Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
³½·áí ³ëáñÇ ´ñùÇßáÝ ¨ ÞÙáõ»ÉÁ:<br />
ê³Ñ³Ï ² ä³ñÃ¨Ç ç³Ýù»ñáí г-<br />
Û³ëï³ÝÇ å³ñëÏ³Ï³Ý ¨ µÛáõ½³Ý-<br />
¹³Ï³Ý µ³ÅÇÝÝ»ñáõ٠ųٻñ·áõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÁ ß³ñáõݳÏí»É »Ý ϳï³ñí»É<br />
ѳÛáó É»½íáí` Ù»ñÅ»Éáí ê³ë³Ý-<br />
Û³ÝÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ³ñïáÝí³Í ³ëáñ»-<br />
ñ»ÝÁ:<br />
ê³Ñ³Ï ² ä³ñèÁ ìé³Ù V–ÇÝ<br />
í³í»ñ³óÝ»É ¿ ïí»É Ñ³Û Ý³Ë³ñ³ñ-<br />
Ý»ñÇ ·³Ñ³Ï³ñ·Ý ³ñï³óáÉáÕ ÷³ëï³ÃáõÕÃÁ`<br />
³ÑݳٳÏÁ, áñÝ Áëï<br />
Ó»éù µ»ñí³Í ѳٳӳÛÝáõÃÛ³Ý, г-<br />
Û³ëï³ÝÇ å³ñëÇÏ Ù³ñ½å³ÝÝ»ñÁ<br />
ãå»ïù ¿ ÷á÷áË»ÇÝ: ܳ ÁݹɳÛÝ»É ¿<br />
ùáõÛñ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ Ñ»ï Ñá·¨áñ–»Ï»-<br />
Õ»ó³Ï³Ý ³éÝãáõÃÛáõÝ»ñÁ, Ñ»ï¨á-<br />
Õ³Ï³Ý å³Ûù³ñ ÙÕ»É ä³ñëϳëï³-<br />
ÝÇ Ý»ëïáñ³Ï³Ý »Ï»Õ»óáõ ¹»Ù, áñÇ<br />
·ÉáõËÝ Çñ»Ý ѳÛï³ñ³ñ»É ¿ñ §ä³ñë-<br />
ϳëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ<br />
¨ ²Õí³ÝùÇ Ï³ÃáÕÇÏáë¦, ¨ 424–ÇÝ<br />
µ³Å³Ýí»Éáí µÛáõ½³Ý¹³Ï³Ý »Ï»Õ»-<br />
óáõó, Çñ»Ý ³ÝÏ³Ë ¿ñ Ñéã³Ï»É:<br />
ê³Ñ³Ï ² ä³ñÃ¨Ç ¨ Ýñ³ ïáÑÙÇ<br />
³½¹»óáõÃÛáõÝÁ ÃáõɳóÝ»Éáõ Ýå³ï³Ïáí<br />
å³ñëÇó ¹áõéÁ ѳñùáõÝÇë ¿<br />
·ñ³í»É Èáõë³íáñãÇ ï³Ý ϳÉí³Í-<br />
Ý»ñÁ` ê³Ñ³Ï ² ä³ñÃ¨Ç ïÝûñÇÝáõ-<br />
ÃÛ³Ý ï³Ï ÃáÕÝ»Éáí ÷áùñ ÑáÕ³ïÇñáõÛÃ<br />
²Ûñ³ñ³ïÇ ´³·ñ¨³Ý¹ ·³í³éáõÙ,<br />
áñï»Õ ݳ Ù»Ïáõë³óí»É ¿ ì³-<br />
Õ³ñ߳ϻñï (²É³ßÏ»ñï) ù³Õ³ùÇ<br />
ê. ÐáíѳÝÝ»ë í³ÝùáõÙ: Üñ³Ý ٻͳå»ë<br />
Ñáí³Ý³íáñ»É ¿ Çñ »ñµ»ÙÝÇ ³-<br />
߳ϻñïÁ` ´³·ñ¨³Ý¹Ç »åÇëÏáåáë<br />
º½ÝÇÏ ÎáÕµ³óÇÝ, áñÇÝ Ó»éݳ¹ñ»É<br />
¿ñ ê³Ñ³Ï ² ä³ñèÁ ¨ Ýñ³ Ñáñ¹áñáí<br />
ß³ñ³¹ñ»É Çñ §ºÕÍ ³Õ³Ý¹áó¦<br />
»ñÏÁ: ê³Ñ³Ï ² ä³ñèÁ µÝ³Ïáõ-<br />
ÃÛ³Ý í³Ûñ ¿ ÁÝïñ»É º½ÝÇÏÇ ³Ãáé³-<br />
ÝÇëïÁ` ´³·ñ¨³Ý¹Ç ´Éáõñ ·ÛáõÕÁ,<br />
áñï»Õ ½µ³Õí»É ¿ óñ·Ù³ÝáõÃÛáõÝ-<br />
Ý»ñáí: øñÇëïáÝ»³Ï³Ý ÙÛáõë »Ï»Õ»-<br />
óÇÝ»ñÇ Ñ³Ûñ»ñÁ ß³ñáõÝ³Ï»É »Ý ׳-<br />
ݳã»É Ýñ³Ý гÛáó »Ï»Õ»óáõ ³é³ç-<br />
Ýáñ¹, ÙÇç»Ï»Õ»ó³Ï³Ý ËݹÇñÝ»ñÁ<br />
ÉáõÍ»Éáõ ѳٳñ ¹ÇÙ»É »Ý Ýñ³Ý: º-<br />
÷»ëáëÇ 431–Ç ïÇ»½»ñ³ÅáÕáíÇÝ<br />
Ññ³íÇñí»É ¿ áã û å³ñëÇó ³ñùáõÝÇùÇ<br />
ÏáÕÙÇó гÛáó ϳÃáÕÇÏáë ׳-<br />
ݳãí³Í ´ñùÇßáÝ, ³ÛÉ ê³Ñ³Ï ²<br />
ä³ñèÁ, áñÁ û¨ ãÇ Ï³ñáÕ³ó»É<br />
Ù³ëݳÏó»É ÅáÕáíÇÝ, µ³Ûó ѳïáõÏ<br />
ÃÕÃáí ѳí³ÝáõÃÛáõÝ ¿ ïí»É ÅáÕáíÇ<br />
áñáßáõÙÝ»ñÇÝ:<br />
ºåÇëÏáåáë³Ï³Ý ÅáÕáíÝ»ñáõÙ<br />
ê³Ñ³Ï ² ä³ñèÁ Ññ³å³ñ³Ï»É ¿<br />
ϳÝáÝ³Ï³Ý áñáßáõÙÝ»ñ, Ïáݹ³Ï-<br />
Ý»ñ, Ëñ³ïÝ»ñ: ¸ñ³ÝóÇó å³Ñå³Ýí»É<br />
»Ý »åÇëÏáåáëÝ»ñÇÝ, ùáñ»åÇë-<br />
ÏáåáëÝ»ñÇÝ, ù³Ñ³Ý³Ý»ñÇÝ áõ í³-<br />
ݳϳÝÝ»ñÇÝ áõÕÕí³Í Ëñ³ïÝ»ñÁ,<br />
»Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ áõ í³Ýù»ñÇ ïÝï»ëáõ-<br />
ÃÛ³ÝÁ, ½³Ý³½³Ý ÝíÇñ³ïíáõÃÛáõÝ-<br />
Ý»ñÇ µ³ßËÙ³ÝÝ ³éÝãíáÕ Ï³Ýáݳ-<br />
Ï³Ý å³ïíÇñ³ÝÝ»ñÁ, áñáÝù ݳ<br />
ëÏë»É ¿ñ Ññ³å³ñ³Ï»É ·ñ»ñÇ ·ÛáõïÇó<br />
³é³ç` Ñáõݳñ»Ýáí, ³ÛÝáõÑ»-<br />
ï¨` ѳۻñ»Ýáí: гۻñ»ÝÇ ¿ í»ñ³Í»É<br />
§ºÏ»Õ»ó³Ï³Ý ·ñù»ñÁ¦ (ÎáñÛáõÝ),<br />
³ÛëÇÝùÝ` »Ï»Õ»óáõ ųٳë³óáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ û·ï³·áñÍíáÕ<br />
ijٳ·ÇñùÁ, îáݳóáõÛóÁ, ä³ï³ñ³·³Ù³ïáõÛóÁ<br />
¨ ³ÛÉ ·áñÍ»ñ` ϳñ-<br />
·³íáñ»Éáí гÛáó »Ï»Õ»óáõ ÍÇë³ñ³ÝÁ:<br />
ÐÙáõï ѳí³ï³µ³Ý ¿ñ, ÑÝãáõ-<br />
ݳµ³Ý ¨ ÷ÇÉÇëá÷³Û³Ï³Ý, ׳ñï³ë³Ý³Ï³Ý<br />
·áñÍ»ñÇ Ù»ÏÝÇã: ´Ûáõ½³Ý-<br />
¹Ç³ÛÇ Â»á¹áë ll ϳÛëñÇÝ, äñáÏÕ<br />
Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉë»óÇ å³ïñdzñùÇÝ,<br />
²ïïÇÏáë Ø»ÉÇï»Ý³óÇ ¨ ²Ï³-<br />
ÏÇáë »åÇëÏáåáëÝ»ñÇÝ áõÕÕí³Í<br />
ÃÕûñáõÙ ê³Ñ³Ï ² ä³ñÃ¨Ý áõ سß-<br />
207
Change language