëï³ï»É<br />
³½·³Ï³ÝÝ»ñÇ ÙÇ稣<br />
¸Åµ³ËïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ѳݷÇëï<br />
ã¿ÇÝ ï³ÉÇë Í»ñáõݳ½³ñ¹ ѳÛñ³å»ïÇÝ<br />
ݳ¨ ѻﳷ³ÛáõÙ£ гïϳå»ë<br />
ﳷݳå³ÉÇó ¿ÇÝ 923–924<br />
Ãí³Ï³ÝÝ»ñÁ, »ñµ г۳ëï³ÝÁ<br />
ÏñÏÇÝ »ÝóñÏí»ó ê³çÛ³ÝÝ»ñÇ ½áñù»ñÇ<br />
ѳñÓ³ÏáõÙÝ»ñÇÝ£ γÃáÕÇÏáëÁ<br />
Ý³Ë ³å³ëï³Ý»ó ²ÛñÇí³ÝùáõÙ,<br />
³å³ Ù»ÏÝ»ó ê¨³Ý áõ ´Ûáõñ³Ï³Ý£<br />
ÎñÝϳÏáË Ñ»ï³åݹáÕ ³ñ³µÝ»ñÇó<br />
÷ñÏí»Éáõ ѳٳñ ݳ ëïÇåí³Í ¿ñ<br />
÷³Ëã»É ´³·³ñ³Ý ¨ ÑÛáõñÁÝϳÉí»É<br />
²ßáï Þ³åáõÑÛ³ÝÇ Ùáï£ Ðdzëó÷í»Éáí<br />
´³·ñ³ïáõÝÇÝ»ñÇó` ϳÃáÕÇ-<br />
ÏáëÁ í»ñç³å»ë ÁݹáõÝ»ó ³·ÇÏ<br />
²ñÍñáõÝáõ áõ Ýñ³ »Õµ³Ûñ áõñ·»ÝÇ<br />
Ññ³í»ñÁ ¨ Ñ»é³ó³í ì³ëåáõñ³-<br />
ϳÝ` ³Ûëï»Õ (ѳí³Ý³µ³ñ ²Õó-<br />
Ù³ñáõÙ) ³ÝóϳóÝ»Éáí ÏÛ³ÝùÇ í»ñçÇÝ<br />
ï³ñÇÝ»ñÝ áõ ³í³ñïÇÝ Ñ³ëó-<br />
Ý»Éáí Çñ ä³ïÙáõÃÛ³Ý ß³ñ³¹ñ³ÝùÁ£<br />
§ø³Õóñ³µ³ñá ¨ Ñ»½³Ñ³Û³ó¦<br />
гÛáó ѳÛñ³å»ïÁ, áñÁ §Ñ»éáõ ¿ñ<br />
³Ùµ³ñï³í³Ý µ³ñÓñ³ÑáÝáõÃÛáõ-<br />
ÝÇó¦, í³Ë׳Ýí»É ¿ ËáñÇÝ Í»ñáõ-<br />
ÃÛ³Ý Ñ³ë³ÏáõÙ£ Üñ³ Ù³Ñí³Ý<br />
×ß·ñÇï Ãí³Ï³ÝÁ ѳÛïÝÇ ã¿, ϳñ»-<br />
ÉÇ ¿ »Ýó¹ñ»É, áñ ÐáíѳÝÝ»ë º<br />
¸ñ³ë˳ݳϻñïóÇÝ Çñ Ù³ÑϳݳóáõÝ<br />
ÏÝù»É ¿ 929–ÇÝ£<br />
ÐáíѳÝÝ»ë º ¸ñ³ë˳ݳϻñïóÇÝ<br />
³ãùÇ ¿ ÁÝÏ»É áã ÙdzÛÝ ³ñ¹Ûáõ-<br />
ݳ߳ï Ñá·¨áñ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ùµ£<br />
ܳ ݳ¨ Ñ³Û å³ïÙ³·ñ³Ï³Ý ÙïùÇ<br />
½³ñÃáÝùÇ ÷áõÉÇ ³é³í»É Ý߳ݳíáñ<br />
Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇó Ù»ÏÝ ¿ áõ ¹»-<br />
é¨ë ÙÇçݳ¹³ñáõÙ í³ëï³Ï»É ¿<br />
§ä³ïÙ³µ³Ý¦ ³Ýí³ÝáõÙÁ£ §Ð³Ûáó<br />
å³ïÙáõÃÛáõÝÁ¦ ß³ñ³¹ñ»ÉÇë Ýñ³<br />
Ó»éùÇ ï³Ï »Ý »Õ»É ÇÝãå»ë ݳËáñ¹<br />
¹³ñ»ñáõÙ ëï»Õͳ·áñÍ³Í Ñ³Û<br />
å³ïÙÇãÝ»ñÇ »ñÏ»ñÁ, ³ÛÝå»ë ¿É ϳ-<br />
135
Change language