Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
Ý»ñÇó ѳۻñ»ÝÇ í»ñ³Í³Í í³ñù»ñÝ<br />
áõ íϳ۳µ³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: êñµ»ñÇ<br />
ÑÇß³ï³ÏÁ óñ·Ù³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñáí<br />
ѳí»ñųóÝ»Éáõ ѳٳñ ñÇ·áñ ¾<br />
²Ý³í³ñ½»óÇÝ ëï³ó»É ¿ ºñÏñáñ¹<br />
ìϳ۳ë»ñ ³Ýí³ÝáõÙÁ: лÕÇݳϳ-<br />
ÛÇÝ ³ñÓ³Ï ·áñÍ»ñÝ »Ý ¹ñí³ïÝ»ñÝ<br />
áõ Ý»ñµáÕÛ³ÝÝ»ñÁ, áñ ÝáõÛÝå»ë û·-<br />
ï³·áñÍí³Í »Ý г۳ëÙ³íáõñùáõÙ:<br />
²ëïí³Í³ÍÝÇÝ ÝíÇñí³Í í»ó Ý»ñ-<br />
µáÕÝ»ñÇó µ³óÇ Ñ³ÛïÝÇ »Ý ²Ý³í³ñ-<br />
½»óáõ §¸ñáõ³ï ·áí»ëïÇ ³Ù»Ý³ÛÝ<br />
ëñµáó¦ (ÝáõÛÝÝ ¿` §Ü»ñµáÕ»³Ý ³ë³ó»³É<br />
Ç ëñµáó í³ñ¹³å»ï³ó¦),<br />
§¸ñáõ³ï Ý»ñµáÕÇ ëÙÇÝ ÇëÏ Ý³õ³-<br />
ϳﻳó Ù»ÍÇ ³õáõñ ïûÝÇ ·áí»ëïÇ<br />
ëáõñµ ïÝûñÇݳϳݳóÝ øñÇëïáëÇ<br />
ëñµ»³É ï»Õ»³óÝ ºñáõë³Õ¿ÙǦ ·áñ-<br />
Í»ñÁ: ijٳݳÏÇÝ ñÇ·áñ ¾ ²Ý³í³ñ½»óáõ<br />
Ý»ñµáÕÝ»ñÁ ÙÇ ù³ÝÇ ß³ñ³Ï³Ý³·ÇñÝ»ñÇ<br />
³ÝáõÝÝ»ñÇ ÝáõÛ-<br />
ÝáõÃÛ³Ý å³ï׳éáí í»ñ³·ñí»É »Ý<br />
ñÇ·áñ ä³ÑɳíáõÝáõÝ:<br />
ÐáñÇÝ»É ¿ µ³½Ù³ÃÇí ß³ñ³Ï³Ý-<br />
Ý»ñ: Ð³Û ß³ñ³Ï³Ý³·ñáõÃÛ³Ý Ù»ç<br />
ÙdzÛÝ Ü»ñë»ë ÞÝáñѳÉÇÝ ¨ ñÇ·áñ<br />
¾ ²Ý³í³ñ½»óÇÝ »Ý ³ñųݳó»É ºñ-<br />
·»óáÕ å³ïí³Ýí³ÝÁ, áñ ïñíáõÙ ¿ñ<br />
»ñ³ÅßïáõÃÛ³Ý Ù»ç »ñ¨»ÉÇ Ñ³çáÕáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: òáõó³Ï³·ñí³Í<br />
»ñ»ëáõÝ»ñ»ù ϳÝáÝ ß³ñ³Ï³ÝÇó<br />
ÙdzÛÝ 16–Ý ¿ å³Ñå³Ýí»É, Ù»Ï Ø³Ý-<br />
ÏáõÝù (ÐÇÙ³Ý Û³é³ù»³ÉëÝ) ¨ »ñ»ù<br />
ػͳóáõëó»: ñ»É ¿ ݳ¨ §ÂáõÕà ³é<br />
ÆÝÝáíÏ»ÝïÇáë À å³å¦, §³ÝÓ<br />
ä»ïñáëǦ, §Üáõ³· ³é ëñµ³½Ýáõ-<br />
ÃÇõÝ ³Ù»Ý³ëñµáÛ Ù³ñÙÝáÛ ¨ ³ñ»³Ý<br />
éݦ ¨ ³ÛÉ »ñϳëÇñáõÃÛáõÝÝ»ñ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ñÇ-<br />
·áñ ¾ ²Ý³í³ñ½»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿<br />
Îáëï³Ý¹ÇÝ Î»ë³ñ³óÇÝ:<br />
ºñÏ»ñ. §Ú³ÛëÙ³õáõñù Áëï ϳñ·Ç<br />
ÁÝïñ»É³·áÛÝ ûñÇݳÏÇ Û³ÛëÙ³õáõñ³ó<br />
î¿ñ Æëñ³Û¿ÉÇ (Çñ³Ï³ÝáõÙ` ñÇ·áñ ¾<br />
²Ý³í³ñ½»óÇ), Úûñó·ÇõÕ, 1834: §ÐÇÝ<br />
¨ Ýáñ å³ñ³Ï³ÝáÝ Ï³Ù ³Ýí³õ»ñ ß³ñ³-<br />
ϳÝÝ»ñ¦, ì³Õ³ñß³å³ï, 1911: §Þ³ñ³Ï³Ý¦,<br />
ϳ½Ù. ì. Ü»ñëÇëÛ³Ý, . س-<br />
¹áÛ³Ý, ²ÝÃÇÉdzë-Èǵ³Ý³Ý, 2007:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ²ÉÇß³Ý Ô., êÇëáõ³Ý<br />
¨ È»õáÝ Ø»Í³·áñÍ, ì»Ý»ïÇÏ,<br />
1885: ÜáõÛÝÇ` §Ð³Û³å³ïáõÙ¦, ѳï. ²,<br />
ì»Ý»ïÇÏ, 1901: ²Ý³å³ï³Ï³Ý, гٳéáï<br />
å³ïÙáõÃÛáõÝ Ñ³Û–É³ïÇÝ Ñ³ñ³µ»-<br />
ñáõÃÛ³Ýó ëÏǽµ»Ý ÙÇÝ㨠1382, ²ÝÃÇ-<br />
Édzë, 1981: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001: س-<br />
¹áÛ³Ý ., ñÇ·áñ ²Ý³í³ñ½»óÇÝ ß³ñ³-<br />
ϳݳ·Çñ, ºñ¨³Ý, 2001:<br />
ºìàð ز¸àÚ²Ü<br />
ðÆàð À ʲÜÒàÔ²î<br />
(ʳÝÓáÕ, ʳÝÓáÕ³çáõñ)<br />
(1411–1418)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1411 Ãí³Ï³ÝÇó: гçáñ¹»É ¿ г-<br />
Ïáµ êë»óÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÇÝ:<br />
ÌÝÝ¹Û³Ý Ãí³Ï³ÝÇ ¨ ÍÝݹ³í³ÛñÇ<br />
Ù³ëÇÝ ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ<br />
ãϳÝ, ٳѳó»É ¿ Ùáï³íáñ³å»ë<br />
1420–ÇÝ:<br />
γÃáÕÇÏáë ¿ ¹³ñÓ»É Ð³Ïáµ <br />
êë»óáõ ¹³í³¹ñ³Ï³Ý ëå³ÝáõÃÛáõ-<br />
ÝÇó Ñ»ïá: سϳÝáõÝÝ ¿ ʳÝÓá-<br />
Õ³ï: гí³Ý³µ³ñ ˳ÝÓ Ï³Ù Ïñ³-<br />
ÏÇ ÇÙ³ëï ϳ µ³éÇ Ù»ç, ë³Ï³ÛÝ<br />
ѳÛïÝÇ ã¿ ¹³ ˳ÝÓáÕ áõ ³ÛñáÕ ¿<br />
Ý߳ݳÏáõÙ, û± Çñ í³ñù³·ÍÇ å³ï-<br />
׳éáí ¿ ³Û¹å»ë Ïáãí»É: ´³ó³éí³Í<br />
ã¿, áñ ³ñï³ùÇÝ ï»ëùÇ å³ï׳éáí<br />
62
Change language