Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ÎñÃáõÃÛáõÝÝ ëï³ó»É ¿ Üáñ æáõ-<br />
Õ³ÛáõÙ, ³ß³Ï»ñï»É ¸³íÇà í³ñ¹³å»ï<br />
æáõÕ³Û»óáõÝ, »Õ»É Ýñ³<br />
§ÁÝïñ»É³·áÛÝ »õ ·»ñ³Ññ³ß¦ ë³Ý»-<br />
ñÇó, ³ß³Ï»ñï³ÏÇóÝ ¿ ÐáíѳÝÝ»ë<br />
Øñùáõ½ ¨ êï»÷³Ýáë æáõÕ³Û»óÇ<br />
í³ñ¹³å»ïÝ»ñÇ: ºÕ»É ¿ Üáñ æáõÕ³-<br />
ÛÇ ê. ²Ù»Ý³÷ñÏÇã í³ÝùÇ Ùdzµ³Ý,<br />
í³Ý³Ñ³Ûñ, ³å³` å³ñëϳѳÛáó<br />
Ã»Ù³Ï³É ³é³çÝáñ¹ (1697–1706):<br />
¸³ë³í³Ý¹»É ¿ Üáñ æáõÕ³ÛÇ í³Ý³-<br />
Ï³Ý ¹åñáóáõÙ: ܳѳå»ï ² º¹»ë³óáõ<br />
Ù³Ñí³ÝÇó Ñ»ïá Ýñ³ ûÏݳ-<br />
ÍáõÃÛáõÝÝ ³é³ç³¹ñí»É ¿ Ù»Ï ï³ñáõó<br />
³í»ÉÇ Ã³÷áõñ Ùݳó³Í ²Ù»-<br />
ݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáëÇ ·³ÑÁ ½µ³-<br />
Õ»óÝ»Éáõ ѳٳñ: γÃáÕÇÏáë ¿<br />
ÁÝïñí»É 1706–Ç ë»åï»Ùµ»ñÇÝ, ûÍí»É<br />
ÝáõÛÝ Ãí³Ï³ÝÇ ¹»Ïï»Ùµ»ñÇ<br />
7–ÇÝ: γÃáÕÇÏáë ¹³éݳÉáõó Ñ»ïá<br />
Ù»Í ç³Ýù»ñ ¿ ó÷»É سÛñ ²ÃáéÇ<br />
ïÝï»ë³Ï³Ý íÇ׳ÏÁ µ³ñ»É³íí»Éáõ<br />
áõÕÕáõÃÛ³Ùµ Áݹ³ñÓ³Ï»É ¿ í³Ý³-<br />
Ï³Ý Ï³Éí³ÍÝ»ñÁ, ϳï³ñ»É ßÇݳñ³ñ³Ï³Ý<br />
³ß˳ï³ÝùÝ»ñ:<br />
êÇÙ»áÝ ² ºñ¨³ÝóÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÇ<br />
íϳÛáõÃÛ³Ùµ ²Õ»ùë³Ý¹ñ ² æáõÕ³Û»-<br />
óÇÝ §»Õ»õ ѳÝ׳ñ»Õ »õ ßÇݳñ³ñ.<br />
ϳÃáÕÇÏáëáõÃÇõÝ ëáñ³ »Õ»õ ϳñÇ<br />
û·ï³Ï³ñ, áã ÙdzÛÝ ë³Ïë ³½·ÇÝ,<br />
³ÛÉ »õ í³ëÝ êñµáÛ ¾çÙdzÍÝǦ: л-<br />
ï¨áճϳÝáñ»Ý å³ßïå³Ý»É ¿ г-<br />
Ûáó »Ï»Õ»óáõ áõÕÕ³÷³é ¹³í³ÝáõÃ-<br />
ÛáõÝÁ ¨ å³Ûù³ñ»É ɳïÇÝ ÙÇëÇáÝ»ñ-<br />
Ý»ñÇ` ѳÛáõÃÛ³ÝÁ å³é³ÏïáÕ ù³ñá½ãáõÃÛ³Ý<br />
¹»Ù, áñÇ ³éÃÇí ¿É ß³ñ³¹ñ»É<br />
¿ §Çñù ²ï»Ý³Ï³Ý, áñ ³ëÇ<br />
ìÇ׳µ³Ý³Ï³Ý¦ (Üáñ æáõÕ³, 1687;<br />
µ ïå³·ñ.` Î. äáÉÇë, 1783): êñ³<br />
Ñ»ï ¿ ³Õ»ñëíáõ٠ݳ¨ 1709–Ç ÷»ïñí³ñÇ<br />
25–ÇÝ ÐéáÙÇ ÎÕ»Ù»ë IJ å³åÇÝ<br />
áõÕÕí³Í Ýñ³ ݳٳÏÁ, áñï»Õ<br />
ÑÇÙݳíáñ»Éáí гÛáó »Ï»Õ»óáõ áõÕ-<br />
Õ³÷³éáõÃÛáõÝÁ` ³é³ç³ñÏ»É ¿<br />
½ëå»É ϳÃáÉÇÏ ÙÇëÇáÝ»ñÝ»ñÇ ·áñ-<br />
ÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ѳۻñÇ ßñç³ÝáõÙ:<br />
Êñ³Ëáõë»É ¿ Æëñ³Û»É úñáõ ³½³ï³·ñ³Ï³Ý<br />
·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ:<br />
1709–Ç ÑáõÝÇëÇÝ úñÇÝ ³Ûó»É»É ¿<br />
ê. ¾çÙdzÍÇÝ ¨ ϳÃáÕÇÏáëÇÝ Ý»ñϳ-<br />
Û³óñ»É Çñ Íñ³·ñ»ñÁ, áñáÝù ѳí³-<br />
ÝáõÃÛ³Ý »Ý ³ñųݳó»É: ²Û¹ ѳÝ-<br />
¹ÇåÙ³Ý ³ñ¹ÛáõÝù ¿ èáõë³ëï³ÝÇ<br />
ó·³íáñ ä»ïñáë l–ÇÝ ÑÕí³Í<br />
1709–Ç ÑáõÉÇëÇ 7–Ç Ï³ÃáÕÇÏáëÇ<br />
·ñáõÃÛáõÝÁ, áñÁ ÷³ëïáõÙ ¿ سÛñ ²-<br />
ÃáéÇ éáõë³Ï³Ý ÏáÕÙÝáñáßÙ³Ý<br />
ÇñáÕáõÃÛáõÝÁ: ²ÝÓÝ³Ï³Ý ÙÇç³ÙïáõÃÛ³Ùµ<br />
ϳñ·³íáñ»É ¿ Î. äáÉëÇ<br />
å³ïñdzñù³Ï³Ý ³ÃáéÇ ßáõñç<br />
ëï»ÕÍí³Í ﳷݳåÁ ¨ Ýå³ëï»É<br />
å³ïñdzñù³ñ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý<br />
µÝ³Ï³ÝáÝ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ:<br />
²Õ»ùë³Ý¹ñ ² æáõÕ³Û»óÇÝ Í³í³É»É<br />
¿ Ù³ï»Ý³·ñ³Ï³Ý µáõéÝ ·áñ-<br />
13
Change language