Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
Ý»ñÇÝ, ³Û¹ ÃíáõÙ ¨ ê³ñ·Çë ¸ ìñ³ëï³ÝóáõÝ,<br />
³ñ¹Ûáõݳí»ï ·áñÍáõ-<br />
Ý»áõÃÛáõÝ Í³í³É»É: ²Ûëáõѳݹ»ñÓ<br />
ê³ñ·Çë ¸ ìñ³ëï³ÝóáõÝ Ñ³çáÕí»É<br />
¿ ³å³Ñáí»É سÛñ ²ÃáéÇ ³Ýíï³Ý-<br />
·áõÃÛáõÝÝ áõ »Ï»Õ»óáõ ßáõçÁ ѳ-<br />
Ù³ËÙµ»É óñí³Í Ùdzµ³ÝáõÃÛ³ÝÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ê³ñ-<br />
·Çë ¸ ìñ³ëï³ÝóáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿<br />
ñÇ·áñ IJ ´Ûáõ½³Ý¹³óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. úñÙ³ÝÛ³Ý Ø.,<br />
²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ,<br />
2001:<br />
ê²ÂºÜÆÎ ´²´²Ú²Ü<br />
êÆغàÜ ² ºðºì²ÜòÆ<br />
(1763–1780)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1763–Çó: гçáñ¹»É ¿ гÏáµ º<br />
޳ٳ˻óáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ 1710–ÇÝ ºñ¨³ÝáõÙ:<br />
سѳó»É ¿ 1780–Ç ÑáõÉÇëÇ 26–ÇÝ<br />
ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ, ³Ù÷á÷í»É<br />
ê. ³Û³Ý» í³ÝùÇ ·³íÃÇ Ñ³ñ³í³ÛÇÝ<br />
ÏáÕÙáõÙ:<br />
àõë³Ý»É, ³å³ ¹³ë³í³Ý¹»É ¿<br />
¾çÙdzÍÝÇ Ø³Ûñ ²ÃáéÇ ¹åñáóáõÙ: º-<br />
Õ»É ¿ ¾çÙdzÍÝÇ ÝíÇñ³Ï Î. äáÉëáõÙ ¨<br />
س¹ñ³ëáõÙ: γÃáÕÇÏáë ÁÝïñí»-<br />
Éáõó Ñ»ïá ³Ùñ³åݹ»É ¿ ¾çÙdzÍÝÇ<br />
ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý ù³Õ³ù³Ï³Ý ¹»-<br />
ñÁ, Ñ»ÕÇݳÏáõÃÛáõÝÝ áõ ÝÛáõóϳÝ<br />
µ³ñ»Ï»óáõÃÛáõÝÁ: êÇÙáÝ ² ºñ¨³ÝóÇÝ<br />
Ñ»ï¨áÕ³Ï³Ý å³Ûù³ñ ¿ ÙÕ»É<br />
Ð³Û »Ï»Õ»óáõ ÙdzëÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ,<br />
¹³¹³ñ»óñ»É ϳÃáÉÇÏ³Ï³Ý ù³ñá½ãáõÃÛáõÝÝ<br />
²Ë³Éó˳ÛáõÙ, ²É³ßÏ»ñïáõÙ,<br />
´³Û³½»ïáõÙ: Ø»Í ç³Ýù»ñ ¿<br />
·áñͳ¹ñ»É ³ÝÓ³ë³ñÇ Ï³ÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý<br />
Ýϳïٳٵ ¾çÙdzÍÝÇ Çñ³íáõÝùÝ»ñÁ<br />
å³Ñå³Ý»Éáõ, Ù³ÑÙ»¹³-<br />
Ï³Ý ÇßËáÕÝ»ñÇ áïÝÓ·áõÃÛáõÝÝ»ñÇó<br />
Ð³Û »Ï»Õ»óÇÝ å³ßïå³Ý»Éáõ áõÕ-<br />
ÕáõÃÛ³Ùµ: êÇÙ»áÝ ² ºñ¨³Ýóáõ ·áñ-<br />
ÍáõÝ ÙÇç³ÙïáõÃÛ³Ùµ ²ñó³ËáõÙ ¹³-<br />
¹³ñ»óí»É ¿ ÇÝãå»ë ѳϳÃáé ϳÃá-<br />
ÕÇÏáëÝ»ñÇ ÙÇç¨ »Õ³Í å³Ûù³ñÁ,<br />
³ÛÝå»ë ¿É Ýñ³Ýó ³ÝÑݳ½³Ý¹áõ-<br />
ÃÛáõÝÁ سÛñ ²ÃáéÇ Ñ³Ý¹»å:<br />
Æñ³Ý³Ï³Ý ¨ Âáõñù³Ï³Ý ïÇñ³å»ïáõÃÛ³Ý<br />
å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ, ù³-<br />
Õ³ù³Ï³Ý Ýϳï³éáõÙÝ»ñáí ëïÇåí³Í<br />
¿ »Õ»É ¹³ï³å³ñï»É г۳ëï³ÝÇ<br />
³½³ï³·ñÙ³Ý Ðáíë»÷ ¾ÙÇÝÇ<br />
Íñ³·ÇñÁ, ³å³ ݳ¨ س¹ñ³ëÇ<br />
ËÙµ³ÏÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ: ê³Ï³ÛÝ<br />
¹»Ù ãÇ »Õ»É г۳ëï³ÝÇ ³½³ï³·ñ-<br />
Ù³ÝÁ áñ¨¿ ѽáñ ùñÇëïáÝÛ³ å»ïáõ-<br />
ÃÛ³Ý û·ÝáõÃÛ³Ùµ ¨ ³Û¹ Ýå³ï³Ïáí<br />
Ï³å ¿ ѳëï³ï»É éáõë³Ï³Ý ³ñùáõ-<br />
ÝÇùÇ Ñ»ï: ¾çÙdzÍÝÇ Ï³ÃáÕÇÏáëáõ-<br />
ÃÛ³Ý Çñ³íáõÝùÁ éáõë³Ñ³Ûáó ûÙÇ<br />
Ýϳïٳٵ í»ñ³Ï³Ý·Ý»Éáõ ѳٳñ<br />
1766–Ç û·áëïáëÇ 1–ÇÝ ¸³íÇà í³ñ-<br />
¹³å»ïÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùµ å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝ<br />
¿ áõÕ³ñÏ»É ê. ä»ï»ñ-<br />
µáõñ·` ºÏ³ï»ñÇݳ II ϳÛëñáõÑáõÝ<br />
áõÕÕí³Í Ïáݹ³Ïáí: γÛëñáõÑÇÝ<br />
1768–Ç Ññáí³ñï³Ïáí ѳëï³ï»É ¿<br />
¾çÙdzÍÝÇ Ø³Ûñ ²ÃáéÇ Çñ³í³ëáõ-<br />
ÃÛáõÝÁ éáõë³Ñ³Ûáó ûÙÇ Ýϳïٳٵ:<br />
²Û¹ íÇ׳ÏÝ ³Ùñ³åݹ»Éáõ ѳٳñ<br />
êÇÙ»áÝ ² ºñ¨³ÝóÇÝ 1773–ÇÝ éáõë³-<br />
ѳÛáó ³é³çÝáñ¹ ¿ ϳñ·»É Ðáíë»÷<br />
³ñù»å. ²ñÕáõÃ۳ݖºñϳÛݳµ³½áõ-<br />
ÏÇÝ:<br />
êÇÙ»áÝ ² ºñ¨³ÝóÇÝ Í³í³É»É ¿<br />
ßÇݳñ³ñ³Ï³Ý ¨ ÏñÃ³Ï³Ý É³ÛÝ<br />
·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ: 1766–ÇÝ å³ñëå³å³ï»É<br />
¿ ¾çÙdzÍÝÇ í³ÝùÁ, ϳéáõ-<br />
224
Change language