Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
³ñù ¨ ϳݳÛù, »õ µ³½ÙáõÃÇõÝ »-<br />
ñ³Åßï³ó å¿ë å¿ë Ýáõ³·³ñ³Ýûù¦,<br />
¹ÇÙ³íáñ»É ¿ ȨáÝ Vl ÈáõëÇÝÛ³ÝÇÝ ¨<br />
Ù»Í Ñ³Ý¹»ëáí ù³Õ³ù ³é³çÝáñ¹»É:<br />
ì»ñçÇÝë ó³ÝϳÝáõÙ ¿ñ ɳïÇݳϳÝ<br />
Í»ëáí ó·³íáñ ûÍí»É, ÇÝãÁ ³é³ç ¿<br />
µ»ñ»É áã ÙdzÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáëÇ,<br />
³ÛÉ Ý³¨ ѳë³ñ³Ï ÅáÕáíñ¹Ç ½³ÛñáõÛÃÝ<br />
áõ ѳϳÏñ³ÝùÁ:<br />
äáÕáë ² êë»óÇÝ ç³Ýù ãÇ Ëݳ-<br />
Û»É` å³ßïå³Ý»Éáõ гÛáó »Ï»Õ»óáõ<br />
Çñ³íáõÝùÝ»ñÝ áõ ëϽµáõÝùÝ»ñÁ ó-<br />
·³íáñÇ ¨ Ýñ³Ý ßñç³å³ïáÕ É³ïÇÝÝ»ñÇ<br />
áïÝÓ·áõÃÛáõÝÝ»ñÇó: Ødz-<br />
µ³Ý»Éáí Ñ³Û Çß˳ÝÝ»ñÇÝ` Ýñ³Ýó<br />
Ñ»ï ÙdzëÇÝ Ù³ëݳÏó»É ¨ Çñ Ý»ñ-<br />
ϳÛáõÃÛ³Ùµ á·»ßÝã»É ¿ êëÇ Ñ»ñáë³-<br />
Ï³Ý å³ßïå³ÝáõÃÛáõÝÁ: ÈÇÝ»Éáí<br />
ù³Õ³ù³Ï³Ý ×ÏáõÝ ÙïùÇ ¨ Ù»Í<br />
ÑÙïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ï»ñ ³ÝÓݳíáñáõ-<br />
ÃÛáõÝ` ³ÝÓ³Ùµ µ³Ý³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñ ¿<br />
í³ñ»É ³ñ³µ³Ï³Ý ÙdzóÛ³É µ³Ý³ÏÇ<br />
Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ²µáõµ³ùñÇ Ñ»ï ¨,<br />
»ÉÝ»Éáí ëï»ÕÍí³Í ͳÝñ ¹ñáõÃÛáõ-<br />
ÝÇó` áñáᯐ ¿ ù³Õ³ùÁ ѳÝÓÝ»É:<br />
1375–Ç ³åñÇÉÇÝ äáÕáë ² êë»-<br />
óÇÝ È¨áÝ Vl ó·³íáñÇ ¨ ³Ûɨ³ÛÉ Ù»-<br />
Í³Ù»Í Çß˳ÝÝ»ñÇ Ñ»ï` ·»ñ»í³ñí»É<br />
¿ гɻå, ³å³` γÑÇñ»: 1375–Ç<br />
í»ñç»ñÇÝ ³½³ïí»É ¿ ·»ñáõÃÛáõÝÇó,<br />
í»ñ³¹³ñÓ»É êÇë ¨, ѳٳϻñåí»-<br />
Éáí ûï³ñ»ñÏñÛ³ Ýáñ ïÇñ³Ï³ÉÇ<br />
Ñ»ï, ß³ñáõÝ³Ï»É Çñ å³ßïáݳí³ñáõÃÛáõÝÁ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ äáÕáë<br />
² êë»óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ »á¹áñáë ´<br />
ÎÇÉÇÏ»óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ÐáíÑ³Ý ¸³ñ¹»É,<br />
ijٳݳϳ·ñáõÃÇõÝ Ð³Ûáó, ê. ä»ï»ñ-<br />
µáõñ·, 1891: úñÙ³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ,<br />
ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
ê²ÂºÜÆÎ ´²´²Ú²Ü<br />
äàÔàê ´ ²èܺòÆ<br />
(1418–1430)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1418–Çó: гçáñ¹»É ¿ ñÇ·áñ À<br />
ʳÝÓáÕ³ïÇÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ³ÝÑï., ²Ûñ³ñ³ïÇ ³é-<br />
ÝÇ ·ÛáõÕáõÙ, ٳѳó»É 1430–ÇÝ<br />
êÇë ù³Õ³ùáõÙ:<br />
ÎñÃáõÃÛáõÝÝ ëï³ó»É ¿ î³Ã¨Ç<br />
í³ÝùáõÙ, ³ß³Ï»ñï»É ñÇ·áñ î³-<br />
è³óáõÝ, 1413–1418–Ý»ñÇÝ ºñáõë³-<br />
Õ»ÙÇ å³ïñdzñù: 1413–ÇÝ ·Ý»É ¨<br />
ê. гÏáµÛ³ó í³ÝùÇÝ ¿ ÝíÇñ»É »Ãë»Ù³ÝÇÇ<br />
ÒÇûÝÛ³ó å³ñ﻽Á:<br />
1418–ÇÝ ³ñ¨»É³Ñ³Û Ñá·¨áñ³Ï³Ý-<br />
Ý»ñÇ Ëݹñ³Ýùáí Ù»ÏÝ»É ¿ êÇë` ϳ-<br />
ÃáÕÇÏáë³ñ³ÝáõÙ ïÇñáÕ »ñÏå³é³-<br />
ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ áõ ½»ÕÍáõÙÝ»ñÇÝ í»ñç<br />
ï³Éáõ Ýå³ï³Ïáí: 1418–ÇÝ ·³ÑÁÝ-<br />
Ï»ó ¿ ³ÝáõÙ ñÇ·áñ À ʳÝÓáÕ³ïÇÝ<br />
¨ ¹³éÝáõÙ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇ-<br />
Ïáë:<br />
¼µ³Õí»É ¿ ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ùµ,<br />
1423–ÇÝ Ï³éáõó»É Ýáñ ѳÛñ³å»ï³-<br />
Ýáó, Ó»éݳñÏ»É ê. ²Ýݳ ѳÛñ³å»-<br />
ï³ÝÇëï í³ÝùÇ í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙÁ,<br />
½³ñ¹³ñ»É §½í³Ýë Çõñ, ųٳï»Õûù<br />
»õ ·»Õ»óÇÏ Ï³ñ·ûù »õ ë³ÑÙ³ÝÇõù,<br />
½áñ ï»ë»³É ¿ñ Û²ñ»õ»Éë, Ç Ñ³Ûñ»ÝÇ<br />
ųé³Ý·áõÃÇõÝ Çõñ¦, áñÁ ѳïϳå»ë<br />
íϳÛáõÙ ¿ äáÕáë ´ ³éÝ»óáõ<br />
ï³Ã¨Û³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ý Ñ»ï¨áñ¹ ÉÇÝ»-<br />
ÉÁ: 1419–ÇÝ ·ñ»É ¿ ïí»É Ö³éÁÝïÇñ,<br />
1422–ÇÝ Ð³ÛëÙ³íáõñù áõ î³ñ»·Çñù,<br />
ÁݹûñÇÝ³Ï»É ïí»É ³ÛÉ Ó»é³·ñ»ñ:<br />
гÛñ³å»ï³Ï³Ý ³ÃáéÝ ³Ùñ³åݹ»Éáõ<br />
¨ ɳïÇݳٻï ï³ññÇ<br />
¹»Ù å³Ûù³ñÝ Çñ³·áñÍ»Éáõ ѳٳñ<br />
²ñ¨»ÉÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇó µ»ñ»É ¿ ïí»É<br />
202
Change language