Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ÃßݳÙÇÝ»ñÇ ¹»Ù ÙÕíáÕ å³Ûù³ñáõÙ:<br />
гçáñ¹ ï³ñÇ Êáëñáí l–Á ѳÕó-<br />
Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÝ»ñ ¿ í³ñ»É ϳÛëñáõÃÛ³Ý<br />
¹»Ù:<br />
ê³Ñ³Ï ´ àõÕÏ»óáõ ûñáù ´Ûáõ-<br />
½³Ý¹Ç³ÛÇ Ï³Ûë»ñ³Ï³Ý³óí³Í »Ï»-<br />
Õ»óÇÝ ¹³¹³ñ»óñ»É ¿ å³Ûù³ñÁ Ý»ëïáñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý<br />
¹»Ù ¨ ÑÇÙݳϳÝ<br />
å³Ûù³ñ ÙÕ»É Ð³Ûáó »Ï»Õ»óáõ ¹»Ù:<br />
ä³ñëÇó Êáëñáí l ó·³íáñÁ, »ÉÝ»-<br />
Éáí Çñ å»ïáõÃÛ³Ý ß³Ñ»ñÇó, ¹ñ³-<br />
Ï³Ý í»ñ³µ»ñÙáõÝù ¿ óáõó³µ»ñ»É<br />
гÛáó »Ï»Õ»óáõ Ýϳïٳٵ` ç³Ý³-<br />
Éáí ³Ýçñå»ï»É Ýñ³Ý ²ñ¨ÙáõïùÇó:<br />
ê³Ñ³Ï ´ àõÕÏ»óáõÝ ¿ í»ñ³·ñí»É<br />
γñÇÝáõÙ ÅáÕáí ·áõÙ³ñ»ÉÁ ¨<br />
ϳÝáݳËÙµÇ ÁݹáõÝ»ÉÁ, ³Õ³Ý¹Ý»-<br />
ñÇ, ÇÝãå»ë ݳ¨ ø³ÕÏ»¹áÝÇ 451–Ç<br />
âáññáñ¹ ïÇ»½»ñ³ÅáÕáí ÁݹáõÝí³Í<br />
µ³Ý³Ó¨Ç (§È¨áÝÇ ïáÙ³ñǦ) ݽáíáõÙÁ:<br />
ÐÇßÛ³É Ï³ÝáݳËÙµáõÙÁ ãÇ<br />
Áݹ·ñÏí»É ÐáíѳÝÝ»ë úÓÝ»óÇ<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇ Ï³½Ù³Í гÛáó ϳÝá-<br />
ݳ·ñùÇ Ù»ç ¨ ï»Õ ¿ ·ï»É ÙdzÛÝ<br />
¹ñ³` Xl ¹. ËÙµ³·ñáõÃÛ³Ý Ù»ç: àñáß<br />
áõëáõÙݳëÇñáÕÝ»ñ (Ð. î³ßÛ³Ý, ì.<br />
гÏáµÛ³Ý) ϳëϳͻÉÇ »Ý ѳٳñ»É<br />
Ýßí³Í ϳÝáݳËÙµáõ٠γñÇÝÇ Åá-<br />
ÕáíÇ ·áõÙ³ñÙ³Ý Ù³ëÇÝ »Õ³Í ï»-<br />
Õ»ÏáõÃÛáõÝÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ê³Ñ³Ï<br />
´ àõÕÏ»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ øñÇëï³-<br />
÷áñ ² îÇñ³éÇçóÇÝ:<br />
ºñÏ»ñ. γÝáÝù ÅáÕáíáÛÝ Î³ñÝáÛ,<br />
ï»°ë §Î³Ýáݳ·Çñù гÛáó¦, ѳï. ´,<br />
ºñ¨³Ý, 1971, ¿ç 244-257:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ê³Ùáõ»É ²Ý»óÇ,<br />
гõ³ùÙáõÝù Ç ·ñáó å³ïÙ³·ñ³ó, ì³-<br />
Õ³ñß³å³ï, 1893: ²Ý³ÝÛ³Ý ä., øÝÝáõ-<br />
ÃÛáõÝ Ð³Û »Ï»Õ»óáõ å³ïÙáõÃÛ³Ý º ¨ ¼<br />
¹³ñ»ñáõ ßñç³ÝÇÝ, ì»Ý»ïÇÏ, 1991: Ðáí-<br />
14 - ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó γÃáÕÇÏáëÝ»ñ<br />
ѳÝÝ»ë ¸ñ³ë˳ݳϻñïóÇ, гÛáó<br />
å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý, 1996: úñÙ³ÝÛ³Ý<br />
Ø., ²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ², ê. ¾çÙdzÍÇÝ,<br />
2001:<br />
ìðºÄ ì²ð¸²ÜÚ²Ü<br />
ê²Ð²Î ÒàðàöàðºòÆ<br />
(Òáñ³÷áñ»óÇ, Òáñá÷áñóÇ)<br />
(677–703)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 677–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ Æëñ³Û»É ² àÃÙë»óáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., áõ·³ñù ݳ-<br />
Ñ³Ý·Ç Òáñá÷áñ ·³í³é, ·. ²ñùáõݳ߻Ý:<br />
سѳó»É ¿ 703–ÇÝ ØÇç³·»ïùÇ<br />
ʳé³Ý ù³Õ³ùáõÙ:<br />
²ß³Ï»ñï»É ¿ »á¹áñáë øéû-<br />
ݳíáñ »åÇëÏáåáëÇÝ: ºÕ»É ¿ àõïÇùÇ<br />
èáïå³ñëÛ³Ý ·³í³éÇ »åÇëÏáåáë:<br />
677–ÇÝ ÁÝïñí»É ¿ гÛáó ϳÃáÕÇÏáë:<br />
Æñ ѳÛñ³å»ïáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï<br />
ëï»ÕÍí³Í ͳÝñ ï³ñÇÝ»ñÇÝ Çñ»Ý<br />
¹ñë¨áñ»É ¿ áñå»ë гÛáó »Ï»Õ»óáõ<br />
¹³í³Ý³Ï³Ý ÇÝùÝáõñáõÛÝáõÃÛ³Ý, ³-<br />
é³ù»É³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ý³Ë³ÝÓ³ËÝ-<br />
¹Çñ, í»ñ³Ï³Ý·Ý»É ¿ ²Õí³ÝÇó »Ï»-<br />
Õ»óáõ Ñ»ï »ñϳñ Å³Ù³Ý³Ï Áݹ-<br />
ѳïí³Í ÝíÇñ³å»ï³Ï³Ý ³éÝãáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÁ: ê³Ñ³Ï Òáñá÷áñ»óáõ<br />
ûñáù Ýñ³Ý ¨ ²Õí³ÝÇó ºÕdz½³ñ<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇÝ ¿ ¹ÇÙ»É ÑáÝ»ñÇ Ë³ù³ÝÁ,<br />
Ëݹñ»É, áñå»ë½Ç Çñ »ñÏÇñ<br />
ù³ñá½ãáõÃÛ³Ý Ù»ÏÝ³Í ²ñó³ËÇ Ø»Í<br />
Îáõ»Ýù ·³í³éÇ »åÇëÏáåáë Æëñ³-<br />
Û»ÉÁ Ùݳ Çñ»Ýó Ùáï ǵñ¨ Ñá·¨áñ ³-<br />
é³çÝáñ¹:<br />
ê³Ñ³Ï Òáñá÷áñ»óáõ ûñáù<br />
´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇ ÐáõëïÇÝdzÝáë ll<br />
ϳÛëñÁ ç³Ý³ó»É ¿ ·ñ³í»É г۳ë-<br />
209
Change language