Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ɨë ã¿ÇÝ Ñ³·ÝáõÙ å×ÕݳíáñÝ»ñ,<br />
ÇÝãå»ë Ç µÝ» ëáíáñáõÃÛáõÝ ¿ñ, ³ÛÉ<br />
ëÏë»óÇÝ Ëáïáñ ÏïáñÝ»ñ ·áñͳͻÉ<br />
ÙÇÝ㨠ÍÝÏÝ»ñÁ¦: ö³ëïáñ»Ý, »Ï»Õ»-<br />
ó³Ï³ÝÝ»ñÁ ѳݹáõñÅáõÙ ¿ÇÝ ÁÝ-<br />
¹áõÝí³Í ³ß˳ñÑÇÏ Ñ³·áõëïÁ, ÇÝãÁ<br />
³Û¹å»ë ã¿ñ Ü»ñë»ë Ø»ÍÇ Å³Ù³-<br />
ݳÏ: гϳé³Ï ëñ³Ý ¨ ³ÛÉ ¹Åí³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ<br />
»Ï»Õ»ó³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ<br />
Ù³ñ³Í ã¿ñ: lV ¹³ñÇ »ñÏñáñ¹ Ï»ëÇÝ<br />
ö³íëïáë ´áõ½³Ý¹Á ÝßáõÙ ¿ Ý߳ݳíáñ<br />
»Ï»Õ»ó³Ï³ÝÝ»ñÇ, áíù»ñ ·áñ-<br />
ÍáõÙ ¿ÇÝ Ý³¨ ²ëåáõñ³Ï»ë ² س-<br />
ݳ½Ï»ñïóáõ ѳÛñ³å»ïáõÃÛ³Ý<br />
ßñç³ÝáõÙ: ²Û¹ ß³ñùáõÙ »Ý Ü»ñë»ë<br />
Ø»ÍÇ Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇó ¸ñ³Ý »åÇëÏáåáë<br />
ö³íëïáëÁ ¨ Ýñ³ »Õµ³Ûñ ²éáëïáÙÁ`<br />
׷ݳÏÛ³ó áõëáõó³ÝáÕ, áíù»ñ<br />
§³½·³õ ÑáéáÙ ¿Çݦ (áñ ÑáõÛÝ ¿ Ýß³-<br />
ݳÏáõÙ): Ü߳ݳíáñ ¿ñ ¼áñà »åÇë-<br />
ÏáåáëÁ, áí Ù»ÏÝ ¿ ³ÛÝ 12–Çó, áñ<br />
ËáñÑñ¹³ÏÇó ¿ÇÝ Ü»ñë»ë Ø»ÍÇÝ, ´³ë»ÝÇ<br />
²ñïÇà »åÇëÏáåáëÁ, î³ÛùÇ<br />
ÎÇñ³Ïáë, ì³Ý³Ý¹Ç ¼áñÃí³Õ, ³Ýí³ÝÇ<br />
ù³ç ¨ ³é³ùÇÝÇ ²Ñ³ñáÝ »-<br />
åÇëÏáåáëÁ, îÇñÇÏ ¨ Øáíë»ë »åÇë-<br />
ÏáåáëÝ»ñÁ` ´³ë»Ý ·³í³éáõÙ: áí³µ³ÝáõÃÛ³Ùµ<br />
¿ ÑÇßíáõÙ Çݹ í³ñ-<br />
¹³å»ïÁ` í³Ýù»ñÇ ¨ ÙdzÛݳÏÛ³ó<br />
³Ý³å³ï³Ï³ÝÝ»ñÇ ·É˳íáñÁ, áñÁ<br />
»Õ»É ¿ñ ¸³ÝÇ»É ²ëáñáõ ³ß³Ï»ñïÁ ¨<br />
áõÝ»ñ ÝáõÛÝù³Ý ³ñ¹Ûáõݳíáñ í³ñ-<br />
¹³å»ï ³ß³Ï»ñïÝ»ñ, áñáÝó Ù»ç »Ý<br />
Øáõß»ÕÁ ¨ îñ¹³ïÁ` î³ñáÝáõÙ:<br />
²ëåáõñ³Ï»ë ² سݳ½Ï»ñïóÇ<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇ ßñç³ÝáõÙ` 381–ÇÝ,<br />
Î. äáÉëáõÙ ï»ÕÇ áõÝ»ó³í ºñÏñáñ¹<br />
ïÇ»½»ñ³Ï³Ý ÅáÕáíÁ, áñÇ áñáßáõÙ-<br />
Ý»ñÝ áõ ϳÝáÝÝ»ñÁ ÁݹáõÝí»É »Ý<br />
гÛáó »Ï»Õ»óáõ ÏáÕÙÇó: ²ëåáõñ³-<br />
Ï»ë ² سݳ½Ï»ñïóÇÝ ãÇ ³ç³Ïó»É<br />
áõ ·áñͳÏó»É г۳ëï³ÝÇ ³ñ¨Ùï-<br />
Û³Ý Ù³ëáõ٠ó·³íáñáÕ ²ñß³Ï<br />
lll–ÇÝ, áñÁ í³Û»ÉáõÙ ¿ñ ÑéáÙ»³óÇÝ»-<br />
ñÇ µ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ. ݳ г۳ëï³-<br />
ÝÇ ³Û¹ Ù³ëáõÙ ãÇ Ýß³Ý³Ï»É Ñá·¨áñ<br />
³é³çÝáñ¹, áñáí ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý<br />
³ÃáéÁ å³Ñå³Ý»É ¿ Çñ ѳٳѳÛϳ-<br />
Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ²ëåáõñ³Ï»ë<br />
² سݳ½Ï»ñïóáõÝ Ñ³çáñ¹»É<br />
¿ ê³Ñ³Ï ² ä³ñèÁ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. Øáíë»ë Êáñ»Ý³óÇ,<br />
гÛáó å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý, 1968:<br />
úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ²,<br />
ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001: ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ì., г-<br />
Ûáó »Ï»Õ»óÇÝ í³Õ ÙÇçݳ¹³ñÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý<br />
˳ãáõÕÇÝ»ñáõÙ, ºñ¨³Ý, 2005:<br />
²Ü²ÐÆî ²ÜîàÜÚ²Ü<br />
²êîì²Ì²îàôð ² Ð²Ø²¸²ÜòÆ<br />
(1715–1725)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1715–Çó: гçáñ¹»É ¿ ²Õ»ùë³Ý¹ñ<br />
² æáõÕ³Û»óáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., ÍÝí»É ¿ Æñ³ÝÇ<br />
гٳ¹³Ý ù³Õ³ùáõÙ: سѳó»É ¿<br />
³ñϳÍÇ Ñ»ï¨³Ýùáí 1725–Ç ÑáÏï»Ùµ»ñÇ<br />
10–ÇÝ ú߳ϳÝáõÙ: ²×-<br />
ÛáõÝÝ ³Ù÷á÷í»É ¿ ê. ÐéÇ÷ëÇÙ»<br />
ï³×³ñÇ ·³íÃáõÙ:<br />
ÎñÃáõÃÛáõÝÝ ëï³ó»É ¿ Üáñ æáõ-<br />
Õ³ÛÇ ê. ²Ù»Ý³÷ñÏÇã í³ÝùáõÙ, ³ß³-<br />
Ï»ñï»É ¿ Øáíë»ë í³ñ¹³å»ï æáõ-<br />
Õ³Û»óáõÝ: ºÕ»É ¿ ÝáõÛÝ í³ÝùÇ Ùdz-<br />
µ³Ý: ²Õ»ùë³Ý¹ñ ² æáõÕ³Û»óáõ Ù³-<br />
ÑÇó Ñ»ïá سÛñ ²ÃáéÇ Ùdzµ³Ýáõ-<br />
ÃÛáõÝÁ Øáíë»ë í³ñ¹³å»ï æáõÕ³Û»-<br />
21
Change language