Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ó»ÉáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï Ýñ³Ý ¿ ѳÝÓ-<br />
Ý»É ñÇ·áñ Èáõë³íáñãÇ Ù³ëáõÝù-<br />
Ý»ñÇ ÙÇ Ù³ëÁ, áñáÝù å³Ñí»É »Ý<br />
ºñ¨³ÝÇ ê. ñÇ·áñ Èáõë³íáñÇã سÛñ<br />
»Ï»Õ»óáõ ·³íÇÃáõÙ:<br />
ê. ñÇ·áñ Èáõë³íáñãÇ ²çÁ å³ÑíáõÙ<br />
¿ سÛñ ²Ãáé ê. ¾çÙdzÍÝáõÙ£ ²ÛÝ<br />
ѳݹÇë³ÝáõÙ ¿ гÛáó ϳÃáÕÇÏáë³-<br />
Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ·ñ³í³Ï³ÝÁ£<br />
²ÛÝ êñµ³ÉáõÛë Ù»éáÝÇ ûñÑ-<br />
ÝáõÃÛ³Ý ëñµáõÃÛáõÝÝ»ñÇó Ù»ÏÝ ¿£<br />
ê. ñÇ·áñ Èáõë³íáñÇãÁ ëñµ³óí»É<br />
¿ ¨ Ýñ³ ÑÇß³ï³ÏÁ ³í³Ý¹³Ï³Ý<br />
µáÉáñ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÁ ïáÝáõÙ »Ý ë»åï»Ùµ»ñÇ<br />
30-ÇÝ£<br />
Ð³Û »Ï»Õ»óÇÝ Ýñ³ ÑÇß³ï³ÏÁ<br />
ÝßáõÙ ¿ ï³ñÇÝ 3 ³Ý·³Ù.<br />
§ØáõïÝ Ç íÇñ³åݦ - ø³é³ë-<br />
Ýáñ¹³ó å³ÑùÇ 5-ñ¹ ß³µ³Ã ûñÁ,<br />
§ºÉÝ Ç íÇñ³å¿Ý¦ - Ðá·»·³Éëï-<br />
Û³Ý ïáÝÇÝ Ñ³çáñ¹áÕ 2-ñ¹ ß³µ³Ã û-<br />
ñÁ,<br />
§Çõï Ýß˳ñ³ó¦ - Ðá·»·³Éëï-<br />
Û³Ý ïáÝÇÝ Ñ³çáñ¹áÕ 4-ñ¹ ß³µ³Ã û-<br />
ñÁ£<br />
Ð³Û »Ï»Õ»ó³Ï³Ý ³í³Ý¹áõÃÛáõ-<br />
ÝÁ ê. ñÇ·áñÇÝ ¿ í»ñ³·ñáõÙ §ì³ñ-<br />
¹³å»ïáõÃÇõÝ êñµáÛÝ ñÇ·áñǦ ¨<br />
§Ú³×³Ë³å³ïáõÙ Ö³éù¦ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ£<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ñÇ-<br />
·áñ ² Èáõë³íáñãÇÝ Ñ³çáñ¹»É ¿<br />
ìñÃ³Ý»ë ² ä³ñèÁ:<br />
ºñÏ»ñ. êñµáÛ ÑûñÝ Ù»ñáÛ ñÇ·áñÇ<br />
Èáõë³õáñãÇ Ú³×³Ë³å³ïáõÙ Ö³éù ¨<br />
³ÕûÃù, ì»Ý»ïÇÏ, 1954: γÝáÝù êñµáÛÝ<br />
ñÇ·áñÇ, ï»°ë §Î³Ýáݳ·Çñù гÛáó¦,<br />
ѳï. ², ºñ¨³Ý, 1964, ¿ç 243-249:<br />
ì³ñ¹³å»ïáõÃÇõÝ êñµáÛÝ ñÇ·áñÇ,<br />
ï»°ë ²·³Ã³Ý·»Õáë, гÛáó å³ïÙáõ-<br />
ÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý, 1983:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. Øáíë»ë Êáñ»Ý³óÇ,<br />
гÛáó å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý, 1968:<br />
ʳãÇÏÛ³Ý È. ê., ñÇ·áñ ä³ñèÇÝ í»-<br />
ñ³·ñí³Í §Ð³ñóáõÙÁ¦ áñå»ë Ñ³Û Ù³ï»Ý³·ñáõÃÛ³Ý<br />
»ñ³Ë³ÛñÇù, ï»°ë È. ê.<br />
ʳãÇÏÛ³Ý, ²ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñ, ѳï. ²,<br />
ºñ¨³Ý, 1995, ¿ç 72-84: ØáõïëáåáõÉáë<br />
Ü., ¸ÇÙÇïñáϳÉÉÇë Î., êáõñµ ñÇ·áñ<br />
Èáõë³íáñãÇ å³ßï³ÙáõÝùÁ Ðáõݳëï³ÝÇ<br />
Ù»ç, ï»°ë §¾çÙdzÍÇݦ, 1995, ¹<br />
5: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ²<br />
ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001: ²¹áÝó Ü., ñÇ·áñ<br />
Èáõë³íáñÇã ¨ ²Ý³Ï ä³ñè, ï»°ë Ü.<br />
²¹áÝó, ºñÏ»ñ, ѳï. ², ºñ¨³Ý, 2006:<br />
º¼ÜÆÎ ³ñù»å. äºîðàêÚ²Ü<br />
ðÆàð ´ ìβڲêºð<br />
(1066–1105)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 1066–Çó:<br />
гçáñ¹»É ¿ ʳãÇÏ ´ ²Ý»óáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ ²ÝÇáõÙ, ÍÝ. Ã. ³ÝÑï.,<br />
ٳѳó»É ¿ 1105–Ç ÝáÛ»Ùµ»ñÇÝ ø»-<br />
ëáõÝÇ Î³ñÙÇñ í³ÝùáõÙ, áõñ ¨ ³Ù-<br />
÷á÷í»É ¿:<br />
ñÇ·áñ س·Çëïñáë ä³Ñɳíáõ-<br />
Ýáõ áñ¹ÇÝ ¿: Ðáñ Ù³ÑÇó Ñ»ïá ÷á˳ñÇÝ»É<br />
¿ Ýñ³Ý ¹áõùëÇ å³ßïáÝáõÙ`<br />
Ý߳ݳÏí»Éáí ØÇç³·»ïùÇ, î³ñáÝÇ<br />
¨ ßñç³Ï³ÛùÇ Ïáõë³Ï³É (1059): ÎÝáç<br />
Ù³ÑÇó Ñ»ïá Ññ³Å³ñí»É ¿ å³ßïá-<br />
ÝÇó ¨ ÝíÇñí»É Ñá·¨áñ ÏÛ³ÝùÇÝ: ʳãÇÏ<br />
´ ²Ý»óÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÇ Ù³Ñí³ÝÇó<br />
Ñ»ïá ÑáõÛÝ»ñÁ ÷áñÓáõÙ ¿ÇÝ ³Ù»Ý<br />
Ï»ñå ËáãÁݹáï»É Ýáñ ϳÃáÕÇÏáëÇ<br />
ÁÝïñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ` Ó·ï»Éáí ³ß˳ñ-<br />
ÑÇÏ Çß˳ÝáõÃÛ³Ý å»ë Ç ãÇù ¹³ñÓ-<br />
Ý»É Ý³¨ Ñá·¨áñÁ` ¹Ûáõñ³óÝ»Éáí ѳ-<br />
Û»ñÇ ÓáõÉÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÁ: ê³Ï³ÛÝ<br />
γñëÇ ³·ÇÏ ²µ³ëÛ³Ý Ã³·³íáñÇ<br />
52
Change language