Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
Ãáé ê. ¾çÙdzÍÇÝ ¿ Å³Ù³Ý»É 1682–Ç<br />
û·áëïáëÇ 22–ÇÝ: ²ÝÙÇç³å»ë Ó»é-<br />
ݳÙáõË ¿ »Õ»É ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý Çß-<br />
˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹٳÝÁ ¨ سÛñ<br />
²ÃáéÇ ïÝï»ë³Ï³Ý íÇ׳ÏÇ µ³ñ»-<br />
ɳíÙ³ÝÁ, ͳí³É»É ¿ µ³ñ»Ýáñá·ã³-<br />
Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ, í»ñ³óñ»É ²Õ-<br />
óٳñÇ Ï³ÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý ¨ ê. ¾ç-<br />
ÙdzÍÝÇ ÙÇç¨ í³Õáõó Ç í»ñ ·áÛáõ-<br />
ÃÛáõÝ áõÝ»óáÕ Ñ³Ï³ëáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:<br />
Àëï Ñݳñ³íáñáõÃÛ³Ý ÷áñÓ»É ¿ ß»-<br />
ݳóÝ»É áõ å³Ûͳé³óÝ»É Ø³Ûñ ²ÃáéÁ:<br />
ijٳݳϳÏÇóÁ ãÇ ½É³ÝáõÙ<br />
Ýñ³Ý ³Ýí³Ý»É §ù³ç³·ûïÇ »õ ÏáñáíÇ<br />
µ³ÝÇõù »õ ·áñÍáõù¦: ÜáñÁÝïÇñ<br />
ϳÃáÕÇÏáëÁ ³ñÙ³ï³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñ<br />
¿ Ó»éù ³é»É سÛñ³í³ÝùáõÙ<br />
Ïáõï³Ïí³Í å³ñï³ÙáõñѳÏÝ»ñÁ<br />
Ù³ñ»Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùµ, áñ ÙÇ ³Ñé»ÉÇ<br />
·áõÙ³ñ ¿ ϳ½Ù»É: γñáÕ³ó»É ¿ γå³ÝÇ<br />
Ù»ÉÇùÝ»ñÇ û·ÝáõÃÛ³Ùµ 2000<br />
ùë³Ï ³ñͳà í׳ñ»É å³ñï³ï»ñ»-<br />
ñÇÝ, ÇëÏ å³ñïù»ñÇ ÙÛáõë Ù³ëÇó ¿É<br />
Ññ³Å³ñí»É ¿: ä³Ñå³Ýí³Í ³é³Ý-<br />
ÓÇÝ ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ<br />
1691–ÇÝ ºÕdz½³ñ ² ²ÛÝó÷óÇÝ<br />
ê. ¾çÙdzÍÝáõÙ Ññ³íÇñ»É ¿ ·³ÕïÝÇ<br />
ËáñÑñ¹³ÅáÕáí, áñÇ Ýå³ï³ÏÝ ¿ »-<br />
Õ»É û·ÝáõÃÛáõÝ Ñ³Ûó»É ϳÃáÉÇÏ ²ñ¨-<br />
ÙáõïùÇó: ÊáñÑñ¹³ÅáÕáíÇ ÏáÕÙÇó<br />
ϳ½Ùí³Í å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝÁ º-<br />
Õdz½³ñ ² ²ÛÝó÷óáõ ·É˳íáñáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ Ù»ÏÝ»É ¿ ºíñáå³, ë³Ï³ÛÝ<br />
׳ݳå³ñÑáñ¹áõÃÛ³Ý Ñ»Ýó ëϽµáõÙ<br />
ù³Õ³ù³Ï³Ý ³Ýµ³ñ»Ýå³ëï å³Û-<br />
Ù³ÝÝ»ñÇ å³ï׳éáí ϳÃáÕÇÏáëÝ<br />
Áݹѳï»É ¿ Çñ áõÕÇÝ ¨ ¾ñ½ñáõÙÇó<br />
í»ñ³¹³ñÓ»É ê. ¾çÙdzÍÇÝ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ºÕdz-<br />
½³ñ ² ²ÛÝó÷óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ܳ-<br />
ѳå»ï ² º¹»ë³óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. â³ÙãÛ³Ý Ø., ä³ï-<br />
ÙáõÃÇõÝ Ð³Ûáó, ѳï. , ì»Ý»ïÇÏ, 1786:<br />
øÛáõñïÛ³Ý Ð., Üáñ ÝÛáõûñ ºÕdz½³ñ<br />
ϳÃáÕÇÏáë ²ÛÝóåóÇÇ Ù³ëÇÝ, ï»°ë<br />
§Ð³ëϦ, ³Ùë³·Çñ, ´»ÛñáõÃ, 1952: ²-<br />
ݳëÛ³Ý Ð., XVll ¹³ñÇ ³½³ï³·ñ³Ï³Ý<br />
ß³ñÅáõÙÝ»ñÝ ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝáõÙ,<br />
ºñ¨³Ý, 1961: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001: ²Ûí³½Û³Ý<br />
²., гÛáó »Ï»Õ»óÇÝ XVlll ¹³ñÇ<br />
Ñ³Û ³½³ï³·ñ³Ï³Ý ß³ñÅÙ³Ý ù³éáõ-<br />
ÕÇÝ»ñáõÙ, ºñ¨³Ý, 2003:<br />
²Ô²ìÜÆ àôÂàôæÚ²Ü<br />
ºÔÆÞº ² èÞîàôÜÆ<br />
(ºÕÇë», ºÕÇß» èßïáõÝ»óÇ)<br />
(941–946)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 941–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ »á¹áñáë ² èßïáõÝáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., èßïáõÝÇù: س-<br />
ѳó»É ¿ 946–ÇÝ ²ÕóٳñáõÙ, ³Ù-<br />
÷á÷í»É ï»ÕÇ ê. ʳ㠻ϻջóáõ<br />
µ³ÏáõÙ :<br />
Ø. úñÙ³ÝÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùáí èßïáõ-<br />
ÝÇ ¿ ³Ýí³Ýí»É áã ³ÛÝ å³ï׳éáí,<br />
áñ »Õ»É ¿ èßïáõÝÇÝ»ñÇ Ý³Ë³ñ³ñ³-<br />
Ï³Ý ÁÝï³ÝÇùÇó, ³ÛÉ ³ÛÝ, áñ ÍÝáõÝ-<br />
¹áí éßïáõÝ»óÇ ¿ñ: Îñïë»ñ »Õµ³ÛñÝ<br />
¿ гÛáó ϳÃáÕÇÏáë »á¹áñáë ²<br />
èßïáõÝáõ: ºÕ»É ¿ èßïáõÝÇù ·³í³éÇ<br />
»åÇëÏáåáëÁ: »á¹áñáë ²–Ç Ù³ÑÇó<br />
Ñ»ïá ÁÝïñí»É ¿ гÛáó ϳÃáÕÇÏáë,<br />
áñáí, Áëï ¿áõÃÛ³Ý, ϳÃáÕÇÏáë³-<br />
Ï³Ý ³ÃáéÇ ÷á˳ÝóáõÙÁ ï»ÕÇ ¿ áõ-<br />
Ý»ó»É ųé³Ý·³Ï³Ý Çñ³íáõÝùÇ ÑÇ-<br />
Ù³Ý íñ³: Üñ³ ÁÝïñáõÃÛ³ÝÁ Ýå³ëï»É<br />
¨ Ñáí³Ý³íáñ»É ¿ ì³ëåáõñ³Ï³-<br />
ÝÇ Ã³·³íáñ ²ßáï–¸»ñ»ÝÇÏÁ: ºÕdz<br />
80
Change language