Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
´²´ÎºÜ ² àÂØêºòÆ<br />
(490–516)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 490–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ ÐáíѳÝÝ»ë ² سݹ³-<br />
ÏáõÝáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., ÍÝí»É ¿ ì³-<br />
ݳݹ ·³í³éÇ àÃÙáõë ·ÛáõÕáõÙ,<br />
ٳѳó»É 490–ÇÝ ¸íÇÝáõÙ: ³Õí»É<br />
¿ ¸íÇÝÇ Î³ÃáÕÇÏ» »Ï»Õ»óáõÝ<br />
ÏÇó гÛáó ѳÛñ³å»ïÝ»ñÇ ·»-<br />
ñ»½Ù³ÝáóáõÙ:<br />
²ß³Ï»ñï»É ¿ Ûáõï ² ²ñ³Ñ»½³óÇ<br />
¨ ÐáíѳÝÝ»ë ² سݹ³ÏáõÝÇ Ï³-<br />
ÃáÕÇÏáëÝ»ñÇÝ: γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ³-<br />
ÃáéÇÝ Ñ³ëï³ïí»É ¿ гÛáó Ù³ñ½å³Ý<br />
¨ ï³Ýáõï»ñ ì³Ñ³Ý سÙÇÏáÝ-<br />
Û³ÝÇ ³é³ç³ñÏáõÃÛ³Ùµ: 506–ÇÝ ¸íÇ-<br />
ÝáõÙ Ññ³íÇñ»É ¿ ÅáÕáí, áñÇÝ Ù³ë-<br />
ݳÏó»É »Ý 14 »ñ¨»ÉÇ Ý³Ë³ñ³ñÝ»ñ`<br />
гÛáó Ýáñ Ù³ñ½å³Ý ì³ñ¹ سÙÇ-<br />
ÏáÝÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùµ ¨ 20 »-<br />
åÇëÏáåáë: ÄáÕáíÁ ¹³ï³å³ñï»É ¿<br />
ù³ÕÏ»¹áÝ³Ï³Ý ¨ Ý»ëïáñ³Ï³Ý »-<br />
ϻջóÇÝ»ñÇ ¹³í³Ý³ÝùÝ»ñÁ` ¹ñ³Ýù<br />
³Ýí³Ý»Éáí Ñ»ñÓí³ÍÝ»ñ: 508–ÇÝ<br />
´³µÏ»Ý ² àÃÙë»óÇÝ ¸íÇÝáõÙ Ññ³íÇñ»É<br />
¿ Ýáñ ÅáÕáí, áñÇÝ Ù³ëݳÏó»É<br />
»Ý ݳ¨ ²Õí³ÝÇó ¨ ìñ³ó »åÇëÏáåáëÝ»ñÁ:<br />
ÄáÕáíÁ í»ñëïÇÝ ¹³ï³å³ñï»É<br />
¿ ù³ÕÏ»¹áݳϳÝáõÃÛáõÝÝ<br />
áõ Ý»ëïáñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ: ÄáÕáíÇ á-<br />
ñáßáõÙÝ»ñÁ (§ä³ÛÙ³Ý ·Çñ¦) óñ·-<br />
Ù³Ýí»É »Ý å³ñëÏ»ñ»Ý, Ñáõݳñ»Ý,<br />
³ëáñ»ñ»Ý, íñ³ó»ñ»Ý ¨ ³Õí³ÝÇó É»-<br />
½áõÝ»ñáí: ä³ñëÇó ³ñùáõÝÇùÁ, Ç<br />
¹»Ùë γí³ï ³ñù³ÛÇ, ÁݹáõÝ»É ¨<br />
å³ßïå³Ý»É ¿ ´³µÏ»Ý ² àÃÙë»óáõ<br />
ÂÕûñÁ (ݳٳÏÝ»ñÁ) ¨ ¸íÇÝÇ ÅáÕáíÇ<br />
áñáßáõÙÝ»ñÁ, áñáÝù ϳñ¨áñ Ýß³-<br />
ݳÏáõÃÛáõÝ »Ý áõÝ»ó»É гÛáó »Ï»-<br />
Õ»óáõ ÇÝùÝáõñáõÛÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ:<br />
¸ñ³Ýù ã³÷³½³Ýó ß³Ñ»Ï³Ý »Ý ݳ¨<br />
Ý»ëïáñ³Ï³Ý í³ñ¹³å»ïáõÃÛ³Ý ¨<br />
ѳۖ³ëáñ³Ï³Ý »Ï»Õ»ó³Ï³Ý ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ<br />
å³ïÙáõÃÛáõÝÝ<br />
áõëáõÙݳëÇñ»Éáõ ѳٳñ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ´³µ-<br />
Ï»Ý ² àÃÙë»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ê³-<br />
Ùáõ»É ² ²ñÍÏ»óÇÝ:<br />
ºñÏ»ñ. ÂÕûñ, ï»°ë §Çñù ÃÕÃáó¦,<br />
ºñáõë³Õ»Ù, 1994, ¿ç 147-156, 157-162:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ²Ý³ëÛ³Ý Ð., гÛ-<br />
Ï³Ï³Ý Ù³ï»Ý³·ÇïáõÃÛáõÝ, ѳï. ´, º-<br />
ñ¨³Ý, 1976: ²Ý³ÝÛ³Ý ä., ´³µÏ»Ý ϳÃá-<br />
ÕÇÏáëÇ »ñÏáõ ݳٳÏÝ»ñÁ, ï»°ë §´³½-<br />
Ù³í»å¦, 1985, ¹ 3–4: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø.,<br />
²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ², ê. ¾çÙdzÍÇÝ,<br />
2001:<br />
زøêÆØ Î²îì²ÈÚ²Ü<br />
´²ðêºÔ ² ²ÜºòÆ<br />
(1105–1113)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1105–Çó: гçáñ¹»É ¿ ñÇ·áñ ´<br />
ìϳ۳ë»ñÇÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ ²ÝÇáõÙ, ÍÝ. Ã. ³ÝÑï.:<br />
سѳó»É ¿ 1113–Ç Ù³ÛÇëÇÝ ÎÇÉÇ-<br />
ÏdzÛÇ ÞáõÕñ ³í³ÝáõÙ, ½áÑ ¿<br />
·Ý³ó»É ÙÇ ¹Åµ³Ëï å³ï³Ñ³ñÇ`<br />
³Ýëå³ë»ÉÇáñ»Ý ÷Éí³Í ß»ÝùáõÙ<br />
ٳѳóáõ íÇñ³íáñí»Éáí:<br />
²Ù÷á÷í»É ¿ ÎÇÉÇÏdzÛÇ ê¨ É»é³Ý<br />
γñÙÇñ í³ÝùáõÙ:<br />
´³ñë»ÕÇ Ñ³ÛñÁª ì³ë³ÏÁ, λã³éÇëÇ<br />
í³ÝùÇ ÑÇÙݳ¹Çñ Ø»Í Çß˳Ý<br />
ñÇ·áñ ²åÇñ³ïÇ áñ¹ÇÝ ¿ñ, Ù³ÛñÁª<br />
ñÇ·áñ س·Çëïñáë ä³ÑɳíáõÝáõ<br />
26
Change language