Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ݳµ³ñ` öáùñ ìϳ۳ë»ñ ¨ ºñÏñáñ¹<br />
ìϳ۳ë»ñ), Ý»ñϳÛáõÙë ¹Åí³ñ ¿<br />
ëïáõ·Çí ½³ïáñáᯐ ñÇ·áñ ´ ìϳ-<br />
Û³ë»ñÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:<br />
ÂÕûñÇó ÑÇß³ï³Ï»ÉÇ »Ý §ì³ëÝ<br />
¼³ïÏǦ, §ì³ëÝ ´³Å³ÏǦ, §Î³ÝáÝ<br />
àïÝÉáõ³ÛǦ ß³ñ³Ï³ÝÝ»ñÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ<br />
ñÇ·áñ ´ ìϳ۳ë»ñÇÝ Ñ³çáñ¹»É ¿<br />
´³ñë»Õ ² ²Ý»óÇÝ:<br />
ºñÏ»ñ. êñµáÛ ì³ñ¹³å»ïÇ` ÛáùÝ»-<br />
ñ³Ý»³Ý ٻݳõáñÇ ñÇ·áñÇ Ñ³Ù³éûïÇõù<br />
´³Ý Ëñ³ïáõ í³ëÝ áõÕÇÕ Ñ³õ³ïáÛ<br />
»õ Ù³ùáõñ í³ñáõó ³é³ùÇÝáõ-<br />
û³Ý Ç ËݹñáÛ ÝáñÇÝ Ñ³ñ³½³ïÇ ì³ñ-<br />
¹³Ý³Û ¹Çõ³Ý³¹åñÇ, ï»°ë §ÐûñÝ Ù»ñáÛ<br />
êñµáÛ ñÇ·áñÇ Ü³ñ»Ï³Û í³Ýáõó í³Ý³-<br />
ϳÝÇ Ø³ï»Ý³·ñáõÃÇõÝù¦, ì»Ý»ïÇÏ,<br />
1840, ¿ç 483–533: Þ³ñ³Ï³Ý, ï»°ë §Þ³ñ³Ï³Ý<br />
Ñá·»õáñ »ñ·áó êáõñµ »õ àõÕ-<br />
Õ³÷³é ºÏ»Õ»óõáÛë г۳ëï³Ý»³Ûó¦,<br />
ºñáõë³Õ»Ù, 1936:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. â³ÙãÛ³Ý Ø.,<br />
ä³ïÙáõÃÇõÝ Ð³Ûáó, ѳï. ´, ì»Ý»ïÇÏ,<br />
1785: ²ÉÇß³Ý Ô., г۳å³ïáõÙ, ѳï. ²,<br />
ì»Ý»ïÇÏ, 1901: ²×³éÛ³Ý Ðñ., гÛáó<br />
³ÝÓݳÝáõÝÝ»ñÇ µ³é³ñ³Ý, ѳï. ², º-<br />
ñ¨³Ý, 1942: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
ºìàð ز¸àÚ²Ü<br />
ðÆàð ä²ÐȲìàôÜÆ<br />
(ñÇ·áñÇë, öáùñ ìϳ۳ë»ñ)<br />
(1113–1166)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1113–Çó: гçáñ¹»É ¿ ´³ñë»Õ ² ²-<br />
Ý»óáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ 1092–ÇÝ îÉáõù ·³í³éÇ<br />
Ìáíù ¹ÕÛ³ÏáõÙ, ٳѳó»É<br />
1166–ÇÝ ÐéáÙÏɳÛáõÙ:<br />
²åÇñ³ï Çß˳ÝÇ ³í³· áñ¹ÇÝ<br />
¿, Ü»ñë»ë ÞÝáñѳÉáõ »Õµ³ÛñÁ: öáùñ<br />
ѳë³ÏÇó ÏñÃí»É ¿ ø»ëáõÝÇ Î³ñÙÇñ<br />
í³ÝùáõÙ ¨ ê¨ É»é³Ý ²ñ»·Ç ³Ý³å³ïáõÙ,<br />
ݳË` ñÇ·áñ ´ ìϳ۳ë»ñ, ³-<br />
å³` ´³ñë»Õ ² ²Ý»óÇ Ï³ÃáÕÇÏáë-<br />
Ý»ñÇ ÑëÏáÕáõÃÛ³Ùµ: Øáï³Éáõï<br />
í³Ë׳ÝÝ ½·³Éáí` ñÇ·áñ ´ ìϳ-<br />
Û³ë»ñÁ ѳÝÓݳñ³ñáõÙ ¿ ´³ñë»Õ ²-<br />
Ý»óáõÝ, áñ í»ñçÇÝÇë Ù³Ñí³ÝÇó Ñ»-<br />
ïá ϳÃáÕÇÏáë ¹³éݳ ñÇ·áñ (ñÇ-<br />
·áñÇë) ä³ÑɳíáõÝÇÝ: àõëïÇ ï³ëÝ-<br />
ÑÇÝ· ï³ñ»Ï³Ý ѳë³Ïáõ٠ݳ Ó»é-<br />
ݳ¹ñíáõÙ ¿ Ïáõë³ÏñáÝ Ñá·¨áñ³-<br />
ϳÝ, ÇëÏ ´³ñë»Õ ² ²Ý»óáõ í³Ë-<br />
׳Ýí»Éáõó Ñ»ïá ¹³éÝáõ٠ϳÃáÕÇ-<br />
Ïáë: ñÇ·áñ ä³ÑɳíáõÝáõ Ùáï³íáñ³å»ë<br />
ùë³Ý ï³ñ»Ï³Ý ÉÇÝ»Éáõ<br />
ѳݷ³Ù³ÝùÝ û·ï³·áñÍ»Éáí` ²Õ-<br />
óٳñÇ ¸³íÇà »åÇëÏáåáëÁ` áÙÝ<br />
ÂáéÝÇÏÇ áñ¹ÇÝ, ó³ÝϳݳÉáí ѳ-<br />
Ù³ÛÝ Ñ³ÛáõÃÛ³ÝÝ Çñ Çß˳ÝáõÃÛ³Ý<br />
ï³Ï ³éÝ»É, ì³ëåáõñ³Ï³ÝÇ Òáñáí³ÝùáõÙ<br />
ÑÇÝ· »åÇëÏáåáëÝ»ñÇ<br />
ÏáÕÙÇó ûÍíáõÙ ¿ ¨ Çñ»Ý ѳÛï³ñ³ñáõÙ<br />
³ÝÏ³Ë Ï³ÃáÕÇÏáë: ´³Ûó ê¨<br />
É»é³Ý γñÙÇñ í³ÝùáõÙ ·áõÙ³ñí³Í<br />
2500 å³ïíÇñ³ÏÝ»ñÇ ÅáÕáíÁ Ù»ñ-<br />
ÅáõÙ ¿ Ýñ³Ý: ²ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇí, ¸³íÇÃ<br />
»åÇëÏáåáëÁ ãÑå³ï³Ïí»ó ¨<br />
ÑÇÙÝ»ó ²ÕóٳñÇ Ñ³Ï³Ãáé ϳÃá-<br />
ÕÇÏáëáõÃÛáõÝÁ: »ñ¨ë ñÇ·áñ <br />
ä³ÑɳíáõÝáõ ¹Çí³Ý³·Çï³Ï³Ý<br />
ϳñ¨áñ ѳÕÃ³Ý³Ï å»ïù ¿ ѳٳñ»É<br />
³ÛÝ Ñ³Ý·³Ù³ÝùÁ, áñ Çñ ·áñÍá-<br />
ÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ßÝáñÑÇí ¸³íÇÃÇÝ Ñ³ñ³Í<br />
Ñá·¨áñ³Ï³ÝÝ»ñÝ áõ Çß˳ÝÝ»-<br />
ñÁ Ù»ñÅ»óÇÝ í»ñçÇÝÇë ¨ Ùdzó³Ý Ç-<br />
54
Change language