Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
гÛáó¦: γÃáÕÇÏáëÇÝ áõÕ»ÏóáÕ ³-<br />
ñ³µ³Ï³Ý ½áñ³µ³Ý³ÏÁ »ñÏñÇó<br />
íï³ñáõÙ ¿ µÛáõ½³Ý¹³óÇÝ»ñÇÝ: гñÏ<br />
¿ »Ýó¹ñ»É, áñ ßÝáñÑÇí Çñ ÇÙ³ëïáõÝ<br />
ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¨ í³Û»É³Í<br />
Ñ»ÕÇݳÏáõÃÛ³Ý` ÐáíѳÝÝ»ë úÓ-<br />
Ý»óáõÝ Ñ³çáÕí»É ¿ ß³Ñ»É ³ñ³µÝ»ñÇ<br />
µ³ñ»Ñ³×áõÃÛáõÝÁ ¨ ³ñïáÝáõÃÛáõÝ<br />
ëï³Ý³É ѳÛñ»ÝÇù µ»ñ»Éáõ 703–-<br />
705–Ý»ñÇ Ñ³Ï³³ñ³µ³Ï³Ý ³åëï³ÙµáõÃÛ³Ý<br />
Å³Ù³Ý³Ï Ð³Û³ëï³-<br />
ÝÇó Ñ»é³ó³Í Ñ³Û Ý³Ë³ñ³ñÝ»ñÇÝ,<br />
í»ñ³Ï³Ý·Ý»É Ýñ³Ýó Çñ³í³ëáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÁ, ÇÝãå»ë ݳ¨ ϳ½Ù³Ï»ñå»É<br />
·»ñ»í³ñí³Í ݳ˳ñ³ñÝ»ñÇ<br />
Ý»ñáõÙÝ áõ í»ñ³¹³ñÓÁ ѳÛñ»ÝÇù:<br />
ÜáõÛÝù³Ý Ý߳ݳϳÉÇó ¿ Ðáí-<br />
ѳÝÝ»ë úÓÝ»óáõ Ý»ñ¹ñáõÙÁ »Ï»-<br />
Õ»ó³Ï³Ý µ³ñ»÷áËáõÙÝ»ñÇ µÝ³·³í³éáõÙ:<br />
²Ûëï»Õ ¨ë ÷³ÛÉáõÙ ¿ Ýñ³<br />
ϳ½Ù³Ï»ñåã³Ï³Ý áõݳÏáõÃÛáõÝÝ áõ<br />
ÑÙïáõÃÛáõÝÁ: Üñ³ ݳ˳ӻéÝáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ ¸íÇÝáõÙ 719–720–Ý»ñÇÝ ·áõ-<br />
Ù³ñí³Í ÅáÕáíÝ ÁݹáõÝáõÙ ¿ 32 ϳ-<br />
ÝáÝÝ»ñ, áñáÝù í»ñ³µ»ñáõÙ »Ý »Ï»-<br />
Õ»óáõ Ý»ñùÇÝ ÏÛ³ÝùÇÝ, ³ñ³ñáÕ³-<br />
ϳñ·ÇÝ, Ñ»ñÓí³ÍÝ»ñÇ ¨ ³Õ³Ý¹³íáñ³Ï³Ý<br />
·³Õ³÷³ñ³µ³ÝáõÃÛ³Ý<br />
¹»Ù å³Ûù³ñÇÝ: ÄáÕáíáõÙ ÐáíѳÝ-<br />
Ý»ë úÓÝ»óÇÝ Ï³ñ¹³ó Çñ Ý߳ݳíáñ<br />
§²ï»Ý³µ³ÝáõÃÇõÝÁ¦, áñ Íñ³·-<br />
ñ³ÛÇÝ Ï³ñ¨áñáõÃÛáõÝ å»ïù ¿ áõÝ»-<br />
ݳñ ÇÝãå»ë Çñ, ³ÛÝå»ë ¿É ѻﳷ³<br />
ųٳݳÏÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: ²Ûëï»Õ ϳ-<br />
ÃáÕÇÏáëÝ Çñ Ùï³Ñá·áõÃÛáõÝÝ ¿<br />
ѳÛïÝáõ٠г۳ëï³ÝáõÙ ïÇñáÕ<br />
³ÝÙËÇóñ íÇ׳ÏÇ, ûï³ñ³÷³é ¨<br />
ûï³ñ³óÝáÕ Ñáë³ÝùÝ»ñÇ Ý»ñó-<br />
÷³ÝóÙ³Ý Ñ»ï¨³Ýùáí ³é³ù»É³í³Ý¹<br />
µ³ñù»ñÇ ¨ ëáíáñáõÛÃÝ»ñÇ Ë³-<br />
óñÙ³Ý ³éÃÇí: ê³Ï³ÛÝ ³é³í»É<br />
ó³í³ÉÇÝ ³ÛÝ ¿, áñ ³Ýϳñ·áõÃÛáõÝÁ<br />
ß³ï³ó»É ¿ñ áã ÙdzÛÝ ÅáÕáíñ¹Ç, ³ß-<br />
˳ñѳϳÝÝ»ñÇ, ³Ûɨ Ñá·¨áñ³Ï³Ý-<br />
Ý»ñÇ, »Ï»Õ»óáõ ³é³çÝáñ¹Ý»ñÇ Ù»ç:<br />
ݳåÇ ³Ûë ÝáõÛÝ ³Ñ³½³Ý·Á Éë»-<br />
ÉÇ ¿ ݳ¨ ÐáíѳÝÝ»ë úÓÝ»óáõ ųé³Ý·áõÃÛ³Ý<br />
Ù»ç áõñáõÛÝ ï»Õ ½µ³-<br />
Õ»óÝáÕ §Æ ·ÇïáõÃÇõÝ å³ïáõÇñ³-<br />
ݳóÝ î»³éÝ, ½áñ ëáõñµ ѳñùÝ »-<br />
¹Çݦ ׳éáõÙ: ²Ûëï»Õ ¨ë Ñ»ÕÇݳÏÝ<br />
Çñ ¹Å·áÑáõÃÛáõÝÝ áõ Ùï³Ñá·áõ-<br />
ÃÛáõÝÝ ¿ ѳÛïÝáõÙ ³½·³ÛÇÝ »Ï»Õ»-<br />
óáõ ϳñ· áõ ë³ñùÇ, µ³ñ»å³ßï³-<br />
Ï³Ý ÙÇ ß³ñù ëáíáñáõÛÃÝ»ñÇ ³Ýï»ë-<br />
Ù³Ý, ûï³ñ µ³ñù»ñÇ áñ¹»·ñÙ³Ý<br />
ϳå³ÏóáõÃÛ³Ùµ (å³ÑùÇ Ë³ËïáõÙ,<br />
³ÙáõëÝ³Ï³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñ<br />
³½·³Ï³ÝÝ»ñÇ ÙÇç¨ ¨ ³ÛÉÝ): Ðáí-<br />
ѳÝÝ»ë úÓÝ»óÇÝ ½·áõß³óÝáõÙ ¿<br />
½»ñÍ ÙÝ³É ³ÛÝ ÑáéÇ ëáíáñáõÛÃÝ»-<br />
ñÇó, áñ µ»ñáõÙ ¿ ¹³í³Ý³ÏóáõÃÛ³Ý<br />
¹ÇÙ³Ïáí ùáÕ³ñÏí³Í ³ëáñ³Ï³Ý<br />
гÏáµÇÏ »Ï»Õ»óÇÝ: ܳ Ïáã ¿ ³ÝáõÙ<br />
ѳí³ï³ñÇÙ ÙÝ³É Ñ³Ûñ»ñÇ ³í³Ý-<br />
¹³Í ¹³í³Ý³Ï³Ý, µ³ñ»å³ßï³-<br />
Ï³Ý ëϽµáõÝùÝ»ñÇÝ, ù³Ý½Ç ¹ñ³Ýù<br />
áã û Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ ùÙ³ÛùÇ, ³ÛÉ ³ëïí³Í³ÛÇÝ<br />
Ý»ñ·áñÍÙ³Ý ÍÝáõݹ »Ý:<br />
àõëïÇ Å³Ù³Ý³ÏÁ, ÏÛ³ÝùÇ ½³Ý³-<br />
½³Ý å³ñ³·³Ý»ñÁ ã»Ý ϳñáÕ Ý»Ý-<br />
·³÷áË»É ³Û¹ ³ëïí³Í³¹Çñ<br />
ëϽµáõÝùÝ»ñÁ:<br />
гۖ³ëáñ³Ï³Ý »Ï»Õ»ó³Ï³Ý<br />
ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ï³ñ·³íáñ-<br />
Ù³Ý Ñ³Ù³ñ 726–ÇÝ Ø³Ý³½Ï»ñïáõÙ<br />
·áõÙ³ñí»ó »Ï»Õ»ó³Ï³Ý ÅáÕáí:<br />
ÐáíѳÝÝ»ë úÓÝ»óáõ ¨ ³ëáñÇÝ»ñÇ<br />
²Ã³Ý³ë å³ïñdzñùÇ Ý³Ë³Ó»é-<br />
ÝáõÃÛ³Ùµ ·áõÙ³ñí³Í ³Û¹ ÅáÕáíÇ<br />
Ýå³ï³ÏÝ ¿ñ ѳëÝ»É »ñÏáõ »Ï»Õ»-<br />
óÇÝ»ñÇ ¹³í³Ý³Ï³Ý ÙÇáõÃÛ³ÝÁ`<br />
ѳٳϳ٠áõÅ»ñáí å³Ûù³ñ»Éáõ<br />
ù³ÕÏ»¹áݳϳÝáõÃÛ³Ý ¨ Ý»ëïáñ³-<br />
130
Change language