Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ÁݹѳÝáõñ »½ñ»ñ áõÝ»Ý ÐáíѳÝ<br />
سÛñ³·áÙ»óáõ ¨ êï»÷³Ýáë êÛáõÝ»-<br />
óáõ ѳٳµÝáõÛà »ñÏ»ñÇ Ñ»ï ¨ Ý»ñ-<br />
ϳ۳óÝáõÙ »Ý ¹³ñ³ßñç³ÝÇ »Ï»Õ»-<br />
ó³µ³Ý³Ï³Ý ÙÇïùÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ Ðáí-<br />
ѳÝÝ»ë úÓÝ»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ¸³íÇÃ<br />
² ²ñ³ÙáÝ»óÇÝ:<br />
ºñÏ»ñ. سï»Ý³·ñáõÃÇõÝù, ì»Ý»-<br />
ïÇÏ, 1953:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ä³ÉÛ³Ý Ê., Ðáí-<br />
Ñ³Ý úÓÝ»óáõÝ í»ñ³·ñíáÕ ß³ñ³Ï³ÝÝ»-<br />
ñÁ, §¿çÙdzÍÇݦ, 1984, ¹ 11–12: ä³å-<br />
Û³Ý Ø., ÐáíÑ³Ý ÆÙ³ëï³ë»ñ úÓÝ»óÇ.<br />
ÏÛ³ÝùÁ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ, ºñ¨³Ý,<br />
1998: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. ², ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001: §êáõñµ Ðáí-<br />
Ñ³Ý úÓÝ»óÇ Ñ³Ûñ³å»ïÁ ¨ Çñ ųٳ-<br />
ݳÏÁ¦ (Ñá¹í³ÍÝ»ñÇ ÅáÕáí³Íáõ), ê. ¾ç-<br />
ÙdzÍÇÝ, 2004:<br />
вÎà´ øÚàêºÚ²Ü<br />
ÐàìвÜÜºê ¸ àì²ÚºòÆ<br />
(833–855)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 833–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ ¸³íÇà ´ γϳջóáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., ÍÝí»É ¿ ²Ûñ³ñ³ïÇ<br />
Îáï³Ûù ·³í³éÇ àí³Ûù<br />
·ÛáõÕáõÙ: سѳó»É ¿ 855–ÇÝ »-<br />
Õ³ñùáõÝÇùÇ êá¹ù ·³í³éáõÙ,<br />
³Ù÷á÷í»É سù»Ý³óíáó Ùdzµ³-<br />
ÝáõÃÛ³Ý ·»ñ»½Ù³Ý³ï³ÝÁ:<br />
ºÕ»É ¿ ¸íÇÝÇ Ñ³Ûñ³å»ï³ÝáóÇ<br />
³Ù»Ý³Ñ»ÕÇݳϳíáñ Ùdzµ³ÝÝ»-<br />
ñÇó: γÃáÕÇÏáë ¿ ÁÝïñí»É гÛáó<br />
ëå³ñ³å»ï êÙµ³ï ´³·ñ³ïáõÝáõ<br />
Ñáí³Ý³íáñáõÃÛ³Ùµ: ÐáíѳÝÝ»ë ¸<br />
àí³Û»óáõ ϳÃáÕÇÏáë ÁÝïñí»ÉáõÝ<br />
¹»Ù ¿ »Õ»É Çß˳ݳó ÇßË³Ý ´³·³ñ³ï<br />
´³·ñ³ïáõÝÇÝ, áñÁ 841–ÇÝ Ñ³ïáõÏ<br />
Ññáí³ñï³Ïáí Ñá·¨áñ³Ï³Ý-<br />
Ý»ñÇó å³Ñ³Ýç»É ¿ ϳñ·³ÉáõÛÍ ³Ý»É<br />
Ýñ³Ý ¨ ÷á˳ñ»ÝÁ ÁÝïñ»É áõñÇßÇ:<br />
гϳé³Ïáñ¹Ý»ñÇÝ ï»ÕÇ ï³Éáí`<br />
ÐáíѳÝÝ»ë ¸ àí³Û»óÇÝ Ñ»é³ó»É ¿<br />
¸íÇÝÇó ¨ ³é³ÝÓݳó»É »Õ³ñ¹³í³ÝùáõÙ`<br />
Ññ³å³ñ³Ï³í ݽáí»Éáí<br />
´³·³ñ³ï ´³·ñ³ïáõÝáõ ³éç¨ Ç-<br />
ñ»Ý ³Ùµ³ëï³ÝáÕÝ»ñÇÝ: 841–ÇÝ<br />
ëå³ñ³å»ï êÙµ³ï ´³·ñ³ïáõÝáõ<br />
¨ êÛáõÝÇùÇ ÇßË³Ý ñÇ·áñ êáõ÷³ÝÇ<br />
ݳ˳ӻéÝáõÃÛ³Ùµ ¸íÇÝáõÙ ·áõ-<br />
Ù³ñí»É ¿ ݳ˳ñ³ñÝ»ñÇ áõ »åÇëÏáåáëÝ»ñÇ<br />
ÅáÕáí, áñï»Õ ¹³ï³å³ñïí»É<br />
»Ý ÐáíѳÝÝ»ë ¸ àí³Û»-<br />
óáõÝ ½ñå³ñïáÕÝ»ñÁ, ¨ ݳ í»ñëïÇÝ<br />
ѳëï³ïí»É ¿ гÛáó ϳÃáÕÇÏáëÇ<br />
·³ÑÇÝ: ²ãùÇ ¿ ÁÝÏ»É ³é³ùÇÝÇ,<br />
ëñµ³ëáõÝ í³ñùáí, »Ï»Õ»ó³Ï³Ý<br />
µ³ñ»Ï³ñ·áõÃÛáõÝÝ»ñáí: Üñ³ ûñáù`<br />
851–ÇÝ, г۳ëï³ÝÝ ³ëå³ï³Ïí»É<br />
¿ ³ñ³µ ½áñ³å»ï ´áõÕ³ÛÇ Ññáë³Ï-<br />
Ý»ñÇ ÏáÕÙÇó, ·»ñ»í³ñí»É »Ý ݳ˳ñ³ñÝ»ñÁ,<br />
·ñ³íí»É ¿ ݳ¨ ϳÃáÕÇÏáë³ÝÇëï<br />
¸íÇÝÁ, áñï»Õ ÝáõÛÝ ½áñ³å»ïÇ<br />
Ññ³Ù³Ýáí 853–Ç ÝáÛ»Ùµ»ñÇ<br />
17–ÇÝ Ý³Ñ³ï³Ïí»É »Ý ѳí³ïáõñ³óáõÃÛ³Ý<br />
³é³ç³ñÏÁ Ù»ñÅ³Í ²-<br />
ïáÙ ²ÝÓ¨³óÇÝ ¨ Ýñ³ ÁÝÏ»ñÝ»ñÁ<br />
(Ýñ³Ýó ÑÇß³ï³ÏÇÝ ÐáíѳÝÝ»ë ¸<br />
àí³Û»óÇÝ ïáÝ ¿ ë³ÑٳݻÉ):<br />
ÐáíѳÝÝ»ë ¸ àí³Û»óÇÝ, ãݳ۳Í<br />
Í»ñ ѳë³ÏÇÝ, ßñç»É ¿ ï³é³å³ÏÇñ<br />
ÅáÕáíñ¹Ç Ù»ç ¨ Çñ Ëñ³ïÝ»ñáí Ñáõë³åݹ»É,<br />
ѳí³ïÇ ½áñáõÃÛ³Ùµ<br />
ÑáõÛë Ý»ñßÝã»É ß³ï»ñÇÝ: êï»ÕÍí³Í<br />
ͳÝñ å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ ÑÇí³Ý¹³ó»É ¨<br />
³é³ÝÓݳó»É ¿ »Õ³ñùáõÝÇù ·³í³éÇ<br />
سù»Ýáó³ó í³ÝùáõÙ, áñï»Õ ¿É<br />
í³Ë׳Ýí»É ¿:<br />
133
Change language