Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ñ³óÙ³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ùµ: 1945–Ç ³åñÇÉÇÝ<br />
Îñ»ÙÉáõÙ ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ »ñÏñÇ<br />
³é³çÝáñ¹ Æ. êï³ÉÇÝÇ Ñ»ï ѳÝ-<br />
¹ÇåÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï, ÇÝãå»ë ݳ¨<br />
ÊêÐØ–Ç, Ø»Í ´ñÇï³ÝdzÛÇ ¨ ²ØÜ–Ç<br />
ϳé³í³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Õ»Ï³í³ñÝ»-<br />
ñÇÝ ÑÕí³Í ѳïáõÏ Ïáݹ³ÏáõÙ<br />
(25.10.1945) Ëݹñ»É ¿ ²ñ¨ÙïÛ³Ý<br />
г۳ëï³ÝÇ ·ñ³íÛ³É ï³ñ³ÍùÝ»ñÁ<br />
Ñ»ï í»ñ³¹³ñÓÝ»É Çñ ûñÇݳϳÝ<br />
ïÇñáçÁ` Ñ³Û ÅáÕáíñ¹ÇÝ: Ðñ³å³ñ³-<br />
Ï»É ¿ Áݹ³ñÓ³Ï ÙÇ Ïáݹ³Ï<br />
(20.04.1947), áñÁ Ïñ»É ¿ §Ð³ÛϳϳÝ<br />
ѳñóÇ ÉáõÍÙ³Ý Ù³ëÇݦ Ëáñ³·ÇñÁ ¨<br />
áñï»Õ ¹³ñÓÛ³É µ³ñÓñ³óñ»É ¿ ÂáõñùdzÛÇ<br />
ÏáÕÙÇó µéݳ½³íÃí³Í ѳÛ-<br />
Ï³Ï³Ý ï³ñ³ÍùÝ»ñÇ í»ñ³¹³ñÓ-<br />
Ù³Ý Ñ³ñóÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ¨áñ·<br />
¼ âáñ»ùãÛ³ÝÇÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ ì³½·»Ý<br />
² ä³É×Û³ÝÁ:<br />
ºñÏ»ñ. ø³ñá½·Çñù, ¾çÙdzÍÇÝ,<br />
1918:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. §ºñç³ÝϳÑÇß³ï³Ï<br />
î. î. ¨áñ· ¼ ϳÃáÕÇÏáëÇ Ï»Ýë³·ñáõÃÛáõÝÁ¦,<br />
¾çÙdzÍÇÝ, 1954: êï»-<br />
÷³ÝÛ³Ý êï., Ð³Û ²é³ù»É³Ï³Ý »Ï»Õ»-<br />
óÇÝ ëï³ÉÇÝÛ³Ý µéݳå»ïáõÃÛ³Ý ûñáù,<br />
ºñ¨³Ý, 1994: §ì³í»ñ³·ñ»ñ Ð³Û »Ï»Õ»-<br />
óáõ å³ïÙáõÃ۳ݦ, ·Çñù ¼. ¨áñ· ¼ âáñ»ùãÛ³Ý<br />
ϳÃáÕÇÏáë ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó, º-<br />
ñ¨³Ý, 1999:<br />
ºÔÆÞº ³í³· ù³Ñ³Ý³ ê²ðêÚ²Ü<br />
Úàôî ² ²ð²Ðº¼²òÆ<br />
(êáõñµ Ûáõï ²ñ³Ñ»½³óÇ, àÃÙë»óÇ)<br />
(461–478)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 461–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ Øáíë»ë ² سݳ½Ï»ñïóáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ Ùáï 400–ÇÝ î³Ûù ݳ-<br />
Ñ³Ý·Ç ²ñ³Ñ»½ ·ÛáõÕáõÙ: سѳó»É<br />
¿ 478–ÇÝ ì³Ý³Ý¹ ·³í³éÇ<br />
àÃÙáõë ·ÛáõÕáõÙ, ³×ÛáõÝÝ ³Ù-<br />
÷á÷í»É ¿ àÃÙáõëÇ »Ï»Õ»óáõ µ³-<br />
ÏáõÙ:<br />
ºÕ»É ¿ ê³Ñ³Ï–Ø»ëñáåÛ³Ý ¹ÁåñáóÇ<br />
Ïñïë»ñ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇó: êï³ó»É<br />
¿ ݳ¨ ÑáõÝ³Ï³Ý ÏñÃáõ-<br />
ÃÛáõÝ: ØÇÝ㨠ϳÃáÕÇÏáë ¹³éݳÉÁ »-<br />
Õ»É ¿ ì³Ý³Ý¹Ç »åÇëÏáåáëÁ` ³¹<br />
³ÝáõÝáí ¨ Ýëï»É àÃÙáõë ·Ûáõ-<br />
ÕáõÙ: سëݳÏó»É ¿ ޳ѳåÇí³ÝÇ`<br />
444–Ç ¨ ²ñï³ß³ïÇ` 449–Ç ÅáÕáí-<br />
Ý»ñÇÝ: гñ»É ¿ ì³ñ¹³Ý³Ýó ß³ñÅ-<br />
Ù³ÝÁ: ²Õí³ÝùáõÙ ùñÇëïáÝ»áõÃÛ³Ý<br />
Ñéã³ÏÙ³Ý Ñ»ï ϳåí³Í, Ý³Ù³Ï ¿<br />
·ñ»É ²Õí³ÝÇó ì³ã» ó·³íáñÇÝ ¨<br />
³Ùñ³åݹ»É Ýñ³ ùñÇëïáÝ»³Ï³Ý<br />
ѳí³ïùÁ: 461–ÇÝ Ï³ÃáÕÇÏáë³Ï³Ý<br />
·³Ñ ¿ µ³ñÓñ³ó»É ä³ñëÇó ³ñù³<br />
ä»ñá½Ç ¨ г۳ëï³ÝÇ Ù³ñ½å³Ý<br />
²ïñáñÙǽ¹ ²ñß³ÏáõÝáõ ѳٳӳÛ-<br />
ÝáõÃÛ³Ùµ: 462–ÇÝ ì³Õ³ñß³å³ïÇ<br />
γÃáÕÇÏ» »Ï»Õ»óáõ٠ѳÛñ»Ý³ëÇñ³Ï³Ý<br />
ù³ñá½Ý»ñáí ¨ ëñï³·ÇÝ<br />
÷³é³µ³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñáí ¹ÇÙ³íáñ»É<br />
¿ 452-Ç îǽµáÝÇ ¹³ï³í³ñáõÃÛ³Ý<br />
Å³Ù³Ý³Ï Ó»ñµ³Ï³Éí³Í ²í³ñ³ÛñÇ<br />
׳ϳï³Ù³ñïÇ Ù³ëݳÏÇó 37 ѳÛ<br />
ݳ˳ñ³ñÝ»ñÇÝ: ܳ ѳëï³ï»É ¨<br />
»Ï»Õ»ó³Ï³Ý îáݳóáõÛóÇ Ù»ç ¿<br />
Ùïóñ»É ²í³ñ³ÛñÇ Ý³Ñ³ï³ÏÝ»ñÇ<br />
45