Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ùÝÝ»É ¨ ÁݹáõÝ»É ¿ ÙÇ ß³ñù ϳÝáݳ-<br />
¹Çñ áñáßáõÙÝ»ñ: ²Ûëå»ë, ³ÝµáõÅ»ÉÇ<br />
ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñáí ï³é³åáÕ<br />
Ù³ñ¹Ï³Ýó ѳٳñ ÑÇÙÝí»É »Ý Ëݳ-<br />
Ù³ï³ñ ÑÇÙݳñÏÝ»ñ ¨ ÑÇí³Ý¹³-<br />
ÝáóÝ»ñ, ·ÛáõÕ»ñáõÙ ¨ ù³Õ³ùÝ»ñáõÙ<br />
µ³óí»É »Ý áñµ³ÝáóÝ»ñ, Í»ñ³Ýáó-<br />
Ý»ñ ¨ ³Õù³ï³ÝáóÝ»ñ, áñáÝó ÝÛáõ-<br />
Ã³Ï³Ý Í³Ëë»ñÁ ¹ñí»É »Ý ßñç³Ï³<br />
ß³Ñáõóµ»ñ ·ÛáõÕ»ñÇ ¨ ³í³ÝÝ»ñÇ<br />
íñ³: ¸ñ³Ýó Ï»Ýë³·áñÍÙ³Ý ÑëÏá-<br />
ÕáõÃÛáõÝÝ áõ ï»ëãáõÃÛáõÝÁ Ü»ñë»ë ²<br />
ä³ñèÁ ѳÝÓݳñ³ñ»É ¿ ϳñÝ»óÇ<br />
Ó»éÝ»ñ»ó ë³ñÏ³í³· (ѻﳷ³ÛáõÙ`<br />
»åÇëÏáåáë) ʳ¹ÇÝ:<br />
ì³Ý³Ï³ÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ë³ÑÙ³Ýí»É<br />
»Ý áñáß³ÏÇ µÝ³Ï³ï»Õ»ñ` »Õ-<br />
µ³Ûñ³ÝáóÝ»ñ, ÇëÏ »åÇëÏáåáëÝ»ñÇ<br />
ѳٳñ` »åÇëÏáåáë³ÝÇëï Ï»ÝïñáÝÝ»ñ:<br />
àñáßí»É ¿ ó·³íáñÝ»ñÇ, »-<br />
ñ¨»ÉÇ Ý³Ë³ñ³ñÝ»ñÇ, ½áñ³í³ñÝ»-<br />
ñÇ, ÇÝãå»ë ݳ¨ Ýñ³Ýó ·»ñ¹³ëï³Ý-<br />
Ý»ñÇ Ñ³Ý·áõóÛ³ÉÝ»ñÇ ßÇñÇÙÝ»ñÝ<br />
³Ù÷á÷»É í³Ýù»ñáõÙ: êáõÛÝ áñáß-<br />
Ù³Ý Ï»Ýë³·áñÍÙ³Ý ÑëÏáÕáõÃÛáõÝÝ<br />
áõ ï»ëãáõÃÛáõÝÁ Ü»ñë»ë ² ä³ñèÁ<br />
ѳÝÓݳñ³ñ»É ¿ Ñá·¨áñ³Ï³ÝÝ»ñ<br />
Çݹ êÉÏáõÝáõÝ, ºåÇ÷³Ý ÐáõÛÝÇÝ,<br />
Þ³ÕÇï³ ¨ º÷ñ»Ù ²ëáñÇÝ»ñÇÝ: Äá-<br />
ÕáíÁ áñáᯐ ¿ г۳ëï³ÝÇ µáÉáñ<br />
·³í³éÝ»ñáõÙ ÑÇÙÝ»É ¹åñáóÝ»ñ, Ñá-<br />
·³É Ù³ï³Õ ë»ñÝ¹Ç ÏñÃáõÃÛáõÝÝ áõ<br />
¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛáõÝÁ: ÄáÕáíÝ ³Ý¹ñ³¹³ñÓ»É<br />
¿ ݳ¨ ³ÙáõëݳÁÝï³Ý»-<br />
Ï³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ï³ñ·³íáñÙ³Ý<br />
ѳñó»ñÇÝ, áñáßí»É ¿ ³ñ·»-<br />
É»É Ù»ñÓ³íáñ ³ñÛáõݳÏÇóÝ»ñÇ ³-<br />
ÙáõëÝáõÃÛáõÝÁ (ÙÇÝã»õ 7–ñ¹ åáñïÁ),<br />
¹³ï³å³ñïí»É ¨ ËÇëï å³ïÇÅÝ»ñ<br />
»Ý ë³ÑÙ³Ýí»É ³ñí³ÙáÉÝ»ñÇ, Ï»Ý-<br />
¹³Ý³ÙáÉÝ»ñÇ ¨ ë»é³Ï³Ý ³ÛÉ ë³Ý-<br />
Ó³ñÓ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹»Ù: ²ñ·»Éí»É ¿<br />
ѳݷáõóÛ³ÉÝ»ñÇ íñ³ ³Ýí³Û»Éáõã<br />
ɳóÝ áõ ÏáÍÁ: ÄáÕáíÝ ÇßËáÕ ¹³ë³-<br />
ϳñ·ÇÝ å³ïíÇñ»É ¿ ·Ã³É ·»ñÇÝ»-<br />
ñÇÝ áõ ͳé³Ý»ñÇÝ, ãͳÝñ³óÝ»É ³ß-<br />
˳ï³íáñÝ»ñÇó ·³ÝÓíáÕ Ñ³ñÏ»ñÝ<br />
áõ ïáõñù»ñÁ, ÇëÏ Í³é³Ý»ñÇÝ Ñáñ-<br />
¹áñ»É ¿ Ñݳ½³Ý¹ ÉÇÝ»É ï»ñ»ñÇÝ:<br />
Ü»ñë»ë ² ä³ñèÁ ¨ ²ñß³Ï ll–Á<br />
Ý»ñùÇÝ ¨ ³ñï³ùÇÝ ù³Õ³ù³Ï³Ýáõ-<br />
ÃÛ³Ý í³ñÙ³Ý Ñ³ñó»ñáõÙ áõÝ»ó»É »Ý<br />
Ý»ñÑ³Ï ¹ÇñùáñáßáõÙ, áñÇ Ñ»ï¨³Ýùáí<br />
350–³Ï³ÝÝ»ñÇ í»ñç»ñÇÝ Ýñ³Ýó<br />
ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ɳñí»É »Ý:<br />
Ü»ñë»ë ² ä³ñèÁ µ³ó³Ñ³Ûïáñ»Ý<br />
Áݹ¹ÇÙ³ó»É ¿ ²ñß³Ï ll–ÇÝ, ѳٳÏñ»É<br />
¨ å³ßïå³Ý»É ²ñß³ÏáõÝÛ³ó<br />
Ø»Í ë»åáõÑ Ý»ÉÇÝ, áñÁ ÐéáÙÇ Ã»-<br />
ɳ¹ñ³Ýùáí ¨ áñáß Ï»Ýïñáݳ½³Ýó<br />
ݳ˳ñ³ñÝ»ñÇ ë³ï³ñٳٵ Íñ³-<br />
·ñ»É ¿ñ ½³íÃ»É Ø»Í Ð³ÛùÇ ·³ÑÁ:<br />
359–ÇÝ Ý»ÉÇ ¹³í³¹ñ³Ï³Ý ëå³-<br />
ÝáõÃÛáõÝÇó, ³å³ ³ñùáõÝÇ ¹³ëï³-<br />
Ï»ñï ²ñ߳ϳí³ÝÇ ÏáñͳÝáõÙÇó<br />
Ñ»ïá ²ñß³Ï ll–Á å³ïÅ»É ¿ Áݹ¹Ç-<br />
Ù³¹ÇñÝ»ñÇ å³ñ³·ÉáõËÝ»ñÇÝ, ÇëÏ<br />
Ü»ñë»ë ² ä³ñèÇÝ Ù»Ïáõë³óñ»É ²ßïÇß³ïáõÙ:<br />
лÕÇݳϳíáñ »åÇëÏáåáëÝ»ñ<br />
¨áñ· ³éÝ»óáõ, î³×³ï<br />
²ÕÓÝ»óáõ ¨ êÇÙ»áÝ ²ÝÓ¨³óáõ Ó»éùáí,<br />
³é³Ýó λë³ñdzÛÇ ÙÇç³Ùïáõ-<br />
ÃÛ³Ý, гÛáó ϳÃáÕÇÏáë ¿ ûÍí»É ²Õ-<br />
µÇ³ÝáëÛ³Ý ïáÑÙÇ Ý»ñϳ۳óáõóÇã<br />
Þ³Ñ³Ï ² سݳ½Ï»ñïóÇÝ:<br />
ä³ñëϳ–ÑéáÙ»³Ï³Ý å³ï»-<br />
ñ³½ÙáõÙ 363–ÇÝ ÐáõÉdzÝáë ϳÛë»ñ<br />
½áÑí»Éáõó ¨ Ýñ³Ý ѳçáñ¹³Í ³å³ß-<br />
ÝáñÑ ÐáídzÝáë ϳÛë»ñ ÏÝù³Í §²-<br />
ÙáóÉÇ å³Ûٳݳ·ñÇó¦ Ñ»ïá, »ñµ<br />
Ø»Í Ð³ÛùÁ ½ñÏí»É ¿ ÐéáÙÇ é³½Ù³-<br />
Ï³Ý û·ÝáõÃÛáõÝÇó ¨ Ñ³ÛïÝí»É<br />
å³ñëÏ³Ï³Ý ½áñù»ñÇ Ñ³ñÓ³ÏÙ³Ý<br />
Ý»ñùá, ²ñß³Ï ll–Á Ëݹñ»É ¿ Ü»ñë»ë ²<br />
184
Change language