Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
¹áõëïñÁ£ 1072–ÇÝ Þ³¹¹³¹Û³ÝÝ»ñÇ<br />
ïÇñ³å»ïáõÃÛ³Ý ï³Ï ·ïÝíáÕ ²ÝÇ<br />
³Ûó»É³Í ñÇ·áñ ´ ìϳ۳ë»ñÁ, áñ<br />
´³ñë»ÕÇ Ùáñ»Õµ³ÛñÝ ¿ñ, Ýñ³Ý Ó»é-<br />
ݳ¹ñ»É ¿ ²ÝÇÇ »åÇëÏáåáë: 1081–ÇÝ<br />
ñÇ·áñ ´ ìϳ۳ë»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ, î³ßÇñ–Òáñ³·»ïÇ Ã³·³íáñ<br />
ÎÛáõñÇÏ» I ´³·ñ³ïáõÝáõ Ñáí³Ý³íáñáõÃÛ³Ùµ<br />
¨ ²ÝÇÇ Ø³Ýáõã» ³ÙÇñ³-<br />
ÛÇ Ï³Ù³ÏóáõÃÛ³Ùµ ´³ñë»ÕÁ гÕå³ïÇ<br />
í³ÝùáõÙ ²Õí³ÝÇó êï»÷³-<br />
Ýáë ϳÃáÕÇÏáëÇ Ó»éùáí ûÍí»É ¿ г-<br />
Ûáó ϳÃáÕÇÏáë£ âÝ³Û³Í ¹ñ³ÝÇó Ñ»-<br />
ïá ݳ Çñ íñ³ ¿ í»ñóñ»É Ð³Û »Ï»Õ»-<br />
óáõ í³ñã³Ï³Ý ·áñÍ»ñÁ, ë³Ï³ÛÝ »ñ-<br />
µ»ù ãÇ ßñç³Ýó»É ñÇ·áñ ´ ìϳ۳ë»-<br />
ñÇ Ñ»ÕÇݳÏáõÃÛáõÝÁ ¨ ѳٳñí»É ¿<br />
ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ï»Õ³å³Ñ£<br />
´³ñë»Õ ² ²Ý»óáõ Å³Ù³Ý³Ï Ýáñ<br />
ßáõÝã ¿ ³é»É 1046–Çó Ç í»ñ Éùí³Í ²-<br />
ÝÇÇ Ï³ÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ²ÃáéÁ£ ì»ñ³-<br />
µ³óí»É ¿ ϳÃáÕÇÏáë³ñ³ÝÇ í³ñ¹³å»ï³ñ³ÝÁ`<br />
Ý߳ݳíáñ ÐáíѳÝÝ»ë<br />
ê³ñÏ³í³· í³ñ¹³å»ïÇ áõëáõóã³å»ïáõÃÛ³Ùµ£<br />
´³ñë»Õ ² ²Ý»óáõ<br />
Ññ³Ù³Ýáí ÑÇÙݳ¹ñí»É ¿ гյ³ïÇ<br />
»åÇëÏáåáë³Ï³Ý ³ÃáéÁ£ 1094–ÇÝ<br />
Ù»Í Ñ³Ý¹»ëáí ²ÝÇ ¿ µ»ñíáõÙ ÙÇ Ýß³-<br />
ݳíáñ ëñµáõÃÛáõݪ ê ÜáõÝ»Ç Ë³ãÁ£<br />
1090–ÇÝ ´³ñë»Õ ² ²Ý»óÇÝ Ù»Í<br />
å³ïíÇñ³ÏáõÃÛ³Ùµ ¨ µ³½áõÙ ÁÝͳ-<br />
Ý»ñáí ³Ûó»É»É ¿ ë»ÉçáõÏÛ³Ý ëáõÉóÝ<br />
Ø»ÉÇùß³ÑÇÝ, áñÁ Ð³Û »Ï»Õ»óÇÝ ³-<br />
½³ï»É ¿ ѳñÏ»ñÇó, ׳ݳã»É ´³ñë»Õ<br />
² ²Ý»óáõ ³é³çÝáõÃÛáõÝÝ ³Û¹<br />
Å³Ù³Ý³Ï Ç Ñ³Ûï »Ï³Í ³ÛÉ Ï³ÃáÕÇ-<br />
ÏáëÝ»ñÇ Ýϳïٳٵ£ ¸ñ³ÝÇó Ñ»ïá<br />
ݳ ·Ý³ó»É ¿ ÐáÝÇ ¨ ·³ÑÁÝÏ»ó ¿ ³-<br />
ñ»É öÇɳñïáë ì³ñ³ÅÝáõÝáõ Ññ³-<br />
Ù³Ýáí ³Ãáé³Ï³ÉáÕ Â»á¹áñáë ϳ-<br />
ÃáÕÇÏáëÇÝ, ³å³ Ñáíí³å»ï³Ï³Ý<br />
ßñç³·³ÛáõÃÛ³Ùµ ³Ûó»É»É ¿ àõéѳ,<br />
λë³ñdz, ²ÝïÇáù£ ºñÏñáñ¹ ³Ý·³Ù<br />
´³ñë»ÕÁ ѳñ³í³ÛÇÝ Ã»Ù»ñ ßñç³-<br />
·³ÛáõÃÛáõÝ ¿ ϳï³ñáõÙ 1103–ÇÝ£<br />
1105–ÇÝ ´³ñë»Õ ² ²Ý»óÇÝ ²-<br />
ÝÇÇó ø»ëáõÝ ¿ ·³ÉÇë ٳѳٻñÓ<br />
ñÇ·áñ ´ ìϳ۳ë»ñÇ Ï³Ýãáí£ Üñ³ ¨<br />
áÕ ì³ëÇÉ Çß˳ÝÇ Ý»ñϳÛáõÃÛ³Ùµ<br />
ìϳ۳ë»ñÁ ѳÛïÝáõÙ ¿ í»ñçÇÝ Ï³ÙùÁ,<br />
áñ ´³ñë»Õ ² ²Ý»óáõó Ñ»ïá г-<br />
Ûáó ϳÃáÕÇÏáë Ó»éݳ¹ñíÇ Çñ ùñáç<br />
ÃáéÁª ñÇ·áñÁ, áñÝ ³ÛÝ Å³Ù³Ý³Ï<br />
å³ï³ÝÇ ¿ñ: ¸ñ³ÝÇó ùÇã ³Ýó ìϳ-<br />
Û³ë»ñÁ ٳѳÝáõÙ ¿ ¨ ´³ñë»Õ ² ²Ý»-<br />
óÇÝ ¹³éÝáõÙ ¿ ÙdzÝÓÝÛ³ ³Ãáé³-<br />
ϳÉ:<br />
Üñ³Ýáí ¿ ëÏëíáõÙ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³-<br />
Ûáó ϳÃáÕÇÏáëÝ»ñÇ ß³ñùÁ:<br />
²Û¹ Å³Ù³Ý³Ï Ýñ³ ³é³ç µ³ñÓñ³ÝáõÙ<br />
¿ ³Ãáé³ÝÇëï ï»ÕÇ ËݹÇñÁ.<br />
í»ñ³¹³éݳÉáõ ²ÝÇ, û± ÙÝ³É ø»ëáõ-<br />
ÝÇ ßñç³ÝáõÙ: ÜϳïÇ áõݻݳÉáí<br />
³ÛÝ, áñ гÛáó ù³Õ³ù³Ï³Ý Çß˳-<br />
ÝáõÃÛ³Ý Ï»ÝïñáÝÁ ÷á˳¹ñí»É ¿ñ<br />
ÎÇÉÇÏdzÛÇ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÁ ¨ ³Ûëï»Õ<br />
³ÝÑñ³Å»ßï ¿ñ ݳ¨ Ñá·¨áñ µ³ñÓñ<br />
Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ý»ñϳÛáõÃÛáõÝÁ, ´³ñë»Õ<br />
² ²Ý»óÇÝ áñáßáõÙ ¿ ÙݳÉ:<br />
ØÇÝ㨠ٳÑϳݳóáõÝ ÏÝù»ÉÁ<br />
´³ñë»Õ ² ²Ý»óÇÝ Ñ³ëóÝáõÙ ¿ ϳï³ñ»É<br />
ñÇ·áñ ´ ìϳ۳ë»ñÇÝ ïí³Í<br />
ËáëïáõÙÁ ¨ »åÇëÏáåáë Ó»éݳ¹ñ»É<br />
ñÇ·áñÇÝ£ ´³ñë»Õ ² ²Ý»óáõ Ù³ÑÇó<br />
ÙÇ ù³ÝÇ ûñ Ñ»ïá, Ýñ³ å³ï·³ÙÇ<br />
ѳٳӳÛÝ, ñÇ·áñÁ (ñÇ·áñ ä³Ñ-<br />
ɳíáõÝÇ) Ó»éݳ¹ñíáõÙ ¿ ϳÃáÕÇ-<br />
Ïáë£<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ´³ñë»Õ<br />
² ²Ý»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ñÇ·áñ <br />
ä³ÑɳíáõÝÇÝ:<br />
27
Change language