Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ß³ï³ÏáõÙÝ»ñÁ í»ñ³µ»ñáõÙ »Ý<br />
ÙdzÛÝ XI ¹³ñÇ 50–³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»-<br />
ñÇ ëϽµÝ»ñÇÝ:<br />
ê³ñ·Çë ² ꨳÝóáõ ѳÛñ³å»-<br />
ïáõÃÛ³Ý ßñç³ÝÇ ³ëïí³Í³µ³Ý³-<br />
Ï³Ý íÇ׳µ³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ³ñų-<br />
ݳÑÇß³ï³Ï ¿ ÜÇÏáÝ äáÝï³óáõ<br />
(ØÇï³ÝáÛǹ»ë) ç³Ýù»ñáí Ñ»ñó-<br />
Ï³Ý ³Ý·³Ù Ññ³å³ñ³Ï Ý»ïí³Í<br />
ù³ÕÏ»¹áݳϳÝáõÃÛ³Ý ßáõñç ͳí³Éí³Í<br />
ѳۖµÛáõ½³Ý¹³Ï³Ý Ýáñ<br />
ѳϳٳñïáõÃÛáõÝÁ: ²Ûë ³Ý·³Ù ¨ë<br />
áõÕÕ³¹³í³ÝáõÃÛ³Ý ¹Çñù»ñáõÙ<br />
Ï³Ý·Ý³Í Ð³Û »Ï»Õ»óÇÝ Ïïñ³Ï³-<br />
ݳå»ë ¹»Ù ¹áõñë »Ï³í §»ñÏáõ µÝáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨ »ñÏáõ ϳÙùǦ ÃÛáõñ<br />
í³ñ¹³å»ïáõÃÛ³ÝÁ ¨ ê³ñ·Çë ²<br />
ꨳÝóÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÇ ·É˳íáñáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ Ù»ñÅ»ó ù³ÕÏ»¹áݳϳÝáõ-<br />
ÃÛ³Ý ßáõñç ѳٻñ³ßË»Éáõ µáÉáñ ³-<br />
é³ç³ñÏÝ»ñÁ: Ð³Û í³ñ¹³å»ïÝ»ñÝ<br />
áõÕÕ³¹³í³Ý ³ëïí³Í³µ³ÝáõÃÛ³Ý<br />
¹Çñù»ñÇó ÑÇÙÝáíÇÝ Ù»ñÅ»óÇÝ Ý³¨<br />
ù³ÕÏ»¹áݳϳÝÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó Ð³Û »-<br />
ϻջóáõÝ Ý»ñϳ۳óí³Í ³ëïí³Í³ã³ñã³ñáõÃÛ³ÝÁ<br />
(ê. ºññáñ¹áõÃÛ³Ý<br />
²ÝÓ»ñÇ ÙdzÓáõÉÙ³Ý ¨ гÛñ ²ëïÍáõ<br />
˳ã»ÉáõÃÛ³Ý), Ñá·»Ù³ñïáõÃÛ³ÝÁ,<br />
»íïÇù»ë³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÁ (ÙdzµÝ³Ïáõ-<br />
ÃÛáõÝ) ¨ å³ïÏ»ñ³Ù³ñïáõÃÛ³ÝÁ<br />
ïáõñù ï³Éáõ Ñ»ñÛáõñ³ÝùÝ»ñÁ: àõÕ-<br />
Õ³ÏÇ ²é³ù»É³Ñ³ëï³ï ³Ãáé ÉÇÝ»-<br />
Éáõ ¨ ùáõÛñ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ Ï³Ýáݳ-<br />
Ï³Ý Ñ³í³ë³ñ³½áñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ<br />
ùñÇëïáÝ»³Ï³Ý ÁݹѳÝñ³Ï³Ý<br />
í³ñ¹³å»ïáõÃÛ³Ý ¹Çñù»ñÇó ³Ýí»-<br />
ñ³å³Ñ Ï»ñåáí Ù»ñÅí»É ¿ ݳ¨ §Î³å³¹áíÏdzϳÝ<br />
³ÃáéÇó Ð³Û »Ï»Õ»-<br />
óáõ ϳËí³ÍáõÃ۳ݦ µÛáõ½³Ý¹³Ï³Ý<br />
»Ï»Õ»óáõ ³Ýѻûà ѳí³ÏÝáõÃÛáõÝÁ<br />
¨ ³ëïí³Í³µ³Ý³Ï³Ý µ³ñÓñ³·áõÛÝ<br />
ٳϳñ¹³Ïáí ÑÇÙݳíáñí»É Ð³Û »-<br />
ϻջóáõ ÇÝùݳÝϳËáõÃÛ³Ý ³Ý-<br />
ϳåï»ÉÇ Çñ³íáõÝùÁ:<br />
гۖµÛáõ½³Ý¹³Ï³Ý ³ëïí³Í³-<br />
µ³Ý³Ï³Ý í»×»ñÇ ³Ûë ÷áõÉáõÙ µáõéÝ<br />
ùÝݳñÏáõÙÝ»ñ »Ý ͳí³Éí»É ݳ¨<br />
Ð³Û »Ï»Õ»óáõ å³ßï³ÙáõÝù³ÛÇÝ<br />
åñ³ÏïÇϳÛÇ, Ù³ëݳíáñ³å»ë, º-<br />
ñ»ùëñµÛ³Ý ÷³é³µ³Ý³Ï³Ý »ñ·Ç`<br />
§ê. ²ëïí³Í¦–Ç Ñ³Ï³ù³ÕÏ»¹áݳ-<br />
Ï³Ý §áñ ˳ã»ó³ñ í³ëÝ Ù»ñ¦ ѳí»-<br />
ÉáõÙÇ ÏÇñ³éÙ³Ý, ˳ãÇ ûÍÙ³Ý, ѳ-<br />
Õáñ¹áõÃÛ³Ý µ³Õ³ñç ѳóÇ ¨ ³Ý³å³Ï<br />
·ÇÝáõ û·ï³·áñÍÙ³Ý ¨ ³ÛÉ<br />
ѳñó»ñÇ ßáõñç: ²Ûë å³ñ³·³ÛáõÙ ¨ë<br />
Ñ³Û ³ëïí³Í³µ³Ý–í³ñ¹³å»ïÝ»-<br />
ñÁ ÑÇÙÝáíÇÝ Ù»ñÅ»É »Ý ³é³ç³¹ñí³Í<br />
µáÉáñ ëݳÝÏ Ù»Õ³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ ¨<br />
å³ßïå³Ý»É ²é³ù»É³¹Çñ Ð³Û »Ï»-<br />
Õ»óáõ å³ßï³ÙáõÝù³ÛÇÝ ¨ ÍÇë³¹³í³Ý³Ï³Ý<br />
ѳٳϳñ·Ç áõÕÕ³¹³í³Ý<br />
ųé³Ý·áõÃÛáõÝÁ:<br />
ìÇ׳µ³Ý³Ï³Ý ѳñó»ñÇó ¿ñ<br />
ݳ¨ Íé³½³ïÇÏÇ ËݹÇñÁ: 247 ï³ñí³<br />
ÁݹÙÇçáõÙÇó Ñ»ïá Ñ³Û ³ëïí³-<br />
ͳµ³ÝÝ»ñÇ ïáÙ³ñ³Ï³Ý ѳßí³ñÏ-<br />
Ý»ñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³ ê³ñ·Çë ² ꨳÝóÇÝ<br />
1007–ÇÝ í»ñ³Ï³Ý·Ý»É ¿ Íé³-<br />
½³ïÇÏÇ ï³ñáõÙ ¼³ïÇÏÁ ³åñÇÉÇ<br />
13–ÇÝ ïáÝ»ÉÁ (³é³çÇÝ ³Ý·³Ù Ýßí»É<br />
¿ 665–ÇÝ, ³å³` 760–ÇÝ): ìÇ׳µ³-<br />
Ý³Ï³Ý Ñ³ñóÁ ÉáõÍ»Éáõ ÙÇïáõÙáí<br />
ì³ëÇÉ ll ϳÛëñÁ, ×ß·ñï»Éáí §Ûáõݳó<br />
ÇÙ³ëïáõÝÝ»ñǦ ϳñÍÇùÁ, Ð³Û »Ï»-<br />
Õ»óáõ ï»ë³Ï»ïÇÝ Í³ÝáóݳÉáõ<br />
ѳٳñ ¹ÇÙ»É ¿ ³·ÇÏ l ó·³íáñÇÝ<br />
¨ ê³ñ·Çë ² ꨳÝóÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÇÝ`<br />
³é³ç³ñÏ»Éáí Ðáíë»÷ ÐÝÓ³óÇ ¨<br />
ÐáíѳÝÝ»ë Îá½»éÝ í³ñ¹³å»ïÝ»-<br />
ñÇÝ áõÕ³ñÏ»É Î. äáÉÇë: ê³Ï³ÛÝ íÇ-<br />
׳µ³Ý³Ï³Ý ѳñóÇ í»ñ³µ»ñÛ³É<br />
Ñ³Û í³ñ¹³å»ïÝ»ñÁ ϳÛëñÇÝ »Ý áõ-<br />
Õ³ñÏ»É Çñ»Ýó ß³ñ³¹ñí³Í ï»ë³Ï»-<br />
214
Change language