Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ѳÛÏ³Ï³Ý å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í»ñ³-<br />
Ï³Ý·Ù³Ý Ñ³ñóÁ: 885–ÇÝ ²ßáï ´³·-<br />
ñ³ïáõÝáõÝ Ð³Ûáó ó·³íáñ ¿ ûÍ»É ¨<br />
ûñÑÝ»É: úñÑÝ»É ¿ ݳ¨ ´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇ<br />
ϳÛëñ ´³ñë»Õ l–Ç áõÕ³ñÏ³Í Ã³-<br />
·Á: ²ßáï l–Ç Ù³Ñí³Ý ݳËûñÛ³ÏÇÝ,<br />
Ýñ³ ÇëÏ Ñ³ÝÓݳñ³ñáõÃÛ³Ùµ, ¨áñ·<br />
´ ³éÝ»óáõÝ »Ý ѳÝÓÝíáõÙ ³ñͳÃ<br />
¨ áëÏÇ` ïݳÝÏÝ»ñÇÝ ¨ ³Õù³ïÝ»-<br />
ñÇÝ µ³Å³Ý»Éáõ ѳٳñ:<br />
²ßáï l–Ç Ù³ÑÇó Ñ»ïá ϳñ·³íáñ»É<br />
¿ ·³Ñ³Å³é³Ý· êÙµ³ïÇ ¨ ²ßáï<br />
l–Ç »Õµáñ` ëå³ñ³å»ï ²µ³ëÇ É³ñí³Í<br />
ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¨ ÙÇçÝáñ-<br />
¹»É, áñå»ë½Ç ²µ³ëÁ ·»ñáõÃÛáõÝÇó<br />
³½³ï ³ñÓ³ÏÇ Î³ñëáõÙ µ³Ýï³ñÏí³Í<br />
íñ³ó ÇßË³Ý ²ïñÝ»ñë»ÑÇÝ:<br />
²ßáï l–Ç Ù³ÑÇó Ñ»ïá 890–ÇÝ,<br />
ϳï³ñ»É ¿ Ýñ³ áñ¹áõ` êÙµ³ï l ´³·-<br />
ñ³ïáõÝáõ ó·ûñÑÝ»ùÁ` ¹ñ³Ýáí ³-<br />
é³ç µ»ñ»Éáí ²ßáï ´³·ñ³ïáõÝáõ<br />
»Õµáñ` ²µ³ë ëå³ñ³å»ïÇ ¹Å·áÑáõ-<br />
ÃÛáõÝÁ, áñÁ ó³ÝϳÝáõÙ ¿ñ íñ»Å Éáõ-<br />
Í»É Ï³ÃáÕÇÏáëÇó ¨ Ñ³ëÝ»É Ýñ³<br />
å³ßïáݳÝÏáõÃÛ³ÝÁ:<br />
¸íÇÝÇ ³í»ñÇã »ñÏñ³ß³ñÅÇó Ñ»-<br />
ïá (894) ѳÛñ³å»ï³ÝáóÁ ųٳ-<br />
ݳϳíáñ³å»ë ï»Õ³÷áËí»É ¿<br />
¼í³ñÃÝáó:<br />
¸áÕëÇ ×³Ï³ï³Ù³ñïÇ (894) ݳ-<br />
ËûñÛ³ÏÇÝ` ²ïñå³ï³Ï³ÝÇ ³ÙÇñ³<br />
²÷ßÇÝÁ Ó»ñµ³Ï³É»É ¿ ѳßïáõÃÛ³Ý<br />
³é³ç³ñÏáí Çñ Ùáï »Ï³Í ¨áñ· ´<br />
³éÝ»óáõÝ: ºñÏáõ ³ÙÇë ö³Ûï³Ï³ñ³ÝáõÙ<br />
ÙݳÉáõó Ñ»ïá ²Õí³ÝÇó Çß-<br />
Ë³Ý Ð³Ù³ÙÇ ÙÇçÝáñ¹áõÃÛ³Ùµ ³-<br />
½³ïí»É ¿` ÷ñϳ·ÇÝ í׳ñ»Éáí:<br />
¨áñ· ´ ³éÝ»óÇÝ å³Ñå³Ý»É ¿<br />
г۳ëï³ÝÇ Ý»ñùÇÝ Ë³Õ³ÕáõÃÛáõ-<br />
ÝÁ` í»ñç ï³Éáí ˳éݳÏáõÃÛáõÝÝ»-<br />
ñÇÝ: ܳ ϳñ·³íáñ»É ¿ ì³ëåáõñ³-<br />
ϳÝÇ ²ñÍñáõÝÇÝ»ñÇ áõ î³ñáÝÇ<br />
´³·ñ³ïáõÝÇÝ»ñÇ ·ÅïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:<br />
³Õí»É ¿ Òáñáí³ÝùáõÙ (Ñ»ï³-<br />
·³ÛáõÙ ê³Éݳå³ïÇ ê. ñÇ·áñÇ<br />
í³Ýù), áñï»Õ å³ÑíáõÙ ¿ÇÝ ñÇ·áñ<br />
Èáõë³íáñãÇ ·³í³½³ÝÁ ¨ ß³ñų-<br />
Ï³Ý ë»Õ³ÝÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ¨áñ·<br />
´ ³éÝ»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ سßïáó ²<br />
ºÕÇí³ñ¹»óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ÂáíÙ³ ²ñÍñáõÝÇ<br />
¨ ²Ý³ÝáõÝ, ä³ïÙáõÃÛáõÝ ²ñÍñáõÝÛ³ó<br />
ï³Ý, ºñ¨³Ý, 1985: êï»÷³Ýáë úñµ»É-<br />
Û³Ý, êÛáõÝÇùÇ å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý,<br />
1986: ÐáíѳÝÝ»ë ¸ñ³ë˳ݳϻñïóÇ,<br />
гÛáó å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý, 1996: úñ-<br />
Ù³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ²,<br />
ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001 :<br />
²ìºîÆê вðàôÂÚàôÜÚ²Ü<br />
ºìàð ¸<br />
Îàêî²Ü¸ÜàôäàÈêºòÆ<br />
øºðºêîºÖÚ²Ü<br />
(ػͳ·áñÍ)<br />
(1866–1882)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1866–Çó: гçáñ¹»É ¿ سïûáë ²<br />
Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉë»óáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ 1813–Ç ÑáõÉÇëÇ 5–ÇÝ<br />
Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉëáõÙ: سѳó»É ¿<br />
1882–Ç ¹»Ïï»Ùµ»ñÇ 6–ÇÝ ì³-<br />
Õ³ñß³å³ïáõÙ, ³×ÛáõÝÝ ³Ù-<br />
÷á÷í»É ¿ سÛñ î³×³ñÇ µ³ÏáõÙ:<br />
ܳËÝ³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛáõÝÝ ëï³ó»É<br />
ê³Ù³ÃdzÛÇ êñµáõÑÇ Ù³Ûñ³å»-<br />
ïÇ Ì³ÕÏáóáõÙ, ³ÛÝáõÑ»ï¨ Ñ³×³-<br />
Ë»É ¿ Ðáíë»÷ ¹åÇñÇ áõëáõÙݳñ³ÝÁ:<br />
37
Change language