Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
³ÝÙÇç³Ï³Ý ջϳí³ñáõÃÛ³Ùµ ³é³ç³¹ñ»Éáí<br />
»Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ÙÇáõÃÛ³Ý<br />
·³Õ³÷³ñÁ, ѳۻñÇó å³Ñ³ÝçáõÙ<br />
¿ñ ³Ýí»ñ³å³Ñáñ»Ý ÁݹáõÝ»É ø³Õ-<br />
Ï»¹áÝÇ ÅáÕáíÇ áñáßáõÙÝ»ñÁ, гÛáó<br />
»Ï»Õ»óáõ Í»ë»ñÝ áõ ïáÝ»ñÁ ѳٳå³ï³ë˳ݻóÝ»É<br />
µÛáõ½³Ý¹³Ï³-<br />
ÝÇÝ, гÛáó ѳÛñ³å»ïÁ ѳëï³ïíÇ<br />
µÛáõ½³Ý¹³Ï³Ý ϳÛë»ñ ÏáÕÙÇó ¨<br />
³ÛÉÝ: ¸ñ³Ýáí ÇëÏ µÛáõ½³Ý¹³óÇÝ»ñÁ<br />
Ñ»ï³åݹáõÙ ¿ÇÝ Ù»Ï Ýå³ï³Ï` í»-<br />
ñ³óÝ»É Ð³Û »Ï»Õ»óáõ ÇÝùÝáõÃÛáõÝÁ<br />
¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹ÇÝ ¹³ñÓÝ»É Ñáõݳ¹³í³Ý:<br />
гÛÏ³Ï³Ý ÏáÕÙÁ, Áݹѳϳé³ÏÁ,<br />
»Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ÙÇáõÃÛáõÝ ³ë»-<br />
Éáí ѳëϳÝáõÙ ¿ñ ѳí³ë³ñÝ»ñÇ<br />
ÙÇáõÃÛáõÝ, Áëï ³Û¹Ù, ó³ÝϳÝáõÙ ¿ñ<br />
í»ñ³óÝ»É »ñÏáõ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ áõ Åá-<br />
Õáíáõñ¹Ý»ñÇ ÙÇç¨ ·áÛáõÃÛáõÝ áõÝ»-<br />
óáÕ ÃßݳٳÝùÁ, ѳëï³ï»É ˳ճ-<br />
ÕáõÃÛáõÝ ¨ ѳٳ·áñͳÏó»É ѳϳùñÇëïáÝ»³Ï³Ý<br />
ÃßݳÙÇÝ»ñÇ ¹»Ù<br />
ÙÕíáÕ å³Ûù³ñáõÙ: лÝó ³Ûë ¹Çñù»-<br />
ñÇó áõ ³Ûë Ýå³ï³Ïáí ñÇ·áñ<br />
îÕ³Ý Ý³Ù³Ï³·ñ³Ï³Ý ϳå»ñ ¿<br />
ѳëï³ï»É ÇÝãå»ë µÛáõ½³Ý¹³óÇÝ»-<br />
ñÇ, ³ÛÝå»ë ¿É Ñ³Û ³é³ç³ï³ñ Ñá-<br />
·¨áñ³Ï³ÝÝ»ñÇ ¨ ѳïϳå»ë г-<br />
Û³ëï³ÝÇ ÑÛáõëÇë³ÛÇÝ í³ñ¹³å»ï-<br />
Ý»ñÇ, Ç Ù³ëݳíáñÇ ê³Ý³ÑÇÝÇ í³-<br />
ݳѳÛñ ñÇ·áñ îáõï»áñ¹áõ Ñ»ï, á-<br />
ñÁ Ïïñ³Ï³Ý³å»ë ¹»Ù ¿ñ »Ï»Õ»óÇ-<br />
Ý»ñÇ ÙÇáõÃÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÇÝ` ·ïÝ»-<br />
Éáí, áñ ¹³ ϳñáÕ ¿ ѳݷ»óÝ»É Ð³Û<br />
»Ï»Õ»óáõ ÇÝùÝáõñáõÛÝáõÃÛ³Ý ÏáñëïÇ:<br />
гëϳݳÉáí, áñ ÝÙ³Ý ¹Åí³ñÇÝ<br />
ËݹÇñÝ ³ÝÑݳñ ¿ ÉáõÍ»É Ý³Ù³Ï³·-<br />
ñáõÃÛ³Ùµ, ñÇ·áñ îÕ³Ý áñáßáõÙ ¿<br />
ѳñóÁ ùÝݳñÏ»Éáõ ѳٳñ Ññ³íÇñ»É<br />
»Ï»Õ»ó³Ï³Ý ѳïáõÏ ÅáÕáí:<br />
´³í³Ï³Ý »ñϳñ³ï¨ ݳ˳å³ïñ³ëï³Ï³Ý<br />
³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇó Ñ»-<br />
ïá ³ÛÝ Ï³Û³ó³í 1178–ÇÝ ÐéáÙÏɳ-<br />
ÛáõÙ: øÝݳñÏí»É »Ý »ñÏáõ í³í»ñ³·-<br />
ñ»ñ, áñáÝù Áëï ¿áõÃÛ³Ý ãáõÝ»ó³Ý<br />
·áñÍÝ³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝ, áñáí-<br />
Ñ»ï¨ ñÇ·áñ îÕ³ÛÇ ³ÝáõÝÇó µÛáõ-<br />
½³Ý¹³Ï³Ý ϳÛë»ñ سÝáõ»É l ÎáÙÝ»-<br />
ÝáëÇÝ ¨ Î. äáÉëÇ å³ïñdzñù ØÇù³-<br />
Û»É ²ÝùdzÉáëÇÝ Ñ³ëó»³·ñí³Í<br />
ÃÕûñÁ, ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñÇ µ»ñáõÙáí<br />
áã ÙdzÛÝ ãѳë³Ý ѳëó»³ï»ñ»ñÇÝ,<br />
³Ûɨ ³ñųݳó³Ý ÑÛáõëÇë³ÛÇÝ í³ñ-<br />
¹³å»ïÝ»ñÇ ëáõñ ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³-<br />
ÝÁ:<br />
Ƶñ¨ гÛáó ѳÛñ³å»ï ¨ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý–ù³Õ³ù³Ï³Ý<br />
»é³Ý¹áõÝ<br />
·áñÍÇã ñÇ·áñ ¸ îÕ³Ý Ý³Ù³Ï³·-<br />
ñ³Ï³Ý ϳå»ñ ¿ áõÝ»ó»É µÛáõ½³Ý¹³-<br />
Ï³Ý Ø³Ýáõ»É ¨ Æë³Ñ³Ï ϳÛëñ»ñÇ,<br />
ØÇù³Û»É ²ÝùdzÉáë å³ïñdzñùÇ,<br />
ÐéáÙÇ ÈáõóÇáë ¨ ÎÕ»Ù»ë å³å»ñÇ,<br />
·»ñÙ³Ý³Ï³Ý Ï³Ûëñ üñ»¹»ñÇÏ ÞÇ-<br />
ϳÙáñáõëÇ, º·ÇåïáëÇ ïÇñ³Ï³É<br />
ê³É³Ñ ³¹–¸ÇÝÇ ¨ ³ÛÉáó Ñ»ï: г-<br />
Ù³·áñͳÏó»Éáí ȨáÝ ll ػͳ·áñÍÇ<br />
Ñ»ï` »é³Ý¹áõÝ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝ ¿<br />
áõÝ»ó»É ÎÇÉÇÏdzÛÇ Ñ³Ûáó å»ï³Ï³-<br />
ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ¨ ÇÝùÝáõñáõÛÝ<br />
ó·³íáñáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý<br />
å³ïÙ³Ï³Ý ·áñÍÁÝóóÇÝ, ÇëÏ<br />
ÏÛ³ÝùÇ í»ñçÇÝ ßñç³ÝáõÙ ³é³ÝÓÇÝ<br />
¹»åù»ñáõ٠ѳϳ¹ñí»É ¿ ȨáÝ ll–Ç<br />
í³ñ³Í ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÁ:<br />
àñå»ë µ³Ý³ëï»ÕÍ` ñÇ·áñ<br />
îÕ³Ý ³é³ÝÓݳѳïáõÏ ï»Õ áõÝÇ<br />
Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý<br />
Ù»ç: Ü³Ë ëï»Õͳ·áñÍ»É ëÏë»É ¿<br />
58–³ÙÛ³ ѳë³ÏáõÙ ¨ Ùdzݷ³ÙÇó<br />
ѳݹ»ë »Ï»É áñå»ë ѳëáõÝ µ³Ý³ëï»ÕÍ:<br />
²Û¹ ï»ë³Ï»ïÇó áõß³·ñ³í ¿<br />
ñÇ·áñ ܳñ»Ï³óáõ §Ø³ïÛ³Ý áÕ-<br />
µ»ñ·áõÃ۳ݦ åá»ÙÇ ÝÙ³ÝáÕáõÃÛ³Ùµ<br />
57
Change language