Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
²ìºîÆê ϳÃáÕÇÏáë,<br />
³Ãáé³ÏÇó ¸³íÇà ¸<br />
ì³Õ³ñß³å³ïóáõ<br />
(1590–1629)<br />
²ðÆêî²Îºê ² ä²ðºì<br />
(êáõñµ ²ñÇëï³Ï»ë ä³ñè)<br />
(325–333)<br />
F ³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 325–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ ñÇ·áñ ² Èáõë³íáñãÇÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ 264–ÇÝ Î³å³¹áí-<br />
ÏdzÛÇ Î»ë³ñdz ù³Õ³ùáõÙ:<br />
êå³Ýí»É ¿ 333–ÇÝ Ìá÷ùáõÙ:<br />
³Õí»É ¿ Çñ ѳÛñ»ÝÇ Ï³Éí³ÍùáõÙ`<br />
ºÏ»ÕÛ³ó ·³í³éÇ ÂÇÉ ³-<br />
í³ÝáõÙ:<br />
Ø»½ ѳë³Í Ýñ³ Ï»Ýë³·ñ³Ï³Ý<br />
ïíÛ³ÉÝ»ñÁ ÏóÏïáõñ »Ý, ѳÛïÝÇ ¿,<br />
áñ ñÇ·áñ Èáõë³íáñãÇ ¨ سñdzÙÇ<br />
Ïñïë»ñ áñ¹ÇÝ ¿: ²·³Ã³Ý·»ÕáëÇ ¨<br />
Øáíë»ë Êáñ»Ý³óáõ ѳí³ëïٳٵ<br />
îñ¹³ï lll–Á ¨ ÅáÕáíáõñ¹Á ñÇ·áñ<br />
Èáõë³íáñãÇ áñ¹ÇÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ ï»Õ»-<br />
ϳÝáõÙ »Ý ÙdzÛÝ Ýñ³ ѳÛñ³å»-<br />
ïáõÃÛ³Ý í»ñçÇÝ ï³ñÇÝ»ñÇÝ, »ñµ<br />
ñÇ·áñ Èáõë³íáñÇãÝ ³é³ÝÓݳó»É<br />
¿ñ ׷ݳñ³ÝáõÙ:<br />
¸³ëïdzñ³Ïí»É ¨ ÏñÃáõÃÛáõÝ ¿<br />
ëï³ó»É λë³ñdzÛáõÙ: ²ñÇëï³Ï»-<br />
ëÁ, áñÁ §²ëïí³Í³å³ßïáõÃÛ³Ý Í³é³ÛáõÃÛ³Ý<br />
ѳٳñ ¿ñ ¹³ëïdzñ³Ïí³Í...¦<br />
¨ áõÝ»ñ Çñ Ñ»ï¨áñ¹Ý»ñÁ ³-<br />
í»ï³ñ³Ý³Ï³Ý ͳé³ÛáõÃÛ³Ý Ù»ç,<br />
»ñÇï³ë³ñ¹ ï³ñÇùáõ٠ѻ層Éáí<br />
ÙdzÛݳÏÛ³ó ÜÇÏáÙ³ùáëÇÝ, ׷ݳÏ-<br />
Û³ó ÏÛ³Ýùáí ³åñ»É ¿ ³Ý³å³ïáõÙ:<br />
Ðá·¨áñ ϳï³ñ»ÉáõÃÛ³Ý Ñ³ëÝ»Éáõ<br />
ϳÝáÝÝ»ñÝ áõë³Ý»Éáõó Ñ»ïá, áñå»ë<br />
׷ݳíáñÝ»ñÇ ËÙµÇ ³é³çÝáñ¹,<br />
µÝ³ÏáõÃÛáõÝ ¿ ѳëï³ï»É É»éÝ»-<br />
ñáõÙ: Æñ»Ý »ÝóñÏ»É ¿ Ëëï³Ï»Ýó³Õ<br />
ÏÛ³ÝùÇ ¨ ÝíÇñí»É ٻݳϻ-<br />
óáõÃÛ³ÝÁ: ºñµ îñ¹³ï lll Ø»ÍÇ å³ïíÇñ³ÏÝ»ñÁ`<br />
ëå³ñ³å»ï ²ñï³í³½¹Á,<br />
²ßáóùÇ ï»ñ î³×³ïÁ ¨ ³ñù³ÛÇ<br />
ëáõñѳݹ³Ï ¸³ïÁ ųٳÝáõÙ<br />
»Ý λë³ñdz` ²ñÇëï³Ï»ëÇÝ Ð³Û³ëï³Ý<br />
áõÕ»Ïó»Éáõ ѳٳñ, ݳ ëϽµáõÙ<br />
Ññ³Å³ñíáõÙ ¿ §ÙÇÝ㨠ùñÇëïáÝ۳ݻ-<br />
ñÇ µ³½ÙáõÃÛ³Ý ÅáÕáí »Õ³í, áñáÝù<br />
ѳÙá½»óÇÝ Ýñ³Ý ·Ý³É¦: §²í»ÉÇ É³í<br />
¿ ù»½ ... ²ëïÍá Ùß³ÏÇ ·áñÍÁ, ù³Ý<br />
ٻݳíáñ µÝ³ÏáõÃÛáõÝÁ ³Û¹ ³Ý³å³ïáõÙ¦<br />
(²·³Ã³Ý·»Õáë): îñ¹³ï<br />
lll–Ç Ëݹñ³Ýùáí ñÇ·áñ Èáõë³íáñÇãÁ<br />
²ñÇëï³Ï»ë ² ä³ñèÇÝ û·Ý³-<br />
Ï³Ý »åÇëÏáåáë³å»ï ¿ Ó»éݳ¹ñ»É<br />
¨ Ýñ³Ý ѳÝÓÝ»É ÁÝóóÇÏ ·áñÍ»ñÇ<br />
ϳï³ñáõÙÁ: гÏáµ Ø͵ݻóÇ, îǽ-<br />
µáÝÇ ÐáíѳÝÝ»ë, º¹»ëdzÛÇ ºíóÕ<br />
»åÇëÏáåáëÝ»ñÇ ¨ Ô¨áݹ ѳÛñ³å»-<br />
ïÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ Ù³ëݳÏó»É ¿ ÜÇ-<br />
ÏdzÛÇ ² ïÇ»½»ñ³Ï³Ý ÄáÕáíÇÝ<br />
(325)` §×ßÙ³ñÇï Ëáëïáí³Ýáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ ¨ »ñÏáõëÇ ·ñáí¦: ֳݳå³ñ-<br />
ÑÇÝ` λë³ñdzÛáõÙ Ý»ñϳ ¿ ·ïÝí»É<br />
Ô¨áݹ ѳÛñ³å»ïÇ ÏáÕÙÇó ñÇ·áñ<br />
سÝáõÏÇ (ñÇ·áñ ܳ½Ç³Ý½³óÇ »-<br />
åÇëÏáåáëÇ) ÙÏñïáõÃÛ³ÝÁ:<br />
Àëï ³í³Ý¹áõÃÛ³Ý` ´áõóÝdzÛÇ<br />
Íáí³ÍáóáõÙ ÙÇ ù³ÝÇ ³ñÇáë³Ï³Ý-<br />
Ý»ñ ï»ëÝ»Éáí ²ñÇëï³Ï»ë ² ä³ñ-<br />
èÇÝ, áñÁ Ãáõɳϳ½Ù ¨ íïÇï ³ÝÓ-<br />
ݳíáñáõÃÛáõÝ ¿ñ, Ýñ³Ý ÝٳݻóÝáõÙ<br />
»Ý ³í»ÉÇ ßáõï Ùß³ÏÇ, ù³Ý ѳÛñ³å»ïÇ<br />
¨ ³é³ç³ñÏáõÙ ÍáíÁ Ñ»ñÏ»É,<br />
»Ã» ×ßÙ³ñÇï ѳí³ï áõÝÇ: ²ñÇëï³Ï»ë<br />
² ä³ñèÁ, ³é³Ýó í³ñ³Ý»-<br />
Éáõ µéÝ»Éáí Ù³×Á, ³Ïáë ¿ µ³óáõÙ ÍáíÇ<br />
ٳϻñ»ëÇÝ ¨ ³ñÇáë³Ï³ÝÝ»ñÇÝ<br />
23
Change language