Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ѳٳӳÛÝ` 5 ï³ñÇ: ÎñÃáõÃÛáõÝÝ<br />
ëï³ó»É ¿ ì³Ñ³Ý³í³ÝùÇ ¹åñáóáõÙ`<br />
Ñáñ»Õµáñ` ì³Ñ³ÝÇ Ñáí³Ý³íáñáõÃÛ³Ùµ:<br />
ÀݹáõÝ»É ¿ Ïáõë³Ïñá-<br />
ÝáõÃÛ³Ý áõËï, »åÇëÏáåáë Ó»é-<br />
ݳ¹ñí»É ²Ý³Ýdz ² Øáϳóáõ Ó»-<br />
é³Ùµ ¨ ¹³ñÓ»É ì³Ñ³Ý³í³ÝùÇ í³-<br />
ݳѳÛñÁ:<br />
958–964–Ý»ñÇÝ ·É˳íáñ»É ¿<br />
êÛáõÝÛ³ó ³ÃáéÁ, Áݹ³ñÓ³Ï»É Ýñ³<br />
ϳÉí³ÍùÝ»ñÝ áõ ïÝï»ëáõÃÛáõÝÁ: ²-<br />
ݳÝdz ² ØáϳóÇ Ñ³Ûñ³å»ïÇ<br />
í³Ë׳ÝÇó Ñ»ïá §í³ëÝ ³é³õ»É<br />
ëñµáõû³ÝÝ »õ ÇÙ³ëïáõû³Ýݦ ÞÇñ³Ï³í³ÝÇ<br />
ÅáÕáíáõÙ ÁÝïñí»É ¿ г-<br />
Ûáó ϳÃáÕÇÏáë:<br />
ì³Ñ³Ý ² êÛáõÝ»óÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÇ<br />
·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ ïñí»É »Ý Çñ³ñ³-<br />
Ù»ñÅ ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÝ»ñ: ºÃ» Ü»ñë»ë<br />
ȳٵñáݳóÇÝ Çñ §²ï»Ý³µ³-<br />
ÝáõÃ۳ݦ, êï»÷³Ýáë úñµ»ÉÛ³Ý<br />
å³ïÙÇãÝ Çñ §ä³ïÙáõÃ۳ݦ Ù»ç Ù»-<br />
ͳñ³Ýùáí »Ý ËáëáõÙ Ýñ³ Ù³ëÇÝ,<br />
سïûáë àõéѳۻóÇÝ å³ñ½³å»ë<br />
³ñӳݳ·ñáõÙ ¿ §É³õÝ Ç µÝ³õóë ½»-<br />
ñ³Ý»ÉÇÝ ì³Ñ³Ý¦, §ëáõñµ гÛñ³å»ïÝ<br />
гÛáó ì³Ñ³Ý¦, ³å³ Ð³Û »Ï»-<br />
Õ»óáõ ³í³Ý¹áõÃÛ³Ý ç³ï³·áíÝ»ñÇ<br />
ÏáÕÙÇó Ù»Õ³¹ñí»É ¿ ù³ÕÏ»¹áݳϳ-<br />
ÝáõÃÛ³ÝÁ ѳñ»Éáõ ѳٳñ: ܳ ë»ñï<br />
ѳñ³µ»ñáÃÛáõÝÝ»ñ ¿ ëï»ÕÍáõÙ<br />
ìñ³ó »Ï»Õ»óáõ Ñ»ï, г۳ëï³Ý<br />
Ý»ñÙáõÍáõÙ íñ³ó³Ï³Ý ëñµ³å³ï-<br />
Ï»ñÝ»ñ ¨ ϳñ·³¹ñáõÙ ¹ñ³Ýóáí<br />
½³ñ¹³ñ»É »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ëáõñµ ë»-<br />
Õ³ÝÝ»ñÁ ¨ §Ññ³Ù³Û¿ñ ۳ٻݳÛÝ »-<br />
ϻջóÇë ½ÝáÛÝ ³éÝ»É, Áëï ÐáéáÙáó<br />
ë³ÑÙ³ÝÇÝ Ï³õÝÇõù ½³ñ¹³ñ»É »õ ³-<br />
é³Ýó ϳõÝÇ áã ³éÝ»É å³ï³ñ³·¦:<br />
гÛñ³å»ïÇ ³Ûë ù³ÛÉÁ Éáõñç ¹Å·á-<br />
ÑáõÃÛáõÝ ¿ ³é³ç³óñ»É »Ï»Õ»ó³Ï³Ý<br />
ßñç³ÝÝ»ñáõÙ »ñÏáõ å³ï׳éáí:<br />
ܳË` ù³ÕÏ»¹áݳϳÝáõÃÛ³Ý ³½¹»-<br />
óáõÃÛ³Ý ï³ñ³ÍÙ³Ý, »ñÏñáñ¹` ãݳ-<br />
Û³Í ÙÇÝã ³Û¹ Ð³Û »Ï»Õ»óÇÝ Áݹáõ-<br />
ÝáõÙ ¿ñ ëñµ³å³ïÏ»ñÝ»ñÇ ·áñͳ-<br />
ÍáõÃÛáõÝÁ, ë³Ï³ÛÝ Ñ³Ûáó Ù»ç ³é³ç-<br />
ݳÛÇÝÁ ê. ʳãÇ Ýß³ÝÝ ¿ñ: ´Ý³Ï³-<br />
ݳµ³ñ, ³í³Ý¹³µ³ñ êáõñµ ê»Õ³ÝÇ<br />
íñ³ ½»ï»Õí³Í ê.ʳãÇ »ñÏñáñ¹<br />
åÉ³Ý ÙÕí»ÉÁ ¨ ëñµ³å³ïÏ»ñÝ»ñÇÝ<br />
³é³çÝáõÃÛáõÝ ï³ÉÁ å»ïù ¿ ¹Å·á-<br />
ÑáõÃÛáõÝ ³é³ç³óÝ»ñ »Ï»Õ»ó³Ï³Ý<br />
ßñç³ÝÝ»ñáõÙ: êϽµÝ³ÕµÛáõñÝ»ñÇ<br />
íϳÛáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³Ó³ÛÝ` ì³Ñ³Ý ²<br />
êÛáõÝ»óÇÝ Ó·ï»É ¿ Ð³Û »Ï»Õ»óÇÝ<br />
Ùdzíáñ»É ÐáõÛÝ ¨ ìñ³ó »Ï»Õ»óÇÝ»-<br />
ñÇ Ñ»ï, ÙÇáõÃÛ³Ý µáí³Ý¹³Ïáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ ݳٳÏÝ»ñ ÑÕ»É Ø»ÉÇï»Ý»<br />
ù³Õ³ùÇ Â»á¹áñáë Ù»ïñáåáÉÇïÇÝ<br />
¨ µÛáõ½³Ý¹³Ï³Ý ϳÛëñ ÐáíѳÝÝ»ë<br />
âÙßÏÇÏÇÝ:<br />
ÊݹñÇÝ ÉáõÍáõÙ ï³Éáõ ѳٳñ<br />
Ð³Û »Ï»Õ»óáõ »åÇëÏáåáëÝ»ñÇ ¨<br />
í³ñ¹³å»ïÝ»ñÇ å³Ñ³Ýçáí 969–ÇÝ<br />
²ßáï lll àÕáñÙ³Í Ã³·³íáñÁ ²ÝÇáõÙ<br />
ÅáÕáí ¿ ·áõÙ³ñáõÙ, áñÁ ùÝÝáõÙ ¿ ϳ-<br />
ÃáÕÇÏáëÇÝ Ñ³ëó»³·ñí³Í Ù»Õ³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ:<br />
ì³Ñ³Ý ² êÛáõÝ»óÇÝ,<br />
ϳÝ˳½·³Éáí ÅáÕáíÇ áñáßáõÙÁ,<br />
÷³ËãáõÙ ¨ ³å³ëï³Ý ¿ ·ïÝáõÙ<br />
ì³ëåáõñ³Ï³ÝÇ Ã³·³íáñ ²µáõë³ÑÉ-гٳ½³ëåÇ<br />
Ùáï: ²ÝÇáõÙ ·áõ-<br />
Ù³ñí³Í ÅáÕáíÁ ·³ÑÁÝÏ»ó ¿ Ñ³Ûï³ñ³ñáõÙ<br />
Ýñ³Ý ¨ Ýáñ ѳÛñ³å»ï<br />
ÁÝïñáõ٠ꨳÝÇ í³ÝùÇ í³Ý³Ñ³Ûñ<br />
êï»÷³Ýáë ꨳÝóáõÝ: ²µáõë³ÑÉ-<br />
гٳ½³ëå ó·³íáñÁ ãÇ ×³Ý³ãáõÙ<br />
ÝáñÁÝïÇñ ϳÃáÕÇÏáëÇ ÁÝïñáõÃÛáõ-<br />
ÝÁ ¨ í³í»ñ³Ï³Ý ѳÛñ³å»ï ¿ ѳ-<br />
Ù³ñáõÙ ì³Ñ³Ý ² êÛáõÝ»óáõÝ: êï»ÕÍí³Í<br />
»ñÏå³é³ÏáõÃÛ³ÝÁ í»ñç ï³Éáõ<br />
ѳٳñ гÛáó ÝáñÁÝïÇñ ϳÃáÕÇÏáë<br />
êï»÷³Ýáë ꨳÝóáõ ·É˳íáñáõ-<br />
238
Change language