Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
êáíáñ»É ¿ áõÙ ³÷áõÇ å³ïñdzñù³Ï³Ý<br />
ųé³Ý·³íáñ³ó í³ñ-<br />
ųñ³ÝáõÙ (1827–1829), áñï»Õ ³ß³-<br />
Ï»ñï»É ¿ Ý߳ݳíáñ Ùï³íáñ³Ï³Ý<br />
ñÇ·áñ å³ïí»ÉÇ ö»ßïÇÙ³É×Û³-<br />
ÝÇÝ: 1830–ÇÝ å³ïñdzñù γñ³å»ï<br />
ä³É³Ã»óáõ ÏáÕÙÇó Ý߳ݳÏí»É<br />
¿ å³ïñdzñù³ñ³ÝÇ ÷á˳Ýáñ¹³ñ³ÝÇ<br />
ù³ñïáõÕ³ñ: 1834–ÇÝ ëï³ó»É<br />
¿ ë³ñÏ³í³·áõÃÛ³Ý ³ëïÇ׳Ý,<br />
1835–ÇÝ Ó»éݳ¹ñí»É ¿ Ïáõë³ÏñáÝ<br />
ù³Ñ³Ý³ áõ Ý߳ݳÏí»É Î. äáÉëÇ<br />
ê. ²ëïí³Í³ÍÇÝ, ê. ʳ㠨 ê. гñáõ-<br />
ÃÛáõÝ »Ï»Õ»óÇÝ»ñÇ ù³ñá½Çã: Üñ³<br />
ç³Ýù»ñáí ¿ ëï»ÕÍí»É Î. äáÉëÇ ³-<br />
é³çÇÝ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý »Ï»Õ»ó³Ï³Ý »ñ·-<br />
ã³ËáõÙµÁ: 1841–ÇÝ ³ñųݳó»É ¿<br />
ͳÛñ³·áõÛÝ í³ñ¹³å»ïÇ ³ëïÇ׳-<br />
ÝÇ: 1844–ÇÝ ÁÝïñí»É ¿ ´áõñë³ÛÇ Ñ³-<br />
Ûáó Ñá·¨áñ ³é³çÝáñ¹ (1844–1858,<br />
1861–1866), ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï ëï³ÝÓ-<br />
Ý»É Ý³¨ ÎáõïÇݳÛÇ (øÛáóÑdz) íÇ-<br />
׳ÏÇ ³é³çÝáñ¹áõÃÛáõÝÁ: 1848–Ç<br />
ÑáõÉÇëÇ 11–ÇÝ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ϳÃá-<br />
ÕÇÏáë Ü»ñë»ë º ²ßï³ñ³Ï»óáõ ÏáÕ-<br />
ÙÇó Ó»éݳ¹ñí»É ¿ »åÇëÏáåáë:<br />
1858–Ç ÑáÏï»Ùµ»ñÇ 17–ÇÝ ²ñ¨Ùï³-<br />
ѳÛáó ²½·³ÛÇÝ ÅáÕáíÇ ÏáÕÙÇó<br />
ÁÝïñí»É ¿ Î. äáÉëÇ å³ïñdzñù<br />
(1858–1860), Ù³ëݳÏó»É ¿ ²½·³ÛÇÝ<br />
ë³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³Ý Ùß³ÏÙ³ÝÁ:<br />
1866–Ç ë»åï»Ùµ»ñÇ 17–ÇÝ Ø³Ûñ ²-<br />
Ãáé ê. ¾çÙdzÍÝáõÙ Ññ³íÇñí³Í ²½-<br />
·³ÛÇÝ–»Ï»Õ»ó³Ï³Ý ÅáÕáíÇ ÏáÕÙÇó<br />
ÙdzӳÛÝ ÁÝïñí»É ¿ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó<br />
ϳÃáÕÇÏáë. ûÍáõÙÁ ï»ÕÇ ¿ áõÝ»ó»É<br />
1867–Ç Ù³ÛÇëÇ 21–ÇÝ:<br />
àñå»ë ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇ-<br />
Ïáë` ¨áñ· ¸ Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉë»óÇÝ<br />
Ù»Í áõß³¹ñáõÃÛáõÝ ¿ ¹³ñÓñ»É Åá-<br />
Õáíñ¹Ç Ùï³íáñ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ,<br />
¹åñáó³ßÇÝáõÃÛ³ÝÁ, ·ñ³ïåáõÃÛ³-<br />
ÝÁ: ê. ¾çÙdzÍÝÇ Ùdzµ³ÝÝ»ñÇó<br />
ëï»ÕÍ»É ¿ àõëáõÙÝ³Ï³Ý Ñ³ÝÓݳÅá-<br />
Õáí, áñÁ ѳÛÏ³Ï³Ý ¹åñáóÝ»ñÇ Ñ³-<br />
Ù³ñ Ùß³Ï»É ¿ ϳÝáݳ¹ñáõÃÛáõÝ ¨<br />
ç³Ý³ó»É ¹åñáóÝ»ñ µ³ó»É µáÉáñ<br />
µÝ³Ï³í³Ûñ»ñáõÙ: 1874–ÇÝ ¾çÙdzÍ-<br />
ÝáõÙ ÑÇÙݳ¹ñ»É ¿ ¨áñ·Û³Ý ×»Ù³ñ³ÝÁ,<br />
áñÁ 40 ï³ñáõó ³í»ÉÇ »Õ»É ¿<br />
³ñ¨»É³Ñ³Û ³Ù»Ý³Ý߳ݳíáñ áõëáõÙݳϳÝ<br />
ѳëï³ïáõÃÛáõÝÁ` ѳ-<br />
Û³·ÇïáõÃÛ³Ý ¨ Ù³Ýϳí³ñųϳÝ<br />
ÙïùÇ Ï»ÝïñáÝÁ: ¨áñ· ¸ Îáëï³Ý¹-<br />
ÝáõåáÉë»óÇÝ Ñ»ï¨áÕ³Ï³Ý ç³Ýù»-<br />
ñáí Ýå³ëï»É ¿ ïå³·ñáõÃÛ³Ý ·áñ-<br />
ÍÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ, Áݹ³ñÓ³Ï»É áõ<br />
µ³ñ»Ï³ñ·»É ¿ ïå³ñ³ÝÁ. Ñáí³Ý³íáñ»É<br />
¿ ¼³ù³ñdz ê³ñÏ³í³·Ç, ²µñ³Ñ³Ù<br />
Îñ»ï³óáõ, êÇÙ»áÝ ²å³ñ³Ýóáõ,<br />
àõËï³Ý»ëÇ, ¸³íÇà ´»ÏÇ<br />
å³ïÙÇãÇ, êÇÙ»áÝ ºñ¨³Ýóáõ, ØËÇ-<br />
óñ áßÇ »ñϳëÇñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨<br />
§Ö³ßáó¦–Ç Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:<br />
̳í³É»É ¿ ßÇݳñ³ñ³Ï³Ý ɳÛÝ<br />
·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ. 1868–ÇÝ Ø³Ûñ î³-<br />
38
Change language