Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ö²èºÜ ² ²ÞîÆÞ²îòÆ<br />
(ö³éÝ»ñë»Ñ)<br />
(348–352)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 348–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ ÐáõëÇÏ ² ä³ñèÇÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., îáõñáõµ»ñ³ÝÇ<br />
Ý³Ñ³Ý·Ç î³ñáÝ ·³í³éÇ ²ßïÇß³ï<br />
³í³Ý: سѳó»É ¿ 352–ÇÝ,<br />
³Ù÷á÷í»É î³ñáÝ ·³í³éÇ ²ßïÇß³ï<br />
³í³ÝÇ ê. ÐáíѳÝÝ»ëÇ<br />
سñ·³ñ»³ÝáóÇ ³·³ñ³ÏáõÙ:<br />
ê»ñáõÙ ¿ ²ÕµÇ³ÝáëÛ³ÝÝ»ñÇ ù³-<br />
Ñ³Ý³Û³Ï³Ý ÁÝï³ÝÇùÇó: ºÕ»É ¿ î³ñáÝÇ<br />
²ßïÇß³ï ³í³ÝÇ »Ï»Õ»óáõ<br />
ù³Ñ³Ý³Û³å»ïÁ: ²ñß³ÏáõÝÇÝ»ñÇ ¨<br />
ñÇ·áñ ² Èáõë³íáñãÇ Ñ³Ûñ³å»ï³-<br />
Ï³Ý ïáÑÙÇ Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝ»ñÇ<br />
ëñáõÙÇó ¨ ÐáõëÇÏ ² ä³ñÃ¨Ç ëå³-<br />
ÝáõÃÛáõÝÇó (347) Ñ»ïá ѳí³Ý³Ï³Ý<br />
ûÏݳÍáõÝ»ñÇó ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý<br />
³ÃáéÇÝ ³ñųÝÇ ¿ ѳٳñí»É ö³é»Ý<br />
²ßïÇß³ïóÇÝ:<br />
Àëï Øáíë»ë Êáñ»Ý³óáõ` îÇñ³Ý<br />
ó·³íáñÇ Ññáí³ñï³Ïáí ݳ гÛáó<br />
Ù»Í³Ù»Í Ý³Ë³ñ³ñÝ»ñ ì³ë³Ï س-<br />
ÙÇÏáÝÛ³ÝÇ, ػѻݹ³Ï èßïáõÝáõ,<br />
²Ý¹áíÏ êÛáõÝáõ, ²ñß³íÇñ γÙë³ñ³Ï³ÝÇ<br />
¨ ³ÛÉáó áõÕ»ÏóáõÃÛ³Ùµ<br />
348–ÇÝ Ù»ÏÝ»É ¿ γ峹áíÏdzÛÇ Î»-<br />
ë³ñdz ù³Õ³ù ¨ Ó»éݳ¹ñí»É ϳÃá-<br />
ÕÇÏáë:<br />
ö³íëïáë ´áõ½³Ý¹Ç íϳÛáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ ö³é»Ý ² ²ßïÇß³ïóÇÝ §½Çõñ<br />
³ÝÓÝ ëáõñµ å³Ñ¿¦, ¨ ëïÇåí³Í ¿ñ<br />
Ñݳ½³Ý¹í»É îÇñ³Ý ³ñù³ÛÇÝ áõ ã¿ñ<br />
ѳٳñÓ³ÏíáõÙ Ýñ³Ý ѳϳé³Ï<br />
·áñÍ»É, Ëñ³ï»É ϳ٠ѳݹÇٳݻÉ:<br />
ö³é»Ý ² ²ßïÇß³ïóÇÝ ãáõÝ»ñ ³ÛÝ<br />
Ñ»ÕÇݳϳíáñ ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ, ÇÝã<br />
áñ áõÝ»ÇÝ ñÇ·áñ ² Èáõë³íáñãÇ Å³é³Ý·Ý»ñÁ:<br />
سÑí³Ý ï»ÕÁ ÑÇß³ï³Ïí³Í ã¿:<br />
Àëï »Ýó¹ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ` »Ï»Õ»ó³-<br />
Ï³Ý å³ßïáÝ۳ݻñÁ ö³é»Ý ²<br />
²ßïÇß³ïóáõ Ù³ñÙÇÝÁ ï³ñ»É »Ý<br />
î³ñáÝ ¨ ³Ù÷á÷»É ÐáíѳÝÝáõ سñ-<br />
·³ñ»³ÝáóáõÙ` ²ßïÇß³ïÇ »Ï»Õ»óáõ<br />
ѳñ³ÏÇó å³ñ﻽áõÙ ¨ ·»Õ»óÇÏ<br />
ßÇñÙ³ù³ñ ϳݷݻóñ»É:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ö³é»Ý<br />
² ²ßïÇß³ïóáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ Ü»ñë»ë<br />
² ä³ñèÁ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ö³íëïáë ´áõ-<br />
½³Ý¹, гÛáó å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ³Ý, 1968:<br />
Øáíë»ë Êáñ»Ý³óÇ, гÛáó å³ïÙáõÃ-<br />
ÛáõÝ, ºñ¨³Ý, 1968: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. ², ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
ê²ÂºÜÆÎ ´²´²Ú²Ü<br />
öÆÈÆäàê ² ²Ô´²ÎºòÆ<br />
(1632–1655)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1632–Çó: гçáñ¹»É ¿ Øáíë»ë <br />
î³Ã¨³óáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ 1593–ÇÝ ²Õµ³Ï ·³í³éÇ<br />
¾ñÝÏ³Ý ·ÛáõÕáõÙ, ٳѳó»É<br />
1655–Ç Ù³ñïÇ 25–ÇÝ ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ:<br />
³Õí»É ¿ ê. ÐéÇ÷ëÇÙ»<br />
ï³×³ñÇ ÑÛáõëÇë³ÛÇÝ Ëáñ³ÝáõÙ:<br />
ºÕ»É ¿ ʳã³ïáõñ í³ñ¹³å»ï<br />
λë³ñ³óáõ, Øáíë»ë î³Ã¨³óáõ<br />
§ëñµ³½Ý³Ù³ùáõñ ¨ µ³½Ù³Ñ³Ý׳ñ<br />
Ó»éݳëáõÝ ³ß³Ï»ñ練Á, í»ñçÇÝÇë<br />
·áñͳÏÇóÝ áõ Íñ³·ñ»ñÇ ß³ñáõݳ-<br />
ÏáÕÁ: 1630–ÇÝ Ó»éݳ¹ñí»É ¿ »åÇë-<br />
Ïáåáë ¨ Ý߳ݳÏí»É ´çÝÇÇ ³é³ç-<br />
244