Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
ÌÝí»É ¿ 1722–ÇÝ Î³ñÇÝ ·³í³éÇ<br />
λÕÇ (øÕÇ) ·ÛáõÕáõÙ: س-<br />
ѳó»É ¿ 1799–Ç ¹»Ïï»Ùµ»ñÇ<br />
28–ÇÝ ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ, ³Ù-<br />
÷á÷í»É ê. ³Û³Ý» í³ÝùÇ ·³íÃÇ<br />
ѳñ³í³ÏáÕÙáõÙ:<br />
Ôáõϳë γñÝ»óÇÝ ÏñÃáõÃÛáõÝÝ<br />
ëï³ó»É ¿ ¾çÙdzÍÝÇ Ñá·¨áñ ¹åñáóáõÙ,<br />
áñï»Õ ³ÛÝ ï³ñÇÝ»ñÇÝ áõëáõóÇã<br />
¿ñ ³å³·³ ϳÃáÕÇÏáë êÇÙ»áÝ<br />
ºñ¨³ÝóÇÝ: Üñ³Ý ѳٳñ»É »Ý êÇ-<br />
Ù»áÝÇ §ßÝáñѳÍÇÝ ¨ ³Ý¹ñ³ÝÇÏ áñ-<br />
¹Çݦ:<br />
1751–ÇÝ Ôáõϳë γñÝ»óÇÝ ¾ç-<br />
ÙdzÍÝÇ í³ÝùáõÙ Ó»éݳ¹ñíáõÙ ¿ ù³-<br />
ѳݳ, ³ÛÝáõÑ»ï¨ ÝíÇñ³ÏÇ å³ßïá-<br />
Ýáí Ù»ÏÝáõÙ èáõÙ»ÉÇ: èáõÙ»ÉÇÇ Ã»ÙÁ<br />
Ù»Í Ã»Ù»ñÇó ¿ñ, Ýñ³ Ù»ç ÙïÝáõÙ ¿ÇÝ<br />
ÙÇÙÛ³ÝóÇó ½·³ÉÇ Ñ»é³íáñáõÃÛ³Ý<br />
íñ³ ·ïÝíáÕ ¨ ï³ñµ»ñ »ñÏñÝ»ñÇ<br />
ϳ½ÙÇ Ù»ç »Õ³Í Ñ³Û ·³Õóí³Ûñ»ñ:<br />
Àëï êÇÙ»áÝ ºñ¨³Ýóáõ §æ³Ùµé¦ Åá-<br />
Õáí³ÍáõÇ` èáõÙ»ÉÇÇ Ã»ÙÝ ³ÛÝ Å³-<br />
Ù³Ý³Ï Áݹ·ñÏáõÙ ¿ñ èáõÙÇÝdzÛÇ,<br />
ØáɹáídzÛÇ, ´áõÉÕ³ñdzÛÇ ¨ ÔñÇÙÇ<br />
Ñ³Û³ß³ï µÝ³Ï³í³Ûñ»ñÁ: ä»ïù ¿<br />
ϳñÍ»É, áñ Ôáõϳë γñÝ»óÇÝ Ñ³çá-<br />
ÕáõÃÛ³Ùµ ¿ ϳï³ñ»É ³Û¹ ѳÝÓݳñ³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ,<br />
áñáíÑ»ï¨ í»ñ³-<br />
¹³éݳÉáõó Ñ»ïá` 1763–Ç ÑáõÝÇëÇ<br />
17–ÇÝ, êÇÙ»áÝ ² ºñ¨³Ýóáõ ÏáÕÙÇó<br />
Ó»éݳ¹ñí»É ¿ »åÇëÏáåáë: 1764–Ç<br />
Ù³ñïÇ 11–ÇÝ Ôáõϳë γñÝ»óÇÝ áõ-<br />
Õ³ñÏíáõÙ ¿ ¼ÙÛáõéÝdz` áñå»ë ³-<br />
é³çÝáñ¹ áõ ÝíÇñ³Ï:<br />
ºñµ Éñ³ó»É ¿ Ôáõϳë γñÝ»óáõ<br />
ÝíÇñ³ÏáõÃÛ³Ý Å³ÙÏ»ïÁ, ½ÙÛáõéݳóÇÝ»ñÁ<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇó Ëݹñ»É »Ý<br />
Ýñ³Ý ÃáÕÝ»É Çñ»Ýó Ùáï: êÇÙ»áÝ ²<br />
ºñ¨³ÝóÇÝ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ»É ¿: ºñµ ³-<br />
í³ñïíáõÙ ¿ »ñÏñáñ¹ ųÙÏ»ïÁ, Ôáõ-<br />
ϳë γñÝ»óÇÝ ·ñ³íáñ ËݹñáõÙ ¿<br />
ϳÃáÕÇÏáëÇó Ñ»ï ϳÝã»É Çñ»Ý, ë³-<br />
ϳÛÝ êÇÙ»áÝ ² ºñ¨³ÝóÇÝ §áã ϳñ³ó<br />
... ½³ÛÉ áù ÛÕ»É ³Ý¹, ³å³ »ññáñ¹<br />
³Ý·³Ù ϳñ·»³ó ½Ý³ ÝáõÇñ³Ï<br />
¨ ³é³çÝáñ¹¦:<br />
γÃáÕÇÏáëÝ, Ç ¹»Ùë Çñ ݳËÏÇÝ<br />
³ß³Ï»ñïÇ, ï»ëÝáõÙ ¿ñ ³½¹»óÇÏ,<br />
·áñÍÇÙ³ó, ßñç³Ñ³Û³ó ¨ ϳ½Ù³-<br />
Ï»ñåã³Ï³Ý ³Ïݳéáõ ïíÛ³ÉÝ»ñáí<br />
ûÅïí³Í ÙÇ Ñá·¨áñ³Ï³ÝÇ, áñÇÝ Ï³ñ»ÉÇ<br />
¿ñ ³ÛÝ Í³Ýñ áõ ¹Åí³ñÇÝ å³Û-<br />
Ù³ÝÝ»ñáõÙ íëï³Ñ»É гÛáó »Ï»Õ»-<br />
óáõ ջϳí³ñáõÃÛáõÝÁ: àõëïÇ, Ñ»ï<br />
µ»ñ»Éáí Ýñ³Ý ¾çÙdzÍÇÝ` ù³Õ³ù³-<br />
Ï³Ý µáõéÝ Çñ³¹³ñÓáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù»ç<br />
áõųëå³é »Õ³Í êÇÙ»áÝ ² ºñ¨³ÝóÇÝ<br />
Íñ³·ñ»É ¿ñ Ôáõϳë γñÝ»óáõÝ<br />
áñå»ë ËáñÑñ¹³Ï³Ý å³Ñ»É Çñ ÏáÕùÇÝ:<br />
1775–Ç ÑáõÝÇëÇ 23–ÇÝ Ôáõϳë<br />
γñÝ»óÇÝ ¹áõñë ¿ ·³ÉÇë ¼ÙÛáõéÝdz-<br />
ÛÇó ¨ Ñ³çáñ¹ ï³ñí³ ëϽµÝ»ñÇÝ`<br />
ßáõñç ï³ëÝ»ñÏáõ ï³ñÇ µ³ó³Ï³Û»-<br />
Éáõó Ñ»ïá í»ñ³¹³éÝáõÙ ¾çÙdzÍÇÝ:<br />
153
Change language