Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ÃÛáõÝ áõÕ³ñÏ»É ºíñáå³: γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý<br />
ï»Õ³å³Ñ Ý߳ݳϻÉáí ¹³ñÇ<br />
³Ï³Ý³íáñ Ùï³íáñ³Ï³Ý êï»-<br />
÷³Ýáë ȻѳóáõÝ` гÏáµ ¸ æáõÕ³-<br />
Û»óÇÝ å³ïíÇñ³ÏáõÃÛ³Ý ·ÉáõË<br />
Ï³Ý·Ý³Í Ù»ÏÝáõÙ ¿ ºíñáå³, ë³-<br />
ϳÛÝ ×³Ý³å³ñÑÇÝ ÉÇÝáõÙ ¿ ìñ³ëï³ÝáõÙ:<br />
ÂÇýÉÇëáõÙ ø³ñÃÉÇÇ Ã³·³íáñ<br />
»áñ·Ç XI ¨ íñ³ó å³ïñdzñùÇ<br />
Ñ»ï ùÝݳñÏáõÙ ¿ ѳۖíñ³ó³Ï³Ý<br />
ѳٳï»Õ å³Ûù³ñÇÝ í»ñ³µ»ñáÕ<br />
ѳñó»ñ: 1679–Ç ¹»Ïï»Ùµ»ñÇÝ å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝÁ<br />
ѳëÝáõÙ ¿ Î. äáÉÇë,<br />
áñï»Õ гÏáµ ¸ æáõÕ³Û»óÇÝ Ý³Ë<br />
ϳñ·³íáñáõÙ ¿ ºÕáõë³Õ»ÙÇ ¨ Î.<br />
äáÉëÇ Ð³Ûáó å³ïñdzñùáõÃÛáõÝÝ»-<br />
ñÇ ÙÇç¨ Í³·³Í ѳϳëáõÃÛáõÝÝ»ñÁ,<br />
ÇÝãå»ë ݳ¨ ϳÝËáõ٠ѳϳÃáé ϳ-<br />
ÃáÕÇÏáëáõÃÛáõÝ ëï»ÕÍ»Éáõ áõÕÕáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ ºÕdz½³ñ ²ÛÝó÷óáõ í»ñëÏë³Í<br />
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:<br />
²Ûë ÁÝóóùáõ٠гÏáµ ¸ æáõÕ³-<br />
Û»óÇÝ ½µ³ÕíáõÙ ¿ ݳ¨ ³ñï³ùÇÝ<br />
ù³Õ³ù³Ï³Ý ϳå»ñÇ ³Ùñ³åݹ-<br />
Ù³Ý Ñ³ñó»ñáí, áõëïÇ Ñ³ïáõÏ Ý³-<br />
Ù³ÏÝ»ñ ¿ ÑÕ»É ÇÝãå»ë Ȼѳëï³ÝÇ<br />
ó·³íáñ Ú³Ý êáµ»ëÏáõÝ, ³ÛÝå»ë ¿É<br />
éáõë³ó ó³ñ ²É»ùë»Û ØÇ˳ÛÉáíÇãÇÝ:<br />
Æñ ³å³·³ áõÕ¨áñáõÃÛ³Ý Ñ»ï ϳåí³Í<br />
ѳñó»ñÇ ùÝݳñÏáõÙÝ»ñÇ ÁÝ-<br />
óóùáõ٠ѳÙá½í»Éáí, áñ ºíñáå³-<br />
Ï³Ý ï»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ³ÏÝϳÉíáÕ<br />
û·ÝáõÃÛ³Ý ¹ÇÙ³ó ϳñáÕ ¿ íï³Ý·-<br />
í»É Ð³Û »Ï»Õ»óáõ ÇÝùÝáõñáõÛÝáõÃÛáõ-<br />
ÝÁ, Áëï ¿áõÃÛ³Ý Ññ³Å³ñíáõÙ ¿ ºíñáå³<br />
Ù»ÏÝ»Éáõ Ùï³¹ñáõÃÛáõÝÇó:<br />
سÛÇë ³ÙëÇó ëÏëáõÙ ¿ í³ï³Ý³É ²-<br />
ٻݳÛÝ Ð³Ûáó ѳÛñ³å»ïÇ ³éáÕç³-<br />
Ï³Ý íÇ׳ÏÁ: гÏáµ ¸ æáõÕ³Û»óÇÝ<br />
í³Ë׳ÝíáõÙ ¿ 1680–Ç û·áëïáëÇ<br />
1–ÇÝ ¨ ѳçáñ¹ ûñÁ ³×ÛáõÝÁ ÑáÕÇÝ ¿<br />
ѳÝÓÝíáõÙ Î. äáÉëÇ Ô³É³Ãdz ó-<br />
Õ³Ù³ëÇ ·»ñ»½Ù³Ý³ï³ÝÁ: гÏáµ<br />
¸ æáõÕ³Û»óáõ ßÇñÇÙÁ ¹³ñ»ñ ß³ñáõ-<br />
Ý³Ï »Õ»É ¿ áõËï³ï»ÕÇ` Ðá·¨áñ<br />
ï»ñ ³ÝáõÝáí: гÏáµ ¸ æáõÕ³Û»óáõ<br />
Ù³ÑÇó Ñ»ïá å³ïíÇñ³ÏáõÃÛ³Ý ³Ý-<br />
¹³ÙÝ»ñÇó Æëñ³Û»É úñÇÝ áõÕ¨áñí»ó<br />
ºíñáå³, ÇëÏ ÙÛáõëÝ»ñÁ í»ñ³¹³ñ-<br />
Ó³Ý Ñ³Ûñ»ÝÇù:<br />
гÏáµ ¸ æáõÕ³Û»óáõó Ñ»ïá ¾ç-<br />
ÙdzÍÝÇ Ùdzµ³ÝÝ»ñÇ Ññ³í»ñáí ²-<br />
ٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë ÁÝïñí»ó<br />
ºñáõë³Õ»ÙÇ Ð³Ûáó å³ïñdzñù º-<br />
Õdz½³ñ ²ÛÝó÷óÇÝ: ºÝó¹ñ»ÉÇ ¿,<br />
áñ гÏáµ ¸ æáõÕ³Û»óÇÝ Ý³Ë³å»ë<br />
¾çÙdzÍÝÇ Ùdzµ³ÝÝ»ñÇÝ ³Û¹å»ë ¿ñ<br />
ݳ˳å³ïñ³ëï»É` سÛñ ²ÃáéÇ<br />
·ÉËÇÝ Ï³Ëí³Í ѳϳÃáéáõÃÛ³Ý<br />
ßáõñç 20–³ÙÛ³ íï³Ý·Á í»ñ³óÝ»Éáõ<br />
Ýå³ï³Ïáí: лﳷ³ ¹»åù»ñÁ<br />
óáõÛó ïí»óÇÝ ÝÙ³Ý áñáßÙ³Ý ×ßÙ³ñï³óÇáõÃÛáõÝÁ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. â³ÙãÛ³Ý Ø., ä³ï-<br />
ÙáõÃÇõÝ Ð³Ûáó, ѳï. , ì»Ý»ïÇÏ, 1786:<br />
¼³ù³ñdz ê³ñÏ³í³· ø³Ý³ù»éóÇ,<br />
ä³ïÙ³·ñáõÃÇõÝ, ì³Õ³ñß³å³ï, 1870:<br />
Ø»ëñáå í. »ñ½Û³Ý, гÏáµ ¸ æáõÕ³Û»-<br />
óÇ, ´»ÛñáõÃ, 1956: ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ². .,<br />
¸ñí³·Ý»ñ Ñ³Û ³½³ï³·ñ³Ï³Ý ÙïùÇ<br />
å³ïÙáõÃÛ³Ý, ·Çñù 2, ºñ¨³Ý, 1959: ²-<br />
é³ù»É ¸³íñÇÅ»óÇ, Çñù å³ïÙáõ-<br />
û³Ýó, ºñ¨³Ý, 1990: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½-<br />
·³å³ïáõÙ, ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
ØÇñ½áÛ³Ý Ð., ÐáíѳÝÝ»ë Øñùáõ½ æáõ-<br />
Õ³Û»óÇ, ºñ¨³Ý, 2001:<br />
Ðð²âÆÎ ØÆð¼àÚ²Ü<br />
123
Change language