Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ÑÇß³ï³ÏÇ ûñÁ ¨ Ó»éݳñÏ»É Ý³Ñ³ï³ÏÝ»ñÇ<br />
ѳٳñ íϳ۳ñ³ÝÝ»ñÇ<br />
ϳéáõóáõÙÁ:<br />
ú·ïí»Éáí ³ñï³ùÇÝ ù³Õ³ù³-<br />
Ï³Ý Ñ³Ù»Ù³ï³µ³ñ Ë³Õ³Õ Çñá-<br />
ÕáõÃÛáõÝÇó` Çñ³Ï³Ý³óñ»É ¿ »Ï»Õ»-<br />
ó³Ï³Ý, ϳÝáÝ³Ï³Ý ¨ ÍÇë³Ï³Ý<br />
µ³ñ»Ýáñá·áõÙÝ»ñ: ä³Ûù³ñ ¿ ͳí³-<br />
É»É ²ÝïÇáùÇó Ý»ñó÷³Ýó³Í Ý»ëïáñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý<br />
(Îáëï³Ý¹ÇÝ,<br />
ä»ïñáë, »á¹áñáë) ¹»Ù: Üñ³<br />
Ëݹñ³Ýùáí ¸³íÇà ²ÝѳÕà ܻñ·Ç-<br />
ݳóÇ í³ñ¹³å»ïÝ Ç å³ßïå³Ýáõ-<br />
ÃÛáõÝ áõÕÕ³÷³é í³ñ¹³å»ïáõÃÛ³Ý<br />
·ñ»É ¿ §´³ñÓñ³óáõó¿ù ½î¿ñ ²ëïáõÍ<br />
Ù»ñ¦ ëϽµÝ³íáñáõÃÛ³Ùµ ÙÇ ×³é-<br />
Ý»ñµáÕ: Ðáí³Ý³íáñ»É ¿ ³ëáñ³Ù»ï<br />
Ñá·¨áñ³Ï³ÝÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ѳɳÍí³Í<br />
Øáíë»ë Êáñ»Ý³óáõÝ: 468–ÇÝ<br />
êÛáõÝÛ³ó ²Ý³Ýdz »åÇëÏáåáëÇ Ñ»ï<br />
Ù³ëݳÏó»É ¿ ì³Ûáó ÓáñÇ Ý³Ñ³ï³ÏÝ»ñÇ<br />
ÑÇß³ï³ÏÇÝ Ï³éáõóí³Í<br />
íϳ۳ñ³ÝÇ Ý³í³Ï³ïÇùÇÝ: ³¹Çßá<br />
ÊáéËáñáõÝáõ ÏáÕÙÇó Ù»Õ³¹ñí»É<br />
¿ ê³ë³ÝÛ³Ý ä³ñëϳëï³ÝÇ Ýϳï-<br />
ٳٵ ³Ýѳí³ï³ñÙáõÃÛ³Ý Ù»ç ¨<br />
´Ûáõ½³Ý¹Ç³ÛÇ È¨áÝ l Âñ³Ï³óÇ Ï³Ûë»ñ<br />
Ñ»ï ù³Õ³ù³Ï³Ý ϳå»ñ áõÝ»-<br />
ݳÉáõ ³Ùµ³ë³ÝáõÃÛ³Ùµ, áñÇ Ñ³-<br />
Ù³ñ ¨ ê³ë³ÝÛ³Ý ä»ñὠó·³íáñÇ<br />
Ññ³Ù³Ýáí 471–ÇÝ Ï³Ýãí»É ¿ îǽ-<br />
µáÝ` ¹³ïÇ: ܳ ѳٳñÓ³ÏáõÃÛ³Ùµ<br />
¹ÇÙ³Ï³Û»É ¿ Ú½³ïíßݳëå ØÇÑñ³-<br />
ÝÇ ³Ùµ³ëï³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ, ë³-<br />
ϳÛÝ ½ñÏí»É ¿ ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³-<br />
ÑÇó ¨ ³ùëáñí»É: гۻñÇ Áݹí½áõÙÇó<br />
³Ýѳݷëï³ó³Í ³ñùáõÝÇùÁ ѳñ-<br />
ϳ¹ñí³Í Ûáõï ² ²ñ³Ñ»½³óáõÝ ³-<br />
½³ï ¿ ³ñӳϻÉ: ì»ñ³¹³ñÓ»É ¿ ѳÛñ»ÝÇù,<br />
Ñ»é³ó»É ì³Õ³ñß³å³ïÇó ¨<br />
ѳëï³ïí»É ì³Ý³Ý¹Ç àÃÙáõë ·Ûáõ-<br />
ÕáõÙ` ³ñųݳݳÉáí ѳٳÅáÕáíñ-<br />
¹³Ï³Ý ѳñ·³ÝùÇ: гí³Ý³µ³ñ<br />
³Û¹ å³ï׳éáí ݳ ÑÇßíáõÙ ¿ ݳ¨<br />
àÃÙë»óÇ ³ÝáõÝáí: Üñ³ ûñáù 476–ÇÝ<br />
ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý Ýëï³í³Ûñ ¿ ¹³ñ-<br />
Ó»É ¸íÇÝÁ: سѳó»É ¿ Ëáñ Í»ñáõ-<br />
ÃÛ³Ý Ñ³ë³ÏáõÙ: Üñ³ ÏÛ³ÝùÁ` Çñ<br />
³½·³ß»Ý ·áñÍáõÝ»áõóٵ, »Ï»Õ»-<br />
ó³Ï³Ý µ³ñ»Ï³ñ·áõÃÛ³Ùµ, Ñáíí³-<br />
Ï³Ý ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñáí ÝÙ³Ý ¿ ê³Ñ³Ï<br />
² ä³ñÃ¨Ç Ï³ÃáÕÇÏáëáõÃÛ³ÝÁ:<br />
Ûáõï ² ²ñ³Ñ»½³óÇÝ ¹³ëí»É ¿ гÛ<br />
»Ï»Õ»óáõ ëñµ»ñÇ Ï³ñ·Á:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ Ûáõï<br />
² ²ñ³Ñ»½³óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ Ðáí-<br />
ѳÝÝ»ë ² سݹ³ÏáõÝÇÝ:<br />
ºñÏ»ñ. ÂáõÕà Çõï³Û »åÇëÏáåáëÇ<br />
³é ëáõñµÝ ì³ã¿, ï»°ë سï»Ý³·Çñù г-<br />
Ûáó, ѳï. ² (º ¹³ñ), ²ÝÃÇÉdzë–Èǵ³-<br />
ݳÝ, 2003, ¿ç 1075–1089:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. â³ÙãÛ³Ý Ø.,<br />
ä³ïÙáõÃÇõÝ Ð³Ûáó, ѳï. ², ì»Ý»ïÇÏ,<br />
1784: Ô³½³ñ ö³ñå»óÇ, гÛáó å³ï-<br />
ÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý, 1982: ²Ý³ÝÛ³Ý ä.,<br />
øÝÝáõÃÛáõÝ Ñ³Û »Ï»Õ»óíá å³ïÙáõÃÛ³Ý<br />
º ¨ ¼ ¹³ñ»ñáõ ßñç³ÝÇÝ, ì»Ý»ïÇÏ, 1991:<br />
úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ²,<br />
ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
²ìºîÆê вðàôÂÚàôÜÚ²Ü<br />
ðÆàð ² Èàôê²ìàðÆâ<br />
(êáõñµ ñÇ·áñ Èáõë³íáñÇã,<br />
ñÇ·áñ ä³ñè)<br />
(302–325)<br />
F³Ûáó ³é³çÇÝ »åÇëÏáåáë³å»ï-ϳÃáÕÇÏáë<br />
302-Çó: Ð³Û »-<br />
ϻջóáõ ÝíÇñ³å»ï³Ï³Ý ϳéáõÛóÇ<br />
ÑÇÙݳ¹Çñ: Üñ³ ·áñÍáõ-<br />
Ý»áõÃÛ³Ý ßÝáñÑÇí III ¹. í»ñçÇÝ ¨<br />
IV ¹. ëϽµÇÝ ùñÇëïáÝ»áõÃÛáõÝÁ<br />
46
Change language