Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ 1341–Ç ÑáõÝí³ñÇÝ<br />
гÏáµ ´ ²Ý³í³ñ½»óÇÝ Ï³ÙáíÇÝ<br />
Ññ³Å³ñí»É ¿ ϳÃáÕÇÏáëÇ Çñ³í³-<br />
½áñáõÃÛáõÝÇó` ãϳٻݳÉáí Áݹ¹Ç-<br />
Ù³Ý³É Ð³Ûáó ó·³íáñÇÝ, ÇÝãå»ë<br />
ݳ¨ ÐéáÙÇ Ï³ÃáÉÇÏ »Ï»Õ»óáõÝ: γ-<br />
ÃáÕÇÏáë ¿ ÁÝïñí»É ØËÇóñ ²<br />
éÝ»ñóÇÝ: ´³Ûó í»ñçÇÝÇë í³Ë׳Ýí»Éáõó<br />
Ñ»ïá ÏÇÉÇÏ³Ñ³Û í»ñݳ˳íÇ<br />
Ù»Í Ù³ëÁ, ѳÙá½í³Í ÉÇÝ»Éáí, áñ<br />
ȳïÇÝ »Ï»Õ»óáõ Ñ»ï Ù»ñÓ»óáõÙÁ ãÇ<br />
³ñ¹³ñ³óÝáõÙ Çñ»Ýó ÑáõÛë»ñÁ, ³ÛÉ<br />
ÙdzÛÝ ëñáõÙ ¿ ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ<br />
Ù³ÑÙ»¹³Ï³Ý ѳñ¨³ÝÝ»ñÇ Ñ»ï,<br />
1355–ÇÝ »ñÏñáñ¹ ³Ý·³Ù ϳÃáÕÇ-<br />
Ïáë ¿ ÁÝïñ»É гÏáµ ´ ²Ý³í³ñ½»-<br />
óáõÝ` ³é³Ýó ûÍ»Éáõ (ù³ÝÇ áñ гÛáó<br />
»Ï»Õ»óÇÝ ûÍáõÙÁ ãÇ ÏñÏÝáõÙ): Ì»-<br />
ñáõݳ½³ñ¹ гÏáµ ´ ²Ý³í³ñ½»óÇÝ<br />
ß³ñáõÝ³Ï»É ¿ ѳí³ï³ñÙáõÃÛáõÝÁ<br />
Ð³Û »Ï»Õ»óáõ ¹³í³ÝáõÃÛ³ÝÁ, ϳ-<br />
ÝáÝÝ»ñÇÝ, áñ¨¿ ¹ÇÙáõÙ ãÇ ÑÕ»É ÐéáÙÇ<br />
å³åÇÝ: ÜáõÛÝåÇëÇ ¹ÇñùáñáßáõÙ ¿<br />
áõÝ»ó»É ݳ¨ ÎÇÉÇÏdzÛÇ Îáëï³Ý¹ÇÝ<br />
lV ó·³íáñÁ: ÆÝÝáÏ»ÝïÇáë ¼ å³åÇ<br />
(1352–1362) ÏáÕÙÇó 1356–ÇÝ<br />
Ññ³å³ñ³Ï³Í Ïáݹ³Ïáí ɳïÇݳ-<br />
¹³í³Ý ѳۻñÇ Ñ³Ù³ñ ÑÇÙÝí»É ¿<br />
ܳËÇ稳ÝÇ »åÇëÏáåáë³Ï³Ý û-<br />
ÙÁ, ¨ Ñ³Û áõÝÇÃáñÝ»ñÁ »é³Ý¹áõÝ<br />
å³Ûù³ñ »Ý ï³ñ»É гÛáó ³é³ù»É³ß³íÇÕ<br />
»Ï»Õ»óáõ, Ýñ³ Ñ»ï¨áñ¹Ý»ñÇ<br />
¹»Ù, ë³Ï³ÛÝ Ñ³çáÕáõÃÛ³Ý ã»Ý ѳë»É:<br />
¸ñ³ÝáõÙ Ù»Í ¿ »Õ»É гÏáµ ´<br />
²Ý³í³ñ½»óáõ ³í³Ý¹Á: ܳ ãÇ ×³-<br />
ݳã»É Ýñ³Ýó ÑÇÙÝ³Í Ã»ÙÇ Çñ³í³ëáõÃÛáõÝÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ Ð³Ïáµ<br />
´ ²Ý³í³ñ½»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ݳË<br />
ØËÇóñ ² éÝ»ñóÇÝ, ³å³` Ø»ëñáå<br />
² ²ñï³½»óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. êÇÙ»áÝ ºñ¨³ÝóÇ,<br />
æ³Ùµé, ì³Õ³ñß³å³ï, 1873: ²ÉÇß³Ý<br />
Ô., êÇëáõ³Ý, ì»Ý»ïÇÏ, 1885: Ðáí-<br />
Ñ³Ý ¸³ñ¹»É, ijٳݳϳ·ñáõÃÇõÝ Ð³-<br />
Ûáó, ê. ä»ï»ñµáõñ·, 1891: ê³Ùáõ»É ²Ý»-<br />
óÇ, гõ³ùÙáõÝù Ç ·ñáó å³ïÙ³·ñ³ó,<br />
ì³Õ³ñß³å³ï, 1893: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø.,<br />
²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ,<br />
2001:<br />
ìðºÄ ì²ð¸²ÜÚ²Ü<br />
вÎà´ êêºòÆ<br />
(1404–1411)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1404–Çó: гçáñ¹»É ¿ γñ³å»ï<br />
² λջóáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ¨ í³ÛñÁ ³ÝÑï., Ãáõݳíáñí»Éáí<br />
ëå³Ýí»É ¿ 1411–ÇÝ êÇë<br />
ù³Õ³ùáõÙ:<br />
ܳ˳å»ë »Õ»É ¿ êëÇ Ï³ÃáÕÇ-<br />
Ïáë³Ï³Ý ³ÃáéÇ µ³ñÓñ³ëïÇ׳Ý<br />
Ñá·¨áñ³Ï³ÝÝ»ñÇó: áñÍáõÝ Ù³ë-<br />
ݳÏóáõÃÛáõÝ ¿ áõÝ»ó»É γñ³å»ï ²<br />
λջóáõ ·³ÑÁÝÏ»óáõÃÛ³Ý ¨ ÃáõݳíáñÙ³Ý<br />
·áñÍáõÙ: γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý<br />
·³Ñ ¿ µ³ñÓñ³ó»É ³é³Ýó ÁÝïñáõ-<br />
ÃÛ³Ý` êëÇ Ù³ÑÙ»¹³Ï³Ý ïÇñ³Ï³É<br />
è³Ù³½³ÝÛ³Ý ³ÙÇñ³ÛÇ ³ç³Ïóáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ` §¿³é ½ï¿ñáõÃÇõÝ ³ÃáéáÛݦ<br />
ѳϳé³Ï §áÙ³Ýó Ç Ùdzµ³ÝÇó¦ (Ø.<br />
â³ÙãÛ³Ý): Æ Ýß³Ý ßÝáñѳϳÉáõ-<br />
ÃÛ³Ý` гÏáµ êë»óÇÝ Ï³ÃáÕÇÏáë³ñ³ÝÇ<br />
óÝϳñÅ»ù ß³ï ëå³ëù-<br />
Ý»ñ ÁÝÍ³Û»É ¿ ³ÙÇñ³ÛÇÝ: γÃáÕÇ-<br />
Ïáë ¹³éݳÉáõó Ñ»ïá áñáß ù³ÛÉ»ñ ¿<br />
ϳï³ñ»É ÎÇÉÇÏÛ³Ý »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ<br />
ïÝï»ë³Ï³Ý íÇ׳ÏÁ µ³ñíáù»Éáõ<br />
áõÕÕáõÃÛ³Ùµ, ÷áñÓ»É ¿ ݳ¨ í»ñ³-<br />
Ï³Ý·Ý»É Ï³ÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ³ÃáéÇ<br />
119
Change language