Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ÏáõÃÛ³Ý ï»ÕÁ Ñ³×³Ë ¿ ÷á÷áË»É:<br />
ä³ïÙÇãÝ»ñÁ Ýñ³Ý ÑÇß³ï³ÏáõÙ »Ý<br />
ÊáõÉáñµáõÏ, ÊáÛÉáñµáõÏ, ÇÝãå»ë<br />
ݳ¨ ÐáÛÉáñµáõÏ, ÐáÉáµáõÏ, ÇÝãÁ, ѳí³Ý³µ³ñ,<br />
³é³çÇÝ ÏáãÙ³Ý ³Õ³í³-<br />
ÕáõÙÝ»ñÝ »Ý: ÆëÏ Ã» ÇÝãáõ ¿ ³Û¹åÇëÇ<br />
ٳϹÇñ ëï³ó»É, ѳÛïÝÇ ã¿:<br />
гÛïÝÇ ã¿ Ý³¨, û ¨áñ· ² ´Ûáõñ³Ï³ÝóÇÝ<br />
áñï»Õ ¿ ³ß³Ï»ñï»É ¨<br />
ÇÝã å³ßïáÝÝ»ñ ¿ í³ñ»É, áñ ·³í³éÇ<br />
»åÇëÏáåáëÝ ¿ »Õ»É: ØdzÛÝ »ÉÝ»Éáí<br />
Ýñ³ÝÇó, áñ »ñ»ù ï³ñÇ ¿ ϳÃáÕÇÏáë<br />
»Õ»É, »Ýó¹ñáõÙ »Ý, áñ Í»ñ ѳë³-<br />
ÏáõÙ ¿ ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ³Ãáé µ³ñÓñ³ó»É:<br />
ä³ßïáݳí³ñ»É ¿ ˳ճÕáõ-<br />
ÃÛ³Ùµ` ³é³Ýó Ý߳ݳíáñ ·áñÍáõ-<br />
Ý»áõÃÛáõÝ Í³í³É»Éáõ: ¨áñ· ² ´Ûáõñ³Ï³Ýóáõ<br />
³ÝáõÝÁ ÑÇß³ï³Ï»Éáõó<br />
Ñ»ïá å³ïÙÇãÝ»ñÁ ÝßáõÙ »Ý, áñ ³-<br />
ñ³µÝ»ñÁ ïÇñ»óÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇÝ,<br />
ë³Ï³ÛÝ ³ñ³µ³Ï³Ý ïÇñ³å»ïáõ-<br />
ÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïáõÙÁ ³Û¹ ûñ»ñÇÝ Ï³ï³ñí³Í<br />
Ýáñ »Õ»ÉáõÃÛáõÝ ã¿ñ, ³ÛÉ ²ñ-<br />
×»ßÇ ¨ ´³·ñ¨³Ý¹Ç ׳ϳï³Ù³ñï»ñÇó<br />
Ñ»ïá (775), »ñµ ѳۻñÇ áõ-<br />
Å»ñÝ áõ ϳñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÝ ³ñ¹»Ý<br />
ëå³éí»É ¿ÇÝ, ³ñ³µÝ»ñÇ` ³é³Ýó<br />
¹ÇÙ³¹ñáõÃÛ³Ý »ñÏñáõ٠ѳëï³ïí»-<br />
Éáõ µ³ó³ïñáõÃÛáõÝÝ ¿:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ¨áñ·<br />
² ´Ûáõñ³Ï³ÝóáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿ Ðáíë»÷<br />
´ ö³ñå»óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. ÎÇñ³Ïáë ³Ý-<br />
ӳϻóÇ, ä³ïÙáõÃÇõÝ Ð³Ûáó, ºñ¨³Ý,<br />
1961: ÐáíѳÝÝ»ë ¸ñ³ë˳ݳϻñïóÇ,<br />
гÛáó å³ïÙáõÃÛáõÝ, ºñ¨³Ý 1996: êï»-<br />
÷³Ýáë î³ñáÝ»óÇ ²ëáÕÇÏ, ä³ïÙáõÃ-<br />
ÛáõÝ ïÇ»½»ñ³Ï³Ý, ºñ¨³Ý, 2000: úñ-<br />
Ù³ÝÛ³Ý Ø., ²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ²,<br />
ê. ¾çÙdzÍÇÝ, 2001:<br />
ê²ÂºÜÆÎ ´²´²Ú²Ü<br />
ºìàð ´ ²èܺòÆ<br />
(877–897)<br />
F³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë 877–Çó: гçáñ¹»É<br />
¿ ¼³ù³ñdz ² Ò³·»óáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ ²Ûñ³ñ³ïÇ Îáï³Ûù<br />
·³í³éÇ ³éÝÇ ·ÛáõÕáõÙ, ÍÝ. Ã.<br />
³ÝÑï.: سѳó»É ¿ 897–ÇÝ ì³-<br />
ÝáõÙ, ³Ù÷á÷í»É ì³ÝÇó áã Ñ»éáõ<br />
·ïÝíáÕ ÎáËå³Ýù ¨ ²Ñ¨³Ï³Ýù<br />
·ÛáõÕ»ñÇ ÙÇç¨ ·ïÝíáÕ Òáñáí³ÝùáõÙ:<br />
¨áñ· ³éÝ»óÇÝ »Õ»É ¿ ųٳ-<br />
ݳÏÇ ³Ù»Ý³Ý߳ݳíáñ Ñá·¨áñ³-<br />
ϳÝÝ»ñÇó: ÐáíѳÝÝ»ë ¸ñ³ë˳ݳ-<br />
Ï»ñïóÇÝ Ýñ³Ý Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ¿ áñå»ë<br />
ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ï³Ý å³ïí³Ï³Ý<br />
³Ûñ: γÃáÕÇÏáë ¿ ϳñ·í»É<br />
гÛáó Çß˳ݳó ÇßË³Ý ²ßáï ´³·-<br />
ñ³ïáõÝáõ ó³ÝÏáõÃÛ³Ùµ: Ò»éݳ¹ñáõÃÛáõÝÁ<br />
ϳï³ñí»É ¿ Ù»Í ßáõùáí<br />
²ëïí³Í³Ñ³ÛïÝáõÃÛ³Ý áõûñáñ¹<br />
ûñÁ` ÑáõÝí³ñÇ 13–ÇÝ, ÏÇñ³ÏÇ ûñÁ<br />
(³Ñ»Ï³Ý ³ÙëÇ 28–ÇÝ): ¨áñ· ´<br />
³éÝ»óáõ ϳÃáÕÏáëáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ<br />
Ï»ëÁ` 877–885–Á, ³Ýó»É ¿ Ë³Õ³Õ ¨<br />
ѳݹ³ñï: γñ·³íáñ»É ¿ ²ñÍñáõÝ-<br />
Û³ó ñÇ·áñ–¸»ñ»ÝÇÏ Çß˳ÝÇ ¨ î³ñáÝÇ<br />
²ßáï ÎÛáõñáå³Õ³ïÇ Ñ³ñ³-<br />
µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ²Ûë ßñç³ÝáõÙ ù³Õ-<br />
Ï»¹áݳϳÝáõÃÛ³Ý Ñ»ï ϳåí³Í<br />
³ÝѳٳӳÛÝáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñ »Ý<br />
ͳ·áõÙ ¨áñ· ´ ³éÝ»óáõ ¨ سßïáó<br />
í³ñ¹³å»ïÇ ÙÇç¨, áñÝ ³-<br />
í³ñïíáõÙ ¿ ϳÃáÕÇÏáëÇ ÏáÕÙÇó<br />
ëå³éݳóáÕ Ý½áíùáí: ¨áñ· ´ ³é-<br />
Ý»óÇÝ, ë³ï³ñ»Éáí ²ßáï ´³·ñ³ïáõÝáõÝ,<br />
ÙÇ ù³ÝÇ Ý³Ë³ñ³ñÝ»ñÇ<br />
ݳ˳ӻéÝáõÃÛ³Ùµ ²ñ³µ³Ï³Ý ˳-<br />
ÉÇý³ÛáõÃÛ³Ý ³éç¨ µ³ñÓñ³óñ»É ¿<br />
36
Change language