Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ïÁ: ì³ëÇÉ ll ϳÛë»ñ »ñÏñáñ¹ Ññ³í»-<br />
ñÇó Ñ»ïá Î. äáÉÇë ¿ Ù»ÏÝ»É ê³Ùáõ»É<br />
γÙñç³Óáñ»óÇÝ, Ù³ëݳÏó»É ½³ï-<br />
Ï³Ï³Ý íÇ׳µ³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ, §Û³-<br />
Ùûà »õ ëáõï ³ñ³ñ ½³Ù»Ý³ÛÝ ÇÙ³ëïáõÝù<br />
ï³ÝÝ Úáõݳó¦` ³ëïí³Í³-<br />
µ³Ýáñ»Ý ÑÇÙݳíáñ»Éáí ¼³ïÏÇ í»-<br />
ñ³µ»ñÛ³É Ð³Û ²é³ù»É³Ï³Ý »Ï»Õ»-<br />
óáõ ïáÙ³ñ³Ï³Ý ѳßí³ñÏÝ»ñÇ<br />
×ßÙ³ñï³óÇáõÃÛáõÝÁ: ²Û¹ ÑÇÙ³Ý<br />
íñ³ ¿É Ð³Û »Ï»Õ»óÇÝ Ù»ñÅ»É ¿ Íé³-<br />
½³ïÏÇ ï³ñáõÙ ¼³ïÇÏÁ ÑáõÛÝ»ñÇ<br />
Ñ»ï ÙdzëÇÝ Ýᯐ Áëï §½ëáõï »õ<br />
½Ë³µ»µ³Û ·ñáó ïáõÙ³ñÝ èÇáÝǦ ¨<br />
ÑÇÙù ¿ ÁݹáõÝ»É §½×ßÙ³ñï³·Çñ<br />
ïáõÙ³ñÝ Ù»ÍÇÝ ²Ý¹ñ¿³ëǦ:<br />
ê³Ï³ÛÝ ³Û¹ ³Ù»ÝÇó Ñ»ïá ¿É<br />
ѳۖµÛáõ½³Ý¹³Ï³Ý »Ï»Õ»ó³Ï³Ý<br />
ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ß³ñáõݳϻÉ<br />
»Ý ÙÝ³É É³ñí³Í: ä³ïÙ³Ï³Ý ï»Õ»-<br />
ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ »Ý å³Ñå³Ýí»É ³ÛÝ Ù³ëÇÝ,<br />
áñ г۳ëï³ÝáõÙ ¨ µÛáõ½³Ý¹³-<br />
Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ý»ñùá ·ïÝíáÕ<br />
ѳÛÏ³Ï³Ý ·³í³éÝ»ñáõÙ ù³ÕÏ»¹á-<br />
Ý³Ï³Ý ù³ñá½ÇãÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõ-<br />
ÃÛ³Ý Ñ»ï¨³Ýùáí Ó¨³íáñí»É ¿ ѳÛ<br />
ù³ÕÏ»¹áݳϳÝÝ»ñÇ ÷áùñÇÏ Ñ³-<br />
Ù³ÛÝù: ê³Ï³ÛÝ ¹ñ³Ýó ¹³í³Ý³÷á-<br />
ËáõÃÛ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý å³ï׳éÁ »Õ»É<br />
¿ áã û ѳí³ïÇ ·áñÍáÝÁ, ³ÛÉ §³ñ¨»ÉÛ³Ý<br />
³ñß³í³ÝùÝ»ñǦ ¹»Ù ù³Õ-<br />
Ï»¹áÝ³Ï³Ý ´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇ û·Ýáõ-<br />
ÃÛ³Ý ëÇÝ ³ÏÝϳÉÇùÝ»ñÁ:<br />
ê³ñ·Çë ² ꨳÝóÇÝ Ù»Í Ý»ñ¹ñáõÙ<br />
¿ áõÝ»ó»É ݳ¨ ³í³ï³Ï³Ý<br />
Ï»ÝïñáݳËáõÛë Ó·ïáõÙÝ»ñÇ ¹»Ù<br />
å³Ûù³ñáõÙ, ÇÝãå»ë ݳ¨ гÛáó å»-<br />
ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ¨ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý<br />
³å³ÑáíÙ³Ý ·áñÍáõÙ:<br />
гÛáó ѳÛñ³å»ïÇ Ñáñ¹áñÝ»ñáí<br />
§Çµñ»õ áñ¹Ç ³é ѳÛñ¦ î³ßÇñ–Òáñ³·»ïÇ<br />
ó·³íáñ ¸³íÇà ²ÝÑáÕÇÝÝ<br />
ÁݹáõÝ»É ¿ ³·ÇÏ l ´³·ñ³ïáõÝáõ<br />
Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ýϳï-<br />
ٳٵ Çñ Ñå³ï³ÏáõÃÛáõÝÁ: ê³ñ-<br />
·Çë ² ꨳÝóÇÝ Ù»Í ÑÙïáõÃÛ³Ùµ ϳñáÕ³ó»É<br />
¿ ½ëå»É ݳ¨ íñ³ó »Ï»Õ»-<br />
óáõó Ý»ñë Å³Ù³Ý³Ï ³é ųٳݳÏ<br />
Ð³Û »Ï»Õ»óáõ ¹»Ù Ç Ñ³Ûï »Ï³Í Ñ³í³ÏÝáï<br />
ïñ³Ù³¹ñí³ÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ,<br />
áñáí ٻͳå»ë Ýå³ëï»É ¿ ¹ñ³óÇ<br />
ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ÙÇç¨ µÝ³Ï³ÝáÝ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ<br />
½³ñ·³óÙ³ÝÁ:<br />
ÆëÏ »ñµ X ¹. í»ñçÇÝ ²ïñå³ï³Ï³-<br />
ÝÇ Ø³ÙÉ³Ý ³ÙÇñ³Ý ѳñÓ³Ïí»É ¿<br />
г۳ëï³ÝÇ íñ³, ê³ñ·Çë ² ꨳÝóÇÝ<br />
»Õ»É ¿ ¹ÇÙ³¹ñ³Ï³Ý ß³ñÅÙ³Ý<br />
ϳ½Ù³Ï»ñåÇãÝ»ñÇ ß³ñùáõÙ, ù³ç³-<br />
É»ñ»É ¿ ѳۖíñ³ó³Ï³Ý ¹³ßݳÏÇó<br />
½áñù»ñÇÝ ¨ ÅáÕáíñ¹ÇÝ: Ø»Í Ñá·³-<br />
ÍáõÃÛáõÝ ¿ óáõó³µ»ñ»É ݳ¨ 995–ÇÝ<br />
»ñÏñ³ß³ñÅÇó ïáõÅ³Í Ìá÷ù ݳ-<br />
Ñ³Ý·Ç Ñ³ÛáõÃÛ³Ý Ýϳïٳٵ:<br />
ê³ñ·Çë ² ꨳÝóÇÝ ½µ³Õí»É ¿<br />
ݳ¨ ·ñ³Ï³Ý–»ñ³Åßï³Ï³Ý ëï»Õ-<br />
ͳ·áñÍáõÃÛ³Ùµ: Þ³ñ³ÏÝáóáõÙ<br />
å³Ñå³Ýí»É ¿ Ýñ³ ·ñãÇÝ å³ïϳ-<br />
ÝáÕ Ð³Ý·ëïÛ³Ý Ï³ñ·Ç §î¿ñ Û»ñÏ-<br />
ÝÇó¦ ß³ñ³Ï³ÝÇ §ê³ñë³÷»ÉÇ á-<br />
ñáïٳٵ¦ ëϽµÝ³ïáÕáí ß³ñ³-<br />
ϳÝÁ:<br />
´³í³Ï³ÝÇÝ ³é³ç³ó³Í ѳë³-<br />
ÏáõÙ 1019–ÇÝ ê³ñ·Çë ² ꨳÝóÇÝ<br />
ÇÝùݳϳ٠Ññ³Å³ñí»É ¿ ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý<br />
³ÃáéÇó ¨ Çñ Ó»éùáí ϳÃá-<br />
ÕÇÏáë ûÍ»É ä»ïñáë ² »ï³¹³ñ-<br />
ÓÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. êï»÷³Ýáë úñ-<br />
µ»ÉÛ³Ý, êÛáõÝÇùÇ å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý,<br />
1986: ²ñ¨ß³ïÛ³Ý ²., ²ÝÇÇ »ñ³Åßï³-<br />
Ï³Ý Ùß³ÏáõÛÃÁ ¨ Ýñ³ Ñ»ï ϳåí³Í ß³ñ³Ï³Ý³·ÇñÝ»ñÁ,<br />
§´³½Ù³í»å¦, 1995,<br />
¿ç 211–214: êï»÷³Ýáë î³ñáÝ»óÇ ²ëá-<br />
ÕÇÏ, ä³ïÙáõÃÛáõÝ ïÇ»½»ñ³Ï³Ý, º-<br />
215
Change language