Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ¹Çí³ÝÇ í³í»ñ³·ñ»-<br />
ñÁ£ γÃáÕÇÏáëÝ Çñ Ñá·¨áñ ·áñÍáõ-<br />
Ý»áõÃÛ³Ý ÁÝóóùáõÙ ¨ ù³Õ³ù³Ï³Ý<br />
µÝáõÛÃÇ Ñ³ÝÓݳñ³ñáõÃÛáõÝÝ»ñ ϳï³ñ»ÉÇë,<br />
ѳí³Ý³µ³ñ, ϳï³ñ»É ¿<br />
ûñ³·ñ³ÛÇÝ µÝáõÛÃÇ ·ñ³éáõÙÝ»ñ£<br />
ä³ïÙÇãÁ ·Çï³Ïó³µ³ñ ¿ Çñ »ñÏÁ<br />
ß³ñ³¹ñ»É µ³í³Ï³Ý³ã³÷ µ³ñ¹ ¨<br />
ËñÃÇÝ É»½íáíª µ³ó³Ñ³Ûïáñ»Ý<br />
¹ñë¨áñ»Éáí Çñ ·ñ³Ï³Ý ׳߳ÏÁ£<br />
ÈÇÝ»Éáí гÛáó ϳÃáÕÇÏáëª Ðáí-<br />
ѳÝÝ»ë º ¸ñ³ë˳ݳϻñïóÇÝ Ï»ñï»É<br />
¿ гÛáó å³ïÙáõÃÛ³Ý ß³ñ³¹ñ-<br />
Ù³Ý ³ÛÝåÇëÇ Ñ³Ù³Ï³ñ·, áñÝ ³é³í»É<br />
ÉdzñÅ»ù ¿ Ý»ñϳ۳óÝáõ٠гÛáó<br />
»Ï»Õ»óÇÝ ¨ Ýñ³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý<br />
å³ïÏ»ñÁ£ àñå»ë å³ïÙáõÃÛ³Ý ÑÇÙ-<br />
Ý³Ï³Ý ³é³ÝóùÝ»ñÇó Ù»ÏÁ å³ï-<br />
ÙÇãÝ ÁݹáõÝ»É ¿ гÛáó ϳÃáÕÇÏáë-<br />
Ý»ñÇ Ñ³çáñ¹³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ£ гÛáó<br />
ó·³íáñÝ»ñÇ ¨ ϳÃáÕÇÏáëÝ»ñÇ<br />
ó³ÝÏ»ñÝ ³ÛÝ »ñÏáõ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ³-<br />
é³ÝóùÝ»ñÝ »Ý, áñáÝó ßáõñç ÑÛáõëí»É<br />
¿ гÛáó å³ïÙáõÃÛáõÝÁ£ ²í»ÉÇÝ, Ñ»-<br />
ÕÇݳÏÝ Çñ ³ß˳ïáõÃÛ³Ý ·ÉáõËÝ»-<br />
ñÇó Ù»ÏÁ ѳïϳóñ»É ¿ гÛáó ϳÃá-<br />
ÕÇÏáëÝ»ñÇݪ ѳÏÇñ× µÝáõó·ñ»Éáí<br />
ѳÛñ³å»ïÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý<br />
ųٳݳÏÁ, ³ñӳݳ·ñ»Éáí Ýñ³Ýó<br />
³Ãáé³Ï³ÉáõÃÛ³Ý ï³ñ»ù³Ý³ÏÁ ¨<br />
³Û¹ ųٳݳϳѳïí³ÍáõÙ ï»ÕÇ<br />
áõÝ»ó³Í ϳñ¨áñ ³Ýóáõ¹³ñÓ»ñÁ£<br />
²ß˳ïáõÃÛ³Ý ³Ûë ѳïí³ÍÁ ³-<br />
é³ÝÓݳóí»É ¿ ä³ïÙáõÃÛáõÝÇó ¨ ¿³-<br />
Ï³Ý ¹»ñ ¿ ϳï³ñ»É ѳçáñ¹ ¹³ñ»ñÇ<br />
Ñ³Û å³ïÙ³·ñáõÃÛ³Ý Ù»ç£ ²ÛÝ ÑÇÙù<br />
¿ ¹³ñÓ»É Ï³ÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ó³ÝÏ»ñ<br />
ϳ½Ù»Éáõ ѳٳñ, áñáÝù µ³í³Ï³-<br />
ݳã³÷ Ù»Í ï³ñ³ÍáõÙ »Ý áõÝ»ó»É<br />
ѻﳷ³ ¹³ñ»ñÇ Ñ³Û Ù³ï»Ý³·ñáõ-<br />
ÃÛ³Ý Ù»ç£<br />
ÐáíѳÝÝ»ë º ¸ñ³ë˳ݳϻñïóÇÝ<br />
ÑdzݳÉÇáñ»Ý ·Çï³Ïó»É ¿ ´Ûáõ-<br />
½³Ý¹Ç³ÛÇ Ñ»ï é³½Ù³ù³Õ³ù³Ï³Ý<br />
¹³ßÇÝùÇ Ï³ñ¨áñáõÃÛáõÝÁ£ лÕÇݳ-<br />
ÏÁ µÛáõ½³Ý¹³Ï³Ý å»ïáõÃÛ³Ý ç»ñÙ<br />
ѳٳÏÇñ ¿ª ϳÛëñáõÃÛáõÝÁ ѳٳñ»-<br />
Éáí ùñÇëïáÝ»áõÃÛ³Ý Ñáõë³ÉÇ å³ïí³ñ<br />
¨ ÙÇçݳµ»ñ¹£ ØdzųٳݳÏ,<br />
ë³Ï³ÛÝ, ݳ гÛáó »Ï»Õ»óáõ ߳ѻñÇ<br />
Ñ»ï¨áÕ³Ï³Ý å³ßïå³Ý ¿ ¨ ù³ÕÏ»-<br />
¹áݳϳÝÝ»ñÇ Ñ»ï ÙÇáõÃÛ³Ý Ñ³-<br />
Ùá½í³Í ѳϳé³Ïáñ¹£<br />
´Ûáõ½³Ý¹³Ï³Ý »Ï»Õ»óáõ ѳí³ÏÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ<br />
Ù»ñÅ»Éáõ ï»ë³ÝÏ-<br />
ÛáõÝÇó áõß³¹ñáõÃÛ³Ý ¿ ³ñųÝÇ ³ÛÝ<br />
³ß˳ï³ÝùÁ, áñ ÐáíѳÝÝ»ë º<br />
¸ñ³ë˳ݳϻñïóÇÝ Ï³ï³ñ»É ¿<br />
гÛáó »Ï»Õ»óáõ í³Õ å³ïÙáõÃÛáõÝÁ<br />
Ý»ñϳ۳óÝ»ÉÇë£ Üñ³Ý ݳËáñ¹³Í<br />
Ñ³Û å³ïÙÇãÝ»ñÁ гÛáó »Ï»Õ»óáõ<br />
å³ïÙáõÃÛ³Ý ³é³ù»É³Ï³Ý ßñç³ÝÁ<br />
Ý»ñϳ۳óÝ»Éáõó Ñ»ïá ³ÝÙÇç³å»ë<br />
³ÝóÝ»É »Ý ÐéÇ÷ëÇÙÛ³ÝÝ»ñÇ ¨ ñÇ-<br />
·áñ Èáõë³íáñãÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý<br />
Ýϳñ³·ñáõÃÛ³ÝÁ£ ²ÛëåÇëáí, ëï³óí»É<br />
¿ ßáõñç »ñÏáõëáõÏ»ë ѳñÛáõñ³Ù-<br />
Û³ÏÇ Ë½áõÙª гÛáó »Ï»Õ»óáõ å³ï-<br />
ÙáõÃÛ³Ý ³é³ù»É³Ï³Ý ¨ Éáõë³íáñã³Ï³Ý<br />
ßñç³ÝÝ»ñÇ ÙÇ稣 ÐáíѳÝÝ»ë<br />
¸ñ³ë˳ݳϻñïóÇÝ Ýϳï»É ¿ ³Û¹<br />
µ³óÁ ¨ ÷áñÓ»É ³ÛÝ Éñ³óÝ»É Ñ³Û<br />
í³ñù³·ñáõÃÛáõÝÇó í»ñóí³Í ïíÛ³É-<br />
Ý»ñáí` ÛáõñûñÇÝ³Ï ÙÇç³ÝÏÛ³É ûÕ³Ï<br />
ëï»ÕÍ»Éáí гÛáó »Ï»Õ»óáõ å³ï-<br />
ÙáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³·ñ³Ï³Ý ßÕó-<br />
ÛáõÙ£<br />
ÐáíѳÝÝ»ë º ¸ñ³ë˳ݳϻñïóáõ<br />
ëϽµáõÝù³ÛÇÝ Ùáï»óáõÙÝ»ñÁ<br />
гÛáó »Ï»Õ»óáõ å³ïÙáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñáõÙ<br />
³ÏÝѳÛï »Ý Ý³¨ ä³ïÙáõ-<br />
ÃÛ³Ý ³ÛÉ ¹ñí³·Ý»ñáõÙ£ Êáë»Éáí<br />
Ü»ñë»ë Ø»ÍÇ Ù³ëÇݪ å³ïÙÇãÁ Ýñ³Ý<br />
³Ýí³ÝáõÙ ¿ å³ïñdzñùª ó³Ýϳݳ-<br />
136