Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
βð²äºî ² κԺòÆ<br />
(ÊáñӻݳóÇ, ´áÏÇÏ, ´áµÇÏ)<br />
(1392–1404)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1392–Çó: гçáñ¹»É ¿ »á¹áñáë ´<br />
ÎÇÉÇÏ»óáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ Ìá÷ùÇ ÊáñÓÛ³Ý<br />
·³í³éÇ Î»ÕÇ ·ÛáõÕáõÙ, ÍÝ. Ã.<br />
³ÝÑï.: سѳó»É ¿ Ãáõݳíáñáõ-<br />
ÙÇó 1404–ÇÝ, êÇë ù³Õ³ùáõÙ:<br />
ÎñÃáõÃÛáõÝÝ áõ ¹³ëïdzñ³Ïáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ ëï³ó»É ¿ êëÇ Ñ³Ûñ³å»ï³-<br />
ÝáóáõÙ: »á¹áñáë ´ ÎÇÉÇÏ»óáõ Ù³-<br />
ÑÇó Ñ»ïá È»éݳÛÇÝ ÎÇÉÇÏdzÛÇ Çß-<br />
Ë³Ý Îáëï³Ý¹ÇÝ ÎÇÉÇÏ»óáõ, êëÇ<br />
ϳé³í³ñÇã å³ñáÝ Î³ñ³å»ïÇ ¨<br />
ÎÇÉÇÏÛ³Ý ³ÃáéÇ Ùdzµ³ÝÝ»ñÇ Ñ³-<br />
Ù³Ó³ÛÝáõÃÛ³Ùµ ÁÝïñí»É ¿ ²Ù»Ý³ÛÝ<br />
гÛáó ϳÃáÕÇÏáë: ÀÝïñáõÃÛ³ÝÁ<br />
ѳٳÙÇï ¿ »Õ»É ¨ Ñáí³Ý³íáñ»É<br />
êëÇ ¾áÙ»ñ ³ÙÇñ³Ý: ³Ñ³Ï³É»É ¿<br />
ù³Õ³ù³Ï³Ý ¨ ïÝï»ë³Ï³Ý ͳÝñ<br />
å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ: ÎÇÉÇÏÇ³Ý ³ÝÁݹ-<br />
Ñ³ï »ÝóñÏí»É ¿ ѳñÓ³ÏáõÙÝ»ñÇ ¨<br />
³í³ñ³éáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, ¹³ñÓ»É ÷áùñ³ëdzϳÝ<br />
ÃáõñùÙ»Ý³Ï³Ý Ñáñ¹³Ý-<br />
»ñÇ ¨ »·Çåï³Ï³Ý Ù³ÙÉáõùÝ»ñÇ ÙÇç¨<br />
ÙÕíáÕ å³Ûù³ñÇ Ïǽ³Ï»ï:<br />
ÂáõñùÙ»Ý è³Ù³½³Ý ³ÙÇñ³Ý ù³-<br />
ÝÇóë å³ß³ñ»É ¿ êÇëÁ ¨ ÷áñÓ»É ·ñá-<br />
Ñáí ·ñ³í»É ³ÛÝ: ØÛáõë ÏáÕÙÇó ·ÉáõË<br />
»Ý µ³ñÓñ³óñ»É áõÝÇÃáñÝ»ñÁ, áñáÝù<br />
³Ý³ñ·»É ½µ³Õí»É »Ý Ñá·»áñëáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ: Ðݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ãáõݻݳ-<br />
Éáí å³Ûù³ñ»É »ñÏáõ ׳ϳïÝ»ñáí`<br />
ÎÇÉÇÏdzÛÇ Ñ³Û Ù»Í³Ù»ÍÝ»ñÁ<br />
§Ó³ÝÓñ³ó»³Éù Ç Ý»Õáõûݿ¦ ÅáÕáí<br />
»Ý Ññ³íÇñ»É §Ç ¹áõéÝ Î³ñ³å»ï<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇݦ ¨ áñáᯐ »Ý Ñ»é³Ý³É<br />
»ñÏñÇó: Âíáí »ñ»ëáõÝ Ñ³½³ñ Ù³ñ¹<br />
·³ÕÃ»É »Ý ÎÇåñáë ¨ ºíñáå³, ÇëÏ<br />
Ùݳó³ÍÝ»ñÁ` γñ³å»ï ² λջóáõ<br />
·É˳íáñáõÃÛ³Ùµ Ùݳó»É »Ý å³ß³ñí³Í<br />
êÇë ù³Õ³ùáõÙ, áñÁ ѳÝÓÝí»É<br />
¿ 1404–Ç ÑáõÝÇëÇ 6–ÇÝ:<br />
è³Ù³½³Ý ³ÙÇñ³ÛÇ Ñ³×áõÃÛ³Ùµ<br />
êëÇ Ø³Ûñ ²ÃáéÇ Ùdzµ³Ý гÏáµ »-<br />
åÇëÏáåáë êë»óÇÝ ·³ÑÁÝÏ»ó ¿ ³ñ»É<br />
γñ³å»ï ² λջóáõÝ, áñÇó Ñ»ïá<br />
Ýñ³Ý Ãáõݳíáñ»Éáí ëå³Ý»É »Ý:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ Î³ñ³å»ï<br />
² λջóáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ гÏáµ<br />
êë»óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. â³ÙãÛ³Ý Ø.,<br />
ä³ïÙáõÃÇõÝ Ð³Ûáó, ѳï. , ì»Ý»ïÇÏ,<br />
1786: ê³Ùáõ»É ²Ý»óÇ, гõ³ùÙáõÝù Ç<br />
·ñáó å³ïÙ³·ñ³ó, ì³Õ³ñß³å³ï,<br />
1893: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
²ìºîÆê ø²È²ÞÚ²Ü<br />
βð²äºî ´ àôÈܺòÆ<br />
(¼»ÛÃáõÝóÇ, ÌÍÏ»ñ)<br />
(1726–1729)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1726–Çó: гçáñ¹»É ¿ ²ëïí³Í³ïáõñ<br />
² гٳ¹³ÝóáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ Ùáï³íáñ³å»ë<br />
1661–ÇÝ, ¼»ÛÃáõÝ ·³í³éÇ àõÉÝ<br />
·ÛáõÕáõÙ: سѳó»É ¿ 1729–Ç ÑáÏï»Ùµ»ñÇ<br />
2–ÇÝ ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ:<br />
²×ÛáõÝÝ ³Ù÷á÷í»É ¿<br />
ê. ÐéÇ÷ëÇÙ» í³ÝùÇ ·³íÃÇ Ó³-<br />
˳ÏáÕÙáõÙ:<br />
²ëïí³Í³ïáõñ ² гٳ¹³Ýóáõ<br />
³Ý³ÏÝÏ³É Ù³Ñí³Ý ¨ »ñÏñÇ ù³Õ³-<br />
100
Change language