Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
17–ÇÝ, ûÍí»É` 1859–Ç û·áëïáëÇ<br />
15–ÇÝ:<br />
γÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý ßñç³ÝáõÙ<br />
سïûáë ² Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉë»óÇÝ<br />
Ù»Í áõß³¹ñáõÃÛáõÝ ¿ ¹³ñÓñ»É ѳï-<br />
ϳå»ë ÍË³Ï³Ý ¹åñáóÝ»ñÇ ·áñÍáõ-<br />
Ý»áõÃÛ³Ý Ï³ÝáݳíáñÙ³ÝÁ ¨ ϳ½-<br />
Ù»É ¹ñ³Ýó Ñá·³µ³ñÓáõÝ»ñÇ Ëáñ-<br />
Ñáõñ¹Ý»ñ` µ³Õϳó³Í ÁݹѳÝñ³å»ë<br />
³ß˳ñÑ³Ï³Ý ³ÝÓ³ÝóÇó:<br />
¸ñ³Ýáí ÇëÏ ÍË³Ï³Ý ÅáÕáíñ¹ÇÝ ¿<br />
÷á˳Ýóí»É Çñ ¹åñáóÝ»ñÇ Ï³ñÇùÝ»ñÁ<br />
Ñá·³Éáõ ¨ ϳé³í³ñ»Éáõ<br />
Ñá·ëÁ: ì³í»ñ³óñ»É ¿ ¹åñáó³Ï³Ý<br />
ϳÝáݳ¹ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ²í»ÉÇÝ,<br />
¹åñáóÝ»ñÇ å³Ñå³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ<br />
³ÝÑñ³Å»ßï ͳËë»ñÁ ѳÛóÛûÉáõ<br />
Ýå³ï³Ïáí »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇó ¨ í³Ýù»-<br />
ñÇó ѳٳå³ï³ëË³Ý ù³Ý³ÏÇ »-<br />
ϳÙáõïÝ»ñ ¿ Ý߳ݳϻÉ: ²Ûë ³Ù»ÝÇ<br />
³ñ¹ÛáõÝùáõÙ ³ñ¨»É³Ñ³Û»ñÇ ßñç³-<br />
ÝáõÙ ¹åñáó³Ï³Ý ·áñÍÁ Ù»Í ½³ñ-<br />
·³óáõÙ ëï³ó³í: 1861–ÇÝ Ñ³ëï³ï»É<br />
¿ ÂÇýÉÇëÇ Ü»ñëÇëÛ³Ý ¹åñáóÇ<br />
ϳÝáݳ¹ñáõÃÛáõÝÁ, ÇÝãÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ<br />
¿ ÁÝóó»É í»ñçÇÝÇë ѻﳷ³ ³Ù-<br />
µáÕç ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ:<br />
²é³ÝÓݳÏÇ å»ïù ¿ ß»ßï»É<br />
سÛñ ²ÃáéÇ Ø³ï»Ý³¹³ñ³Ý–Ó»é³-<br />
·ñ³ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ï³ñ·³íáñÙ³Ý<br />
¨ ѳñ¹³ñÙ³Ý ÷³ëïÁ:<br />
سïûáë ² Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉë»óÇÝ<br />
Ýß³Ý³Ï»É ¿ Ù³ï»Ý³¹³ñ³Ý³å»ï<br />
(¸³ÝÇ»É í³ñ¹³å»ï Þ³Ñݳ½³ñ-<br />
Û³Ýó), ³ÝÑñ³Å»ßï ³ß˳ï³Ï³½Ù,<br />
ïå³·ñ»É ïí»É ӻ鳷ñ»ñÇ óáõó³ÏÁ<br />
(§Ø³Ûñ óáõó³Ï ӻ鳷Çñ Ù³ï»ÝÇó<br />
·ñ³¹³ñ³ÝÇ êñµáÛ ²ÃáéáÛÝ ¾çÙdzÍ-<br />
ÝǦ, ÂÇýÉÇë, 1863, 230 ¿ç), áõñ<br />
Áݹ·ñÏí»É ¿ñ 2340 Ùdzíáñ:<br />
سïûáë ² Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉë»óÇÝ<br />
Ó·ï»É ¿ µ³ñ»÷áË»É Ð³Û ²é³ù»É³Ï³Ý<br />
»Ï»Õ»óáõ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõ-<br />
ÝÁ ϳñ·³íáñáÕ §äáÉáÅ»ÝÇ»¦ ó³ñ³Ï³Ý<br />
ϳÝáݳ¹ñáõÃÛáõÝÁ, ³Ý·³Ù<br />
³Û¹ áõÕÕáõÃÛ³Ùµ ϳ½Ù»É ¿ ѳïáõÏ<br />
Íñ³·Çñ` §Î³ñ· »õ ϳÝáÝ Ð³Û³ëï³Ý»³Ûó<br />
»Ï»Õ»óõáÛ Ï³ÃáÕÇÏáëáõ-<br />
û³Ý¦, Áëï áñÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÁ å»ïù<br />
¿ ûÅïí»ñ µ³ó³ñÓ³Ï ¨ ³ÝÓݳϳÝ<br />
Ùdzå»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ùµ: ê³-<br />
ϳÛÝ, ³Ûë Íñ³·ÇñÁ ãÇ Ñ³ëï³ïí»É:<br />
³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ѳ۳óùÝ»ñáí<br />
سïûáë ² Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉë»óÇÝ<br />
å³Ñå³ÝáÕ³Ï³Ý ¿ñ, »Ï»Õ»ó³Ï³Ý<br />
³í³Ý¹áõÃÛ³Ý ¨ ëáíáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ<br />
³Ýí»ñ³å³Ñ ѳí³ï³ñÇÙ, ÇëÏ Ñ³-<br />
Ùá½áõÙÝ»ñÇ Ù»ç` ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý<br />
áõÕÕáõÃÛáõÝÇó Ñ»éáõ:<br />
ųٳݳÏÇ »Ï»Õ»ó³Ï³ÝáõÃÛ³Ý<br />
Ù»ç É³í³·áõÛÝ ·ñ³Ï³Ý Ù³ñ¹Ý ¿ñ,<br />
ǵñ¨ ·áñÍÇã ¨ å³ßïáÝ³Ï³Ý ³ÝÓ<br />
µ³í³Ï³ÝÇÝ ³ñ¹Ûáõݳíáñ Çñ ·áñ-<br />
ÍáõÝ»áõÃÛ³Ùµ:<br />
²í»ÉÇ ù³Ý ï³ëÁ ·ñù»ñáõ٠سï-<br />
ûáë ² Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉë»óÇÝ ³Ýí»-<br />
ñ³å³Ñáñ»Ý å³ßïå³Ý»É ¿ Ð³Û ²-<br />
é³ù»É³Ï³Ý »Ï»Õ»óáõ ³½·³ÛÇÝ–ÍÇë³Ï³Ý<br />
ËáñÑáõñ¹Ý»ñÝ áõ ³í³Ý¹áõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÁ, å³Ûù³ñ»É å³å³Ï³Ýáõ-<br />
ÃÛ³Ý ¨ µáÕáù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¹»Ù:<br />
§ÊáñÑñ¹³ÍáõÃÇõÝ ßÝáñѳó »õ<br />
Ý߳ݳó »õ ËáñÑñ¹áó øñÇëïá-<br />
Ý¿³Ï³Ý êáõñµ ºÏ»Õ»óõáÛ¦ ·ñùáõÙ<br />
Ý»ñϳ۳óñ»É ¿ ùñÇëïáÝ»³Ï³Ý<br />
í³ñ¹³å»ïáõÃÛ³Ý ÁݹѳÝñ³Ï³Ý<br />
ëϽµáõÝùÝ»ñÁ ¨ Ð³Û ²é³ù»É³Ï³Ý »-<br />
ϻջóáõ ¹³í³Ý³ÝùÁ: §Ð³Ý¹Çë³ñ³Ý<br />
áõÕÕ³÷³éáõû³Ý ºÏ»Õ»óõáÛÝ<br />
г۳ëï³Ý»³Ûó¦ ·ñùáõÙ ùÝݳ¹³ï»É<br />
¿ Ð³Û »Ï»Õ»óÇÝ Ñ»ñÓí³Í »õ Ñ»-<br />
ñ»ïÇÏáë ѳٳñáÕ Ï³ÃáÉÇÏÝ»ñÇ<br />
ëÇÝ Ù»Õ³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ: §àõÕ»óáÛó<br />
ùñÇëïáÝ¿³Ï³Ý áõÕÕ³÷³é í³ñ¹³-<br />
159
Change language