Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ÊñÇÙÛ³ÝÁ ¹³ñÓ³í ´»éÉÇÝÇ í»Ñ³-<br />
ÅáÕáíÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ ѳٳñ<br />
ëï»ÕÍí³Í ѳÛÏ³Ï³Ý å³ïíÇñ³-<br />
ÏáõÃÛ³Ý Õ»Ï³í³ñÁ: ºíñáå³Ûáõ٠ݳ<br />
ѳݹÇåáõÙÝ»ñ áõÝ»ó³í Ù»Í ï»ñáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÇ å»ï³Ï³Ý µ³ñÓñ³ëïÇ-<br />
×³Ý å³ßïáÝ۳ݻñÇ Ñ»ï: ´»éÉÇÝáõÙ<br />
ѳÛÏ³Ï³Ý å³ïíÇñ³ÏáõÃÛ³ÝÁ ÃáõÛÉ<br />
ãïí»óÇÝ Ù³ëݳÏó»É ÝáõÛÝÇëÏ ³ÛÝ<br />
ÝÇëïÇÝ, áõñ ùÝݳñÏíáõÙ ¿ñ<br />
ê³Ý–êï»ý³ÝáÛÇ ¹³ßݳ·ñÇ 16–ñ¹<br />
Ñá¹í³ÍÁ:<br />
Ðdzëó÷í³Í §³ß˳ñÑÇ Ñ½áñ-<br />
Ý»ñÇó¦, Î. äáÉëÇ »Ï»Õ»óÇÝ»ñáõÙ<br />
ѳÛáõÃÛ³ÝÝ áõÕÕ³Í Çñ ù³ñá½Ý»ñáõÙ<br />
ݳ ÅáÕáíñ¹ÇÝ Ïáã ³ñ»ó. §Ø³ñ¹<br />
ÇÝùÝ Çñ»Ý å»ïù ¿ ³ß˳ïÇ, áñ<br />
÷ñÏíǦ: ²Û¹ Ùï³ÛÝáõÃÛ³Ùµ 1879–Ç<br />
í»ñçáõ٠ݳ í»ñ³¹³ñÓ³í ì³Ý, ǵñ¨<br />
ì³ëåáõñ³Ï³ÝÇ Ñá·¨áñ ³é³çÝáñ¹:<br />
Üñ³ ³ÝÙÇç³Ï³Ý ËáñÑñ¹áí ¨ ûųÝ-<br />
¹³ÏáõÃÛ³Ùµ ¿ÇÝ ·áñÍáõÙ ²ñ¨ÙïÛ³Ý<br />
г۳ëï³ÝáõÙ ëï»ÕÍí³Í ·³ÕïÝÇ<br />
ËÙµ³ÏÝ»ñÝ áõ ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝ-<br />
Ý»ñÁ` ì³ÝÇ §ê¨ ˳ãÁ¦, γñÇÝÇ<br />
§ä³ßïå³Ý ѳÛñ»ÝÛ³óÁ¦, ºí¹á-<br />
ÏdzÛÇ, سñ½í³ÝÇ, öáùñ гÛùÇ<br />
µ³½Ù³ÃÇí ÁÝÏ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ²Û¹<br />
å³ï׳éáí ´. ¸áõéÁ Ýñ³Ý å³ßïá-<br />
ݳÝÏ ³ñ»ó ¨ Ñ»ï ϳÝã»ó Î. äáÉÇë`<br />
å³ïí³íáñ ³ùëáñÇ, Çñ ³ã³Éáõñç<br />
ÑëÏáÕáõÃÛ³Ý Ý»ñùá Ýñ³Ý å³Ñ»Éáõ<br />
ѳٳñ: Î. äáÉëáõÙ ÊñÇÙÛ³ÝÝ ÁÝïñí»ó<br />
ÎñáÝ³Ï³Ý ÅáÕáíÇ ³ï»Ý³å»ï:<br />
1890–ÇÝ áõÙ ³÷áõÇ óáõÛóÇó Ñ»ïá<br />
ÊñÇÙÛ³ÝÇ ³ï»Ý³å»ïáõÃÛ³Ùµ ѳ-<br />
Ù³·áõÙ³ñ ÅáÕáíÁ µáÕáù Ý»ñϳ۳óñ»ó<br />
´. ¸é³ÝÁ: ²Û¹ ѳݹ·ÝáõÃÛ³Ý<br />
ѳٳñ ݳ ³ñųݳó³í ÏñÏݳÏÇ<br />
³ùëáñÇ` ³Ûë ³Ý·³Ù ºñáõë³Õ»Ù:<br />
²ùëáñ³í³ÛñáõÙ 1892–Ç Ù³ÛÇëÇ<br />
5–ÇÝ Ý³ ÁÝïñí»ó ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó<br />
ϳÃáÕÇÏáë: ´. ¸áõéÁ ã¿ñ ³½³ïáõÙ<br />
Ýñ³Ý Ãáõñù³Ñå³ï³ÏáõÃÛáõÝÇó ¨<br />
³ùëáñÇó: ØdzÛÝ éáõë ¹Çí³Ý³·»ï-<br />
Ý»ñÇ Ñ³Ù³éáõÃÛ³Ùµ ÁÝïñáõÃÛáõÝÇó<br />
13 ³ÙÇë ³Ýó ÊñÇÙÛ³ÝÝ ³½³ïí»ó<br />
Ãáõñù³Ñå³ï³ÏáõÃÛáõÝÇó ¨ ëï³ó³í<br />
éáõë³Ï³Ý ó³ñÇ µ³ñÓñ³·áõÛÝ<br />
ѳëï³ïáõÃÛáõÝÁ: ÀÝïñáõÃÛáõÝÇó<br />
17 ³ÙÇë ³Ýó` 1893–Ç ë»åï»Ùµ»ñÇ<br />
25–ÇÝ` ì³ñ³·³ ê. ʳãÇ ïáÝÇ ûñÁ,<br />
ÊñÇÙÛ³ÝÝ ûÍí»ó ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó<br />
ϳÃáÕÇÏáë:<br />
Üáñ гÛñ³å»ïÁ Ù»Í ç³Ý³ëÇñáõÃÛ³Ùµ<br />
ëÏë»ó ÉáõÍ»É µ³½Ù³ÃÇí<br />
ËݹÇñÝ»ñ: γñ·³íáñí»óÇÝ ¨áñ·-<br />
Û³Ý ×»Ù³ñ³ÝÇ, ÞáõßÇÇ Ã»Ù³Ï³Ý ¨<br />
ÂÇýÉÇëÇ Ü»ñëÇëÛ³Ý ¹åñáóÝ»ñÇ<br />
µ³ñÓÇÃáÕÇ Ï³óáõÃÛáõÝÁ, êÇÝá¹Ç<br />
³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ:<br />
ØÏñïÇã ² ÊñÇÙÛ³ÝÁ Ù»Í ·áñÍáõ-<br />
Ý»áõÃÛáõÝ Í³í³É»ó ê³ëáõÝÇ 1894–Ç<br />
ÇÝùݳå³ßïå³Ý³Ï³Ý Ù³ñï»ñÇ,<br />
1890–³Ï³ÝÝ»ñÇ »ñÏñáñ¹ Ï»ëÇ ³ñ¨-<br />
Ùï³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý ½³Ý·í³Í³ÛÇÝ Ïáïáñ³ÍÝ»ñÇó<br />
Ù³½³åáõñÍ ÷ñÏí³Í<br />
ËÉÛ³ÏÝ»ñÇÝ ï»Õ³íáñ»Éáõ, Ýñ³Ýó<br />
û·ÝáõÃÛ³Ý ·áñÍÁ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ<br />
ѳٳñ: ²Û¹ Ýå³ï³Ïáí ѳïáõÏ<br />
ÃáõÛÉïíáõÃÛáõÝ ëï³ó³í ó³ñ³Ï³Ý<br />
³ñùáõÝÇùÇó ¨ Ï³ÛëñáõÃÛ³Ý áÕç ï³ñ³ÍùáõÙ<br />
ϳ½Ù³Ï»ñå»ó ѳݷ³Ý³-<br />
ÏáõÃÛáõÝ: ØÇ³Å³Ù³Ý³Ï áõŻճÝáõÙ<br />
¿ñ ݳ¨ ó³ñǽÙÇ Ñ³Ï³Ñ³ÛϳϳÝ<br />
ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ: ¸»é¨ë س-<br />
ϳñ ² ϳÃáÕÇÏáëÇ ûñáù ëÏëí³Í<br />
Ñ³Û Ùß³ÏáõÛÃÇ ¨ ѳÛÏ³Ï³Ý ¹åñáó-<br />
Ý»ñÇ ¹»Ù áõÕÕí³Í ѳɳͳÝùÝ»ñÇ<br />
·³·³ÃݳϻïÁ ¹³ñÓ³í ÎáíϳëÇ<br />
ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý Ù³ëÇ Ï³é³í³ñã³å»ï<br />
. ê. áÉÇóÇÝÇ ë³¹ñ³Ýùáí<br />
ó³ñÇ ÏáÕÙÇó ëïáñ³·ñí³Í 1903–Ç<br />
ÑáõÝÇëÇ 12–Ç` Ð³Û »Ï»Õ»óáõ ß³ñų-<br />
173
Change language