Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
Û»É ² 껵³ëï³óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ñÇ-<br />
·áñ Ä´ ì³Õ³ñß³å³ïóÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. â³ÙãÛ³Ý Ø.,<br />
ä³ïÙáõÃÇõÝ Ð³Ûáó, ѳï. , ì»Ý»ïÇÏ,<br />
1786: êÇÙ»áÝ ºñ¨³ÝóÇ, æ³Ùµé, ì³Õ³ñß³å³ï,<br />
1873: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
²Ô²ìÜÆ àôÂàôæÚ²Ü<br />
ØÊÆÂ²ð ² èܺðòÆ<br />
(î»ñ ØËÇÏ)<br />
(1341–1355)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1341–Çó: гçáñ¹»É ¿ гÏáµ ´ ²-<br />
ݳí³ñ½»óáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ¨ í³ÛñÁ ³ÝÑï., ٳѳó»É<br />
¿ 1355–ÇÝ êÇë ù³Õ³ùáõÙ: ²Ù-<br />
÷á÷í»É ¿ êÇë ù³Õ³ùÇ Ñ³Ûñ³å»-<br />
ï³Ï³Ý ѳݷëï³ñ³ÝáõÙ:<br />
1341–ÇÝ È¨áÝ V ó·³íáñÇ<br />
(1320–1342) Ññ³Ù³Ýáí ·³ÑÁÝÏ»ó ¿<br />
³ñí»É гÏáµ ´ ²Ý³í³ñ½»óÇ Ï³Ãá-<br />
ÕÇÏáëÁ: гÛáó ϳÃáÕÇÏáë ¿ ÁÝïñí»É<br />
¿ ´³ñÓñ³µ»ñ¹ ûÙÇ éÝ»ñ áõËïÇ<br />
³é³çÝáñ¹ ØËÇóñ ³ñù»åÇëÏáåáëÁ:<br />
ØÇÝ㨠ϳÃáÕÇÏáë ¹³éݳÉÁ<br />
ݳ ³ñ¹»Ý µ³í³Ï³Ý ѳÛïÝÇ »Ï»Õ»-<br />
ó³Ï³Ý–ù³Õ³ù³Ï³Ý ·áñÍÇã ¿ñ:<br />
1335–ÇÝ Ù³ÙÉáõùÝ»ñÇ Ñ»ï ѳßïáõ-<br />
ÃÛáõÝ ÏÝù»Éáõ Ýå³ï³Ïáí ÎÇÉÇ-<br />
ÏdzÛÇ È¨áÝ V ó·³íáñÁ ØËÇóñ<br />
éÝ»ñóáõÝ áõÕ³ñÏáõÙ ¿ º·ÇåïáëÇ<br />
ëáõÉÃ³Ý ²É ܳëÇñÇ Ùáï: ØËÇóñÁ<br />
ѳçáÕáõÃÛ³Ùµ ¿ Çñ³·áñÍáõÙ ³Û¹<br />
ѳÝÓݳñ³ñáõÃÛáõÝÁ:<br />
ØËÇóñ ² éÝ»ñóáõ ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý<br />
ßñç³ÝáõÙ ÎÇÉÇÏÇá гÛáó<br />
ó·³íáñáõÃÛ³Ý ¨ гÛáó »Ï»Õ»óáõ<br />
ѳٳñ µ³ñ¹ áõ Ë×áÕí³Í Çñ³íÇ-<br />
×³Ï ¿ñ ëï»ÕÍí»É: ÎÇÉÇÏÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÁ<br />
³åñáõÙ ¿ñ Çñ ·áÛáõÃÛ³Ý í»ñçÇÝ<br />
ï³ëݳÙÛ³ÏÝ»ñÁ: ØËÇóñ ²<br />
éÝ»ñóáõ ϳÃáÕÇÏáë ûÍí»Éáõó ß³ï<br />
ã³Ýó³Í ٳѳó³í ȨáÝ V ó·³íáñÁ:<br />
лÃáõÙÛ³Ý ³ñù³Û³ïáÑÙÁ ¹³-<br />
¹³ñ»ó ·áÛáõÃÛáõÝ áõݻݳÉáõó ¨ Ð³-<br />
Ûáó ·³ÑÇ Ñ³Ù³ñ å³Ûù³ñ ëÏëí»ó<br />
Ýñ³Ýó ³½·³Ï³ÝÝ»ñÇ ÙÇç¨: êëÇ Ð³-<br />
Ûáó ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛáõÝÁ ¨ë Ý»ñù³ßí»ó<br />
ù³Õ³ù³Ï³Ý ï³ñµ»ñ ËÙµ³íáñáõÙÝ»ñÇ<br />
ÙÇç¨ ï»ÕÇ áõÝ»óáÕ å³Ûù³ñÇ<br />
ÑáÉáíáõÛÃáõÙ: ¸ÛáõñÇÝ ã¿ÇÝ Ý³¨<br />
гÛáó ϳÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý ¨ å³å³-<br />
ϳÝáõÃÛ³Ý ÷áËѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝ»-<br />
ñÁ: ì»ñçÇÝÇë ÙÇçáóáí ¿ñ ÎÇÉÇÏÛ³Ý<br />
г۳ëï³ÝÁ ÷áñÓáõÙ û·ÝáõÃÛáõÝ<br />
ëï³Ý³É ²ñ¨ÙïÛ³Ý ºíñáå³ÛÇó:<br />
²Û¹ Å³Ù³Ý³Ï å³å³Ï³Ý ³ñùáõÝÇùáõÙ<br />
·ïÝíáÕ Ï³ÃáÉÇÏ Ñ³Û<br />
·áñÍÇãÝ»ñÁ, áñáÝù ³ß˳ïáõÙ ¿ÇÝ<br />
гÛáó »Ï»Õ»óÇÝ Ùdzíáñ»É ÑéáÙ»³-<br />
Ï³Ý »Ï»Õ»óáõ Ñ»ï, ´»Ý»¹ÇÏïáë Ä´<br />
å³åÇÝ (1334–1342) Ý»ñϳ۳óñ»É<br />
»Ý гÛáó »Ï»Õ»óáõÝ í»ñ³·ñíáÕ<br />
§117 ÙáÉáñáõÃÛáõÝÝ»ñ¦ å³ñáõݳÏáÕ<br />
ÙÇ ·ñùáõÛÏ: ä³åÁ å³Ñ³ÝçáõÙ ¿ñ,<br />
áñ гÛáó ϳÃáÕÇÏáëÁ »Ï»Õ»ó³Ï³Ý<br />
ÅáÕáí Ññ³íÇñÇ` ùÝݳñÏ»Éáõ §117<br />
ÙáÉáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ¦: гÛáó »Ï»Õ»-<br />
óáõÝ í»ñ³·ñíáÕ §Ù»Õ³¹ñ³ÝùÝ»ñǦ<br />
ó³ÝÏÝ Çñ Ù»ç Ý»ñ³éáõÙ ¿ñ µ³½Ù³-<br />
ÃÇí, ³Ù»Ý³ï³ñµ»ñ µÝáõÛÃÇ Ñ³ñó»ñ,<br />
Ù³ëݳíáñ³å»ë ϳÃáÉÇÏ »Ï»-<br />
Õ»óáõ Ñ»ï áõÝ»ó³Í ÍÇë³¹³í³Ý³-<br />
µ³Ý³Ï³Ý ï³ñµ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¨<br />
гÛáó »Ï»Õ»óáõ ³é³ÝÓÇÝ ·áñÍÇãÝ»-<br />
ñÇÝ í»ñ³·ñíáÕ ³ÝÑÇÙÝ Ù»Õ³¹ñ³ÝùÝ»ñ:<br />
168
Change language