Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ÐáíѳÝÝ»ë À γñµ»óáõ ûñáù<br />
ëÏëí»É ¿ ó³ñǽÙÇ ÏáÕÙÇó سÛñ ²ÃáéÇ<br />
·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ èáõë³Ï³Ý<br />
ϳÛëñáõÃÛ³Ý Ï³ñ·»ñÇÝ Ñ³Ù³å³ï³ë˳ݻóÝ»Éáõ<br />
ù³Õ³ù³Ï³Ýáõ-<br />
ÃÛáõÝÁ: ò³ñ³Ï³Ý ϳé³í³ñáõÃÛáõ-<br />
ÝÁ ²ñ¨»ÉÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ Ùdzóáõ-<br />
ÙÇó ³ÝÙÇç³å»ë Ñ»ïá Ó»éݳÙáõË ¿<br />
»Õ»É гÛáó »Ï»Õ»óáõ í»ñ³µ»ñÛ³É<br />
ϳÝáݳ¹ñáõÃÛ³Ý Ùß³ÏÙ³ÝÁ: ¸»é¨ë<br />
1830–Ç Ù³ñïÇÝ Ñ³ïáõÏ ·³ÕïÝÇ<br />
ѳÝÓݳÅáÕáíÁ ÎáíϳëÇ Ï³é³í³ñã³å»ï<br />
Æ. ü. ä³ëϨÇãÇÝ Ý»ñ-<br />
ϳ۳óñ»É ¿ Ð³Û »Ï»Õ»óáõ Ý»ñùÇÝ<br />
ÏÛ³ÝùÁ ϳñ·³íáñáÕ Ï³Ýáݳ¹ñáõ-<br />
ÃÛ³Ý Ý³Ë³·ÇÍÁ: ÐáíѳÝÝ»ë À<br />
γñµ»óÇÝ ãÇ Ï³ñáÕ³ó»É ¹ÇٳϳۻÉ<br />
ó³ñǽÙÇ »Ï»Õ»ó³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³-<br />
ÝáõÃÛ³ÝÁ ¨ ÙdzÛÝ §Ù³ëݳíáñ¦ ϳñ-<br />
·áí ¿ ÷áñÓ»É ÙÇç³Ùï»É ϳÝáݳ¹ñáõÃÛ³Ý<br />
ݳ˳·ÍÇ Ùß³ÏÙ³ÝÁ:<br />
γÝáݳ¹ñáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·ÇÍÁ á-<br />
ñáß ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÇ »ÝóñÏ»-<br />
Éáõó Ñ»ïá ÜÇÏáÉ³Û l–Ç ÏáÕÙÇó í³í»-<br />
ñ³óí»É ¿ 1836–Ç Ù³ñïÇ 11–ÇÝ ¨<br />
ëÏë»É ·áñͳ¹ñí»É 1837–Ç ÑáõÝí³ñÇ<br />
1–Çó: ²Ûë ϳÝáݳ¹ñáõÃÛáõÝÁ ¿³å»ë<br />
Ïñ׳ï»É ¿ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇ-<br />
ÏáëÇ ¨ ÁݹѳÝñ³å»ë гÛáó »Ï»Õ»-<br />
óáõ Çñ³í³ëáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ÐáíѳÝÝ»ë<br />
À γñµ»óÇÝ ËáõÉ ïñïáõÝçáí ¿ ÁÝ-<br />
¹áõÝ»É ³Ûë µáÉáñÁ, û¨ ³é³ñÏáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñ ¿ Ý»ñϳ۳óñ»É ϳé³í³ñáõÃÛ³ÝÁ,<br />
ë³Ï³ÛÝ ¹ñ³Ýù ѳßíÇ ã»Ý<br />
³éÝí»É:<br />
ÐáíѳÝÝ»ë À γñµ»óáõ ³éç¨<br />
ͳé³ó³Í ϳñ¨áñ ËݹÇñÝ»ñÇó ¿ »-<br />
Õ»É Ñá·¨áñ áõëáõÙÝ³Ï³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ-<br />
·Ç` ÍË³Ï³Ý ¹åñáóÝ»ñÇ, ë»ÙÇݳñdzݻñÇ<br />
¨ ×»Ù³ñ³ÝÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙÁ:<br />
γñáÕ³ó»É ¿ í»ñ³Ï³Ý·Ý»É<br />
ijé³Ý·³íáñ³ó ¹åñáóÇ ¨ ïå³ñ³ÝÇ<br />
·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ, ϳ½Ù³Ï»ñå»É<br />
ºñ¨³ÝÇ (1837), Ô³ñ³µ³ÕÇ<br />
(1838) ¨ ²ëïñ³Ë³ÝÇ ë»ÙÇݳñdz-<br />
Ý»ñÇ ³ß˳ï³ÝùÁ:<br />
ÐáíѳÝÝ»ë À γñµ»óáõ ϳÃá-<br />
ÕÇÏáëáõÃÛ³Ý í»ñçÇÝ ßñç³ÝáõÙ éáõë³Ï³Ý<br />
Ù³ÙáõÉáõÙ ¨ ³é³ÝÓÇÝ Ù³ë-<br />
ݳ·Çï³Ï³Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»-<br />
ñáõÙ áõŻճó»É »Ý ѳñÓ³ÏáõÙÝ»ñÁ<br />
гÛáó »Ï»Õ»óáõ ¨ Ýñ³ å³ßïáݳ-<br />
Ï³Ý ¹³í³Ý³ÝùÇ ¹»Ù, áñáÝóáõ٠ѳ-<br />
Û»ñÝ ³Ýí³Ýí»É »Ý ³ñÇáë³Ï³Ý ¨ Ñ»-<br />
ñ»ïÇÏáë: ÐáíѳÝÝ»ë À γñµ»óÇÝ<br />
1841–Ç ÑáõÉÇëÇ 31–ÇÝ ÜÇÏáÉ³Û l–ÇÝ<br />
áõÕÕí³Í å³ßïáÝ³Ï³Ý ÑÇß³ï³-<br />
ϳ·ñáí Ñ»ñù»É ¿ ³Û¹ Ù»Õ³¹ñ³ÝùÝ»-<br />
ñÁ: ²ñ¹ÛáõÝùáõÙ ó³ñ³Ï³Ý ϳé³í³ñáõÃÛáõÝÁ<br />
³ñ·»É»É ¿ гÛáó »Ï»Õ»óáõ<br />
¹»Ù ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ññ³ï³ñ³Ïáõ-<br />
ÃÛáõÝÁ: ÐáíѳÝÝ»ë À γñµ»óáõ û-<br />
ñáù ¿ ϳéáõóí»É ¾çÙdzÍÝÇ êÇÝá¹Ç<br />
ß»ÝùÁ, ϳñ·³íáñí»É ¿ ·ñ³¹³ñ³ÝÁ,<br />
ϳï³ñí»É »Ý ³é³ÝÓÇÝ ßÇݳñ³ñ³-<br />
Ï³Ý Ó»éݳñÏÝ»ñ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ Ðáí-<br />
ѳÝÝ»ë À γñµ»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿<br />
Ü»ñë»ë º ²ßï³ñ³Ï»óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ºñÇóÛ³Ý ²Õ., ²-<br />
ٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛáõÝÁ ¨<br />
ÎáíϳëÇ Ñ³Ûù XlX ¹³ñáõÙ, Ù³ëÝ ²–´,<br />
ÂÇýÉÇë, 1894, 1895: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½-<br />
·³å³ïáõÙ, ѳï. , ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
Òóíÿí Â., Ïîëîæåíèå àðìÿíñêîé öåðêâè<br />
(íà÷. XIX â.), Åðåâàí, 2001.<br />
ì²ÈºðÆ ÂàôÜÚ²Ü<br />
ÐàìвÜܺê ϳÃáÕÇÏáë<br />
³Ãáé³ÏÇó ê³ñ·Çë ´<br />
²ç³ï³ñÇ<br />
(1469–1474)<br />
144
Change language