Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
1956: ÎÇñ³Ïáë ³ÝӳϻóÇ, ä³ïÙáõ-<br />
ÃÇõÝ Ð³Ûáó, ºñ¨³Ý, 1961: ì³ñ¹³Ý ²-<br />
ñ¨»ÉóÇ, îÇ»½»ñ³Ï³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝ, º-<br />
ñ¨³Ý, 2001: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. ², ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
زøêÆØ Î²îì²ÈÚ²Ü<br />
ÐàìвÜÜºê ¾ ²æ²ÎÆð<br />
(1474–1484)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1474–Çó: гçáñ¹»É ¿ ê³ñ·Çë ´ ²-<br />
ç³ï³ñÇÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ¨ ï»ÕÁ ³ÝÑï.:<br />
êå³Ýí»É ¿ 1506–Ç ÑáÏï»Ùµ»ñÇ<br />
17–ÇÝ Î. äáÉëáõÙ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ²ÃáéÇ` ê. ¾ç-<br />
ÙdzÍÇÝ í»ñ³¹³ñÓÇó Ñ»ïá Ñá·¨áñ<br />
¹³ëÝ ³Û¹å»ë ¿É Ç ½áñáõ ã»Õ³í ç³Ýù»ñÁ<br />
Ù»Ïï»Õ»É Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÝíÇñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ<br />
³Ùñ³åݹ»Éáõ ¨<br />
ÝíÇñ³å»ï³Ï³Ý ï³ñµ»ñ ϳéáõÛó-<br />
Ý»ñÇ ÙÇç¨ Ï³ÝáÝ³Ï³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñ ѳëï³ï»Éáõ ·áñÍáõÙ: ²Û¹<br />
Çñ³íÇ׳ÏÁ Ó¨³íáñí»É ¿ñ áã ÙdzÛÝ<br />
Ñá·¨áñ ·áñÍáÝÝ»ñáí, ³Ûɨ Ñ³Û Åá-<br />
Õáíñ¹Ç ѳë³ñ³Ï³Ý–ù³Õ³ù³Ï³Ý,<br />
ïÝï»ë³Ï³Ý áõ Ùß³ÏáõóÛÇÝ ÏÛ³ÝùÇ<br />
ÇñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñáí, ÇÝãå»ë ݳ¨<br />
Ð³Û »Ï»Õ»óáõ Ýϳïٳٵ Çëɳٳ-<br />
Ï³Ý å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨ Ù»Í áõ ÷áùñ<br />
Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í³ñ³Í Ïñáݳ-<br />
Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ùµ: ¸ñ³Ýó<br />
³½¹»óáõÃÛ³Ùµ ¿ å³Ûٳݳíáñí³Í<br />
»Õ»É ¨ ³ÛÝ, áñ XV ¹³ñÇ »ñÏñáñ¹ Ï»-<br />
ëÇ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáëÝ»ñÇ ·áñÍáõ-<br />
Ý»áõÃÛ³Ý í»ñ³µ»ñÛ³É ËÇëï ³Õù³ïÇÏ<br />
ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ »Ý ѳë»É Ù»½:<br />
²Û¹ ÇëÏ å³ï׳éáí Ýñ³Ýó ·áñÍáõ-<br />
Ý»áõÃÛ³Ý í»ñ³µ»ñÛ³É ³ñÅ»ù³ÛÇÝ<br />
Ùáï»óáõÙÝ»ñÁ å»ïù ¿ µË»óÝ»É Ç-<br />
ñ»Ýó ÇëÏ ÏáÕÙÇó ջϳí³ñíáÕ »Ï»-<br />
Õ»ó³Ï³Ý ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í»ñ-<br />
ÉáõÍáõÃÛáõÝÇó: ²Û¹ ûñÇݳã³÷áõÃÛáõ-<br />
ÝÁ µÝáñáß ¿ ݳ¨ ÐáíѳÝÝ»ë ¾<br />
²ç³ÏÇñ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáëÇ<br />
í»Ñ³å»ïáõÃÛ³Ý ßñç³ÝÇÝ: Üñ³<br />
ûñáù ¨ë ß³ñáõݳÏí»É ¿ ¾çÙdzÍÝÇ<br />
ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý Çñ³í³ëáõÃÛáõÝÝ»-<br />
ñÇ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÇ í»ñ³µ»ñÛ³É Ý³-<br />
Ëáñ¹ ϳÃáÕÇÏáëÝ»ñÇ ßñç³ÝáõÙ ²Õ-<br />
óٳñÇ Ñ³Ï³ÃáéáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó<br />
ëÏëí³Í ѳϳϳÝáÝ³Ï³Ý å³Ûù³ñÁ:<br />
Ð³Û »Ï»Õ»óáõ å³ïÙáõÃÛ³Ý ³Ûë<br />
÷áõÉáõÙ ³½·³ÛÇÝ Ñ³í³ù³Ï³Ýáõ-<br />
ÃÛ³Ý ³ÝáõÝÇó ѳݹ»ë »ÏáÕ Ø³Ûñ ²-<br />
ÃáéÇ ¨ ÐáíѳÝÝ»ë ¾ ²ç³ÏÇñÇ ·áñ-<br />
ÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ³Ù»Ý³Ý߳ݳíáñ Çñ³-<br />
¹³ñÓáõÃÛáõÝÝ ¿ 1476–Ç ²ÕóٳñÇ<br />
ϳÃáÕÇÏáë³ñ³ÝÇó ³ÛÉ ëñµáõÃÛáõÝ-<br />
Ý»ñÇ Ñ»ï ê. ¾çÙdzÍÇÝ í»ñ³¹³ñÓí³Í<br />
Èáõë³íáñãÇ ²çÁ, áñÇ Ñ³Ù³ñ ¿É<br />
Ø. úñÙ³ÝÛ³ÝÁ Ýñ³Ý ٻͳñáõÙ ¿ §²ç³ÏÇñ¦<br />
å³ïí³ÝáõÝáí: гí³Ý³-<br />
µ³ñ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÝíÇñ³å»ï³-<br />
Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ ³Ùñ³åݹ»Éáõ<br />
ÙÇïáõÙáí ¿É ÐáíѳÝÝ»ë ¾ ²ç³ÏÇñÁ<br />
ÝáõÛÝ Ãí³Ï³ÝÇÝ ê. ¾çÙdzÍÝÇ Ñ»ÕÇ-<br />
ݳϳíáñ Ùdzµ³ÝÝ»ñÇó ³Ãáé³ÏÇó<br />
¿ ¹³ñÓñ»É ê³ñ·Çë »åÇëÏáåáëÇÝ:<br />
ºÏ»Õ»ó³Ï³Ý ÙÇáõÃÛ³Ý Ï³Û³ó-<br />
Ù³ÝÁ ٻͳå»ë ³ñ·»É³Ï»É ¿ ݳ¨<br />
í³ñã³ù³Õ³ù³Ï³Ý ï³ñµ»ñ å³Û-<br />
Ù³ÝÝ»ñáõÙ ·áñͳéáÕ ¿çÙdzÍݳå³ïϳÝ<br />
ûٻñÇ »ÝóϳÛáõÃÛ³Ý<br />
ѳٳñ ÙÕíáÕ å³Ûù³ñÁ, áñÝ ³é³í»É<br />
ëáõñ ï»ëùáí ѳݹ»ë ¿ »Ï»É ²-<br />
ñ¨ÙïÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝáõÙ: ¸³í³Ý³-<br />
µ³Ý³Ï³Ý ÙdzëÝáõÃÛ³Ý ¨ ³½·³ÛÇÝ<br />
ѳٻñ³ßËáõÃÛ³Ý å³Ñå³ÝáõÃÛ³Ý<br />
¹Çñù»ñÇó ѳݹ»ë »ÏáÕ ê. ¾çÙdzÍÇ-<br />
139
Change language