Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
úñÙ³ÝÛ³ÝÁ Ýñ³Ý ³Ýí³Ý»É ¿ èßïáõ-<br />
ÝÇ: ÐáíѳÝÝ»ë º ϳÃáÕÇÏáëÇ Ù³-<br />
ÑÇó Ñ»ïá, áñÁ ï»ÕÇ ¿ áõÝ»ó»É ²Õó-<br />
Ù³ñáõÙ, ì³ëåáõñ³Ï³ÝÇ Ã³·³íáñ<br />
³·ÇÏ ²ñÍñáõÝÇÝ Ýáñ ϳÃáÕÇÏáëÇ<br />
ÁÝïñáõÃÛáõÝÁ ϳ½Ù³Ï»ñå»É ¿ ³Ûëï»Õ,<br />
áñáí ¿É ³í»ÉÇ Ù»Í ßáõù áõ å³ïÇí<br />
¿ ïñí»É Çñ Çß˳ÝáõÃÛ³ÝÁ: ´³óÇ<br />
³Û¹ ³·ÇÏ ²ñÍñáõÝÇÝ ÷áñÓ»É ¿<br />
²ÕóٳñÁ ¹³ñÓÝ»É Ð³Ûáó ϳÃáÕÇ-<br />
ÏáëÝ»ñÇ Ýëï³í³Ûñ` سÛñ ²ÃáéÁ<br />
ѳëï³ï»Éáí ³Ûëï»Õ: ´³·ñ³ïáõ-<br />
ÝÇÝ»ñÇ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý Ã³·³íáñáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ Ç ½áñáõ ãÇ »Õ»É ˳ݷ³ñ»Éáõ<br />
³·ÇÏ ²ñÍñáõÝáõ ³Ûë ù³ÛÉÁ: 929–ÇÝ<br />
ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ³ÃáéÁ ˳ճÕ, ³-<br />
é³Ýó óÝóáõÙÝ»ñÇ ï»Õ³÷áË»É ¿<br />
ì³ëåáõñ³Ï³Ý: ö³ëïáñ»Ý êï»-<br />
÷³Ýáë ´ èßïáõÝÇÝ ³é³çÇÝ Ð³Ûáó<br />
ϳÃáÕÇÏáëÝ ¿ñ, áñ ûÍí»É ¨ ·³Ñ³-<br />
Ï³É»É ¿ ²ÕóٳñáõÙ:<br />
êï»÷³Ýáë ´ èßïáõÝÇÝ Ï³Ãá-<br />
ÕÇÏáë ¹³éݳÉáõó Ñ»ïá ½·³ÉÇ ç³Ýù»ñ<br />
¿ ó÷»É ²ÕóٳñÇ ê. ʳã<br />
»Ï»Õ»óÇÝ Ñ³Ù³Ñ³ÛÏ³Ï³Ý Ñá·¨áñ<br />
Ï»ÝïñáÝ ¹³ñÓÝ»Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùµ,<br />
Ùdzµ³ÝáõÃÛáõÝÁ ѳٳÉñ»É ¿ ϳñáÕ<br />
áõÅ»ñáí, ͳí³É»É í³ñã³Ï³Ý µÝáõÛ-<br />
ÃÇ É³ÛÝ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ êï»-<br />
÷³Ýáë ´ èßïáõÝáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿<br />
»á¹áñáë ² èßïáõÝÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½-<br />
·³å³ïáõÙ, ѳï. ², ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
ÜºÈ ðÆàðÚ²Ü<br />
êîºö²Üàê êºì²ÜòÆ<br />
(969–972)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 969–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ ì³Ñ³Ý ² êÛáõÝ»óáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ¨ í³ÛñÁ ³ÝÑï., ٳѳó»É<br />
¿ 972–ÇÝ ì³ëåáõñ³Ï³ÝÇ<br />
îáëå ·³í³éÇ Îáïáñáó µ»ñ¹áõÙ:<br />
ܳ˳å»ë ꨳÝÇ í³ÝùÇ í³Ý³-<br />
ѳÛñ, »Õ»É ¿ ³é³ùÇÝÇ ¨ ˳ճճë»ñ<br />
³ÝÓݳíáñáõÃÛáõÝ: ì³Ñ³Ý ²<br />
êÛáõÝ»óÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÇ Ñ³ñóÁ ùÝÝ»-<br />
Éáõ ѳٳñ 969–ÇÝ ²ßáï lll àÕáñÙ³-<br />
ÍÇ Ññ³Ù³Ýáí ²ÝÇáõÙ ÅáÕáí ¿ ·áõ-<br />
Ù³ñíáõÙ: àñáßíáõÙ ¿ ϳñ·³ÉáõÛÍ ³-<br />
Ý»É ì³Ñ³Ý ² êÛáõÝ»óÇ Ï³ÃáÕÇÏáëÇÝ<br />
¨ ϳÃáÕÇÏáë Ýß³Ý³Ï»É ê¨³ÝÇ í³ÝùÇ<br />
í³Ý³Ñ³Ûñ êï»÷³Ýáë ꨳÝóáõÝ:<br />
êï»÷³Ýáë ꨳÝóáõ Ù³ëÇÝ ÑÇß³ï³ÏíáõÙ<br />
¿, û, §Ñ³ñ³½³ï ³-<br />
ñ»³Ý ëñµáó ³é»Ý ²ëïáõÍáÛ Ø³ßïáóǦ:<br />
²Ûë ³Ù»ÝÁ íϳÛáõÙ ¿, áñ ÁÝïñáõÃÛ³Ý<br />
ѳٳñ Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝ ¿ áõ-<br />
Ý»ó»É Ýñ³ ³ñÛáõݳÏó³Ï³Ý ϳåÁ:<br />
ê³Ï³ÛÝ Ï³ÃáÕÇÏáë³Ï³Ý Ýáñ ÁÝïñáõÃÛáõÝÝ<br />
³ÏÝϳÉíáÕ ³ñ¹ÛáõÝùÁ ãáõ-<br />
Ý»ó³í: ì³ëåáõñ³Ï³ÝÇ Ã³·³íáñ<br />
²µáõë³Ñɖгٳ½³ëåÁ ëï³ÝÓÝ»ó<br />
ì³Ñ³Ý ² êÛáõÝ»óÇ ·³ÑÁÝÏ»ó ϳ-<br />
ÃáÕÇÏáëÇ å³ßïå³ÝáõÃÛáõÝÁ: ì»ñçÇÝë<br />
ݽáí»ó êï»÷³Ýáë ꨳÝóáõÝ,<br />
²ßáï lll ó·³íáñÇÝ ¨ ÅáÕáíÇ<br />
ÙÛáõë Ù³ëݳÏÇóÝ»ñÇÝ: êï»÷³Ýáë<br />
ꨳÝóÇÝ ¿É Çñ Ñ»ñÃÇÝ Ýñ³Ý ݽáí-<br />
»ó ¨ ³Ûëå»ë §Û»ñÏáóáõÝó ÏáÕÙ³Ýó<br />
ݽáíÇõù ÉóÇÝ ½³ß˳ñÑë гÛáó¦:<br />
²ÛëåÇëÇ ß÷áà ϳóáõÃÛ³Ý Ù»ç<br />
Ñݳñ³íáñ ã¿ñ ûñÇݳíáñ ѳÛñ³å»-<br />
ï³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ Í³í³É»É:<br />
229
Change language