Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ºÕµ³ÛñÝ»ñÇ ÏñÃáõÃÛ³Ý ÑëÏáÕáõÃÛáõ-<br />
ÝÁ ëï³ÝÓÝ»É ¿ Ýñ³Ýó Ùáñ»Õµ³ÛñÁ`<br />
гÛáó ϳÃáÕÇÏáë ä»ïñáë ² »ï³-<br />
¹³ñÓÁ, áñ ųٳݳϳßñç³ÝÇ ³é³í»É<br />
ÏñÃí³Í ³ÝÓݳíáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇó<br />
¿ñ: л勉µ³ñ, ·áÝ» Xl ¹³ñÇ 20–³-<br />
ϳÝÝ»ñó, ʳãÇÏÝ ³åñ»É ¨ ÏñÃí»É ¿<br />
²ÝÇáõÙ, áñï»Õ ¨ ·ïÝíáõÙ ¿ñ ϳÃá-<br />
ÕÇÏáë³ñ³ÝÁ: ²ÝÇáõÙ ¿É ݳ ëï³ó»É<br />
¿ Ñá·¨áñ ³ëïÇ׳ÝÝ»ñ ¨ Ó»éݳ¹ñí»É<br />
»åÇëÏáåáë:<br />
ÆÝãå»ë Ýñ³ Ùáñ»Õµ³Ûñ ä»ïñáë<br />
² »ï³¹³ñÓÇ, ³ÛÝå»ë ¿É ʳãÇÏ ²-<br />
Ý»óáõ ÏÛ³ÝùÇ ÁÝóóùÁ ÏïñáõÏ Ï»ñåáí<br />
÷áËí»ó ²ÝÇÇ ³ÝÏÙ³ÝÁ (1045)<br />
ѳçáñ¹áÕ ï³ñÇÝ»ñÇÝ: ²ÝÇÇ µÛáõ-<br />
½³Ý¹³Ï³Ý »ñÏñáñ¹ ϳé³í³ñÇã<br />
γï³Ï³ÉáÝ Î³Ù»Ý³ëÁ í³ñáõÙ ¿ñ<br />
гÛáó »Ï»Õ»óáõ ¹Çñù»ñÁ ë³Ñٳݳ-<br />
÷³Ï»Éáõ ¨ ѳÛñ³å»ï³Ï³Ý Ýëï³í³ÛñÁ<br />
г۳ëï³ÝÇó Ñ»é³óÝ»Éáõ<br />
ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝ, áñÝ ³Ý¹ñ³-<br />
¹³ñÓ³í ݳ¨ ʳãÇÏ ²Ý»óáõ ׳ϳﳷñÇ<br />
íñ³: ´Ûáõ½³Ý¹³óÇÝ»ñÁ<br />
ä»ïñáë ² »ï³¹³ñÓÇÝ Ñ³ñϳ¹ñ»óÇÝ<br />
²ÝÇÇó ï»Õ³÷áËí»É ²ñÍÝ:<br />
1047–Ç ëϽµÇÝ, ²ëïí³Í³Ñ³ÛïÝáõ-<br />
ÃÛ³Ý ïáÝÇ ûñÁ, ѳݹÇë³íáñ ³ñ³ñáÕáõÃÛáõÝÇó<br />
Ñ»ïá ä»ïñáë ² »-<br />
ï³¹³ñÓÁ ¹áõñë µ»ñí»ó ݳ¨ ²ñÍ-<br />
ÝÇó áõ ϳɳݳíáñí»ó: γñ× Å³Ù³-<br />
Ý³Ï ³Ýó ʳãÇÏ ²Ý»óÇÝ ¨ë ³ñ·»É³-<br />
÷³ÏíáõÙ ¿: ´Ûáõ½³Ý¹³óÇÝ»ñÝ ³ÏÝ-<br />
ѳÛïáñ»Ý Íñ³·ñ»É ¿ÇÝ Ù»Ïáõë³óÝ»É<br />
¨ Ù»Ïï»Õ»É гÛáó ϳÃáÕÇÏáëÇÝ áõ<br />
Ýñ³ Ù»ñÓ³íáñÝ»ñÇÝ: ä³ï³Ñ³Ï³Ý<br />
ã¿, áñ ÙÇÝã ³Û¹ ³ñ¹»Ý Î. äáÉÇë ¿ñ<br />
ï³ñí»É ʳãÇÏ ²Ý»óáõ ³í³· »Õ-<br />
µ³Ûñ ²Ý³ÝdzÝ:<br />
äºïñáë ² »ï³¹³ñÓÁ ¨ Çñ áõ-<br />
Õ»ÏÇóÝ»ñÁ ѳñ·³ÉÇó ÁݹáõÝ»Éáõ-<br />
ÃÛáõÝ ·ï³Ý ´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇ Ù³Ûñ³ù³Õ³ùáõÙ:<br />
´Ûáõ½³Ý¹³Ï³Ý ϳÛëñÁ<br />
»ñ»ù ï³ñÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÇÝ áõ Ù»ñÓ³íáñÝ»ñÇÝ<br />
å³Ñ»ó Î. äáÉëáõÙ ¨ ãÃá-<br />
Õ»ó í»ñ³¹³éÝ³É ²ÝÇ: ܳ »ñÏÛáõ-<br />
ÕáõÙ ¿ñ, áñ гÛáó »Ï»Õ»óáõ ·É˳íáñÁ<br />
ϳñáÕ ¿ µÛáõ½³Ý¹³óÇÝ»ñÇ ¹»Ù<br />
áõÕÕí³Í ³åëï³ÙµáõÃÛáõÝ Ï³½Ù³-<br />
Ï»ñå»É г۳ëï³ÝáõÙ:<br />
ä»ïñáë ² »ï³¹³ñÓÇ Ù³ÑÇó<br />
Ñ»ïá, ²ñÇëï³Ï»ë ȳëïÇí»ñïóáõ<br />
íϳÛáõÃÛ³Ùµ §ä»ïñáëÇ ï»ÕÁ ѳëï³ï»óÇÝ<br />
Ýñ³ ù»éáñ¹Ç ʳãÇÏÇÝ,<br />
áñÁ ѳÛñ³å»ï³Ï³Ý Ó»éݳ¹ñáõ-<br />
ÃÛáõÝÁ í³Õáõó ¿ñ Áݹáõݻɦ: سï-<br />
ûáë àõéѳۻóáõ ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»-<br />
ñÇó »ñ¨áõÙ ¿, áñ ʳãÇÏ ´ ²Ý»óÇÝ<br />
ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ï»Õ³å³Ñ ¿ Ýß³-<br />
ݳÏí»É ¹»é¨ë Î. äáÉÇë Ù»ÏÝ»Éáõó ³-<br />
é³ç, ѻ勉µ³ñ ÙÇÝ㨠1047–Á: ²ÛëåÇëáí,<br />
ä»ïñáë ² »ï³¹³ñÓÁ ݳ-<br />
˳å»ë Ñá· ¿ñ ï³ñ»É ¨ ϳÝËáñáß»É<br />
¿ñ гÛáó »Ï»Õ»óáõ ѳçáñ¹ ·³Ñ³-<br />
ϳÉÇ Ñ³ñóÁ` ʳãÇÏ ´ ²Ý»óáõÝ Ï³-<br />
ÃáÕÇÏáë Ó»éݳ¹ñ»Éáí áõ ¹»é¨ë Çñ<br />
ϻݹ³ÝáõÃÛ³Ý ûñáù ù»éáñ¹áõÝ Ï³-<br />
ÃáÕÇÏáë³ÏÇó ׳ݳã»Éáí: Àëï<br />
سïûáë àõéѳۻóáõ` ä»ïñáë ² »-<br />
ï³¹³ñÓÇ Ù³ÑÁ ¨ ʳãÇÏ ´ ²Ý»óáõ<br />
ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ³ÃáéÇÝ µ³½Ù»ÉÁ<br />
ï»ÕÇ »Ý áõÝ»ó»É 1058–ÇÝ: ê³Ï³ÛÝ<br />
Ø»ÉÇïÇÝ»áõÙ ÁݹûñÇݳÏí³Í ²í»-<br />
ï³ñ³ÝÇ ·ñÇãÁ íϳÛáõÙ ¿ ʳãÇÏ ´<br />
²Ý»óáõ` ³íµÉáõñáõÙ ·ïÝí»Éáõ Ù³ëÇÝ<br />
³éÝí³½Ý 1057–Çó:<br />
ä»ïñáë ² »ï³¹³ñÓÇ Ù³Ñí³-<br />
ÝÁ ѳçáñ¹»óÇÝ µÛáõ½³Ý¹³Ï³Ý Çß-<br />
˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ` ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý<br />
³ÃáéÇ Ýϳïٳٵ ѳñáõó³Í µ³ó³-<br />
ѳÛï ѳɳͳÝùÝ»ñÁ: ´Ûáõ½³Ý¹³-<br />
Ï³Ý Ï³ÛëñÁ µéݳ·ñ³í»ó áã ÙdzÛÝ<br />
ä»ïñáë ² »ï³¹³ñÓÇ Ïáõï³Ï³Í<br />
¨ 껵³ëïdzÛáõÙ ·ïÝíáÕ, ³Ûɨ Ø»Í<br />
96
Change language