Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ʲâÆÎ ² ²ðÞ²ðàôܺòÆ<br />
(²ñß³ñáõÝÇ)<br />
(973–992)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 973–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ êï»÷³Ýáë ꨳÝóáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ¨ í³ÛñÁ ³ÝÑï., ٳѳó»É<br />
¿ 992–ÇÝ: ²Ù÷á÷í»É ¿ ϳÃá-<br />
ÕÇÏáë³ÝÇëï ²ñ·ÇݳÛÇ ê. γÃá-<br />
ÕÇÏ» »Ï»Õ»óáõ ÑÛáõëÇë³ÛÇÝ ÏáÕ-<br />
ÙáõÙ:<br />
²í³ñï»É ¿ γÙñç³ÓáñÇ (γåáõïù³ñ)<br />
³ëïí³Í³µ³Ý³Ï³Ý<br />
Ý߳ݳíáñ ¹åñáóÁ: 971–ÇÝ ì³ëåáõñ³Ï³ÝáõÙ<br />
êï»÷³Ýáë ꨳÝóÇ<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇ áõËï³¹ñáõÅ Ó»ñµ³-<br />
ϳÉáõÃÛáõÝÇó Ñ»ïá í³ñ»É ¿ ϳÃáÕÇ-<br />
Ïáë³ñ³ÝÇ ·áñÍ»ñÁ ¨ í»ñçÇÝÇë<br />
Ù³Ñí³ÝÇó Ñ»ïá` 973–ÇÝ, Ýñ³Ý »Ï»-<br />
Õ»ó³Ï³Ý ÅáÕáíÇ áñáßٳٵ ¨ §Ññ³-<br />
ٳݳõ ó·³õáñÇÝ, áñ àÕáñÙ³ÍÝ<br />
(²ßáï lll) ÏáãÇõñ, ÅáÕáí»³É ÁÝïñ»-<br />
Éáó ³ñ³Ýó »õ »åÇëÏáåáë³ó ëñµáó,<br />
ϳóáõó³Ý»Ý Û²Ãáé ѳÛñ³å»ï³-<br />
ϳݦ: Ðá·¨áñ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ³ëå³ñ»½áõÙ<br />
ʳãÇÏ ² ²ñß³ñáõÝ»óÇ<br />
ϳÃáÕÇÏáëÁ Ù»Í ÑÙïáõÃÛ³Ùµ ½áõ-<br />
·³Ïó»É ¿ µ³ñÓñ³ëïÇ×³Ý ÝíÇñ³å»ïÇ,<br />
³ëïí³Í³µ³ÝÇ ¨ ÑÙáõï<br />
ϳ½Ù³Ï»ñåãÇ É³í³·áõÛÝ Ñ³ïϳ-<br />
ÝÇßÝ»ñÁ:<br />
ʳãÇÏ ² ²ñß³ñáõÝ»óáõ ѳÛñ³å»ïáõÃÛ³Ý<br />
ßñç³ÝÝ ÁÝóó»É ¿ Ñá-<br />
·¨áñ, ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ¨ ù³Õ³ù³-<br />
Ï³Ý µ³ñ¹ å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ: лï¨á-<br />
Õ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ùµ Ýñ³Ý ѳçáÕí»É<br />
¿ í»ñç ï³É X ¹³ñÇ 70–³Ï³Ý<br />
Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ ì³Ñ³Ý ² êÛáõÝ»óáõ ¨<br />
êï»÷³Ýáë ꨳÝóáõ ÙÇç¨ Ó¨³íáñí³Í<br />
ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý å³é³Ïï-<br />
Ù³ÝÁ:<br />
γ½Ù³Ï»ñåã³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõ-<br />
ÃÛ³Ý áÉáñïáõÙ Ð³Û »Ï»Õ»óáõ ѳٳñ<br />
ϳñ¨áñ³·áõÛÝ Çñ³¹³ñÓáõÃÛáõÝÝ»-<br />
ñÇó ¿ 972–Ç Ï³ÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ³ÃáéÇ<br />
ï»Õ³÷áËáõÃÛáõÝÝ ²ñ·Çݳ, áñï»Õ<br />
ʳãÇÏ ² ²ñß³ñáõÝ»óáõ Ñáí³Ý³íáñáõÃÛ³Ùµ<br />
ϳéáõóí»É ¿ »ñ»ù »Ï»Õ»óÇ-<br />
Ý»ñÇó µ³Õϳó³Í ѳٳÉÇñ: ¸ñ³-<br />
Ýáí áã ÙdzÛÝ Ñ³çáÕí»ó í»ñç ï³É<br />
Ý»ñ»Ï»Õ»ó³Ï³Ý å³é³ÏïáõÙÝ»ñÇÝ,<br />
³Ûɨ ¿³Ï³Ý ù³ÛÉ Ï³ï³ñí»ó »Ï»Õ»-<br />
óáõ Ï»ÝïñáݳóÙ³Ý ·áñÍáõÙ: Üñ³ »-<br />
ϻջó³Ýí»ñ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý íϳ-<br />
ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ¿ ²ñ·ÇݳÛáõÙ ÑÇÙ-<br />
ݳ¹ñí³Í Ù³ï»Ý³¹³ñ³ÝÁ: ܳ<br />
Ó¨³íáñ»É ¿ §áõëáõÙÝ³Ï³Ý ³ëïí³-<br />
ͳµ³Ý í³ñ¹³å»ïÝ»ñǦ ³½¹»óÇÏ<br />
ÙÇ ËáõÙµ ¨ ËÃ³Ý»É ¹ñ³ ·áñÍáõÝ»áõ-<br />
ÃÛáõÝÁ: ʳãÇÏ ² ²ñß³ñáõÝ»óáõ ѳÛñ³å»ïáõÃÛ³Ý<br />
ßñç³Ýáõ٠ϳéáõóí»É<br />
¿ سñٳ߻ÝÇ Ý߳ݳíáñ ѳٳÉÇñÁ,<br />
µáõéÝ í»ñ»Éù ¿ ³åñ»É Ñ³Û ³ëïí³-<br />
ͳµ³Ý³Ï³Ý ÙÇïùÁ, áñÇ ³Ï³Ý³íáñ<br />
Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÝ ¿ÇÝ Êáëñáí<br />
²ÝÓ¨³óÇÝ, ²Ý³Ýdz ܳñ»Ï³óÇÝ,<br />
ê³Ùí»É γÙñç³Óáñ»óÇÝ ¨ áõñÇß-<br />
Ý»ñ:<br />
ʳãÇÏ ² ²ñß³ñáõÝ»óÇÝ ³ÝÙݳóáñ¹<br />
ÝíÇñí»É ¨ ³ÏïÇíáñ»Ý Ù³ë-<br />
ݳÏó»É ¿ ²ßáï lll ¨ êÙµ³ï ll ´³·ñ³ïáõÝÇ<br />
ó·³íáñÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ѳÛáó<br />
å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ¨<br />
³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ³å³ÑáíÙ³ÝÝ<br />
áõÕÕí³Í ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÇ Çñ³Ï³-<br />
ݳóÙ³ÝÁ: ܳ Ù»Í Ñá·³ï³ñáõÃÛáõÝ<br />
¿ óáõó³µ»ñ»É ݳ¨ ´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇ<br />
ïÇñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý»ñùá ·ïÝíáÕ<br />
ѳÛÏ³Ï³Ý ·³í³éÝ»ñÇ ¨ ¹ñ³ÝóÇó<br />
¹áõñë ·ïÝíáÕ Ñ³Û Ñ³í³ï³óÛ³ÉÝ»-<br />
ñÇ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ·áñÍÇÝ: ºåÇë-<br />
ÏáåáëÝ»ñ Ó»éݳ¹ñ»Éáí` ݳ Ð³Û »-<br />
ϻջóáõ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ï³Ï ¿<br />
92
Change language