Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ð²Ú ºÎºÔºòàô вÜð²Æî²ð²Ü<br />
ðÆàð IJ ´Úàô¼²Ü¸²òÆ<br />
(ñÇ·áñÇë)<br />
(1536–1545)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1536–Çó: гçáñ¹»É ¿ ê³ñ·Çë ¸<br />
ìñ³ëï³ÝóáõÝ:<br />
ÌÝ. Ã. ¨ í³ÛñÁ ³ÝѳÛï »Ý:<br />
سѳó»É ¿ 1545–ÇÝ ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ:<br />
²é³ù»É ¸³íñÇÅ»óÇÝ 1536–Ç<br />
Ý»ñùá ÑÇß³ï³ÏáõÙ ¿ ϳÃáÕÇÏáë<br />
ï»ñ ñÇ·áñÇÝ, ³é³Ýó ѳÛïÝ»Éáõ<br />
Ýñ³ áñï»ÕÇó ¨ áí ÉÇÝ»ÉÁ, ¨ ϳ٠ݳ-<br />
Ëûñáù ³Ãáé³ÏÇó ÉÇÝ»ÉÁ: ä³ïÙ³-<br />
Ï³Ý ³ÕµÛáõñÝ»ñÁ ѳí³ëïáõÙ »Ý, áñ<br />
»ñµ Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉëáõÙ ¹³¹³ñáõÙ<br />
¿ ñÇ·áñ å³ïñdzñùÇ ·áñÍáõÝ»áõ-<br />
ÃÛáõÝÁ, ³Û¹ ÝáõÛÝ Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³-<br />
ÝáõÙ ñÇ·áñ ³ÝáõÝáí Ýáñ ϳÃáÕÇ-<br />
Ïáë ¿ ÁÝïñíáõÙ ¾çÙdzÍÝáõÙ:<br />
²Ûë ³Ù»ÝÁ ÃáõÛÉ ¿ ï³ÉÇë »Ýó¹ñ»É,<br />
áñ Î. äáÉëÇ å³ïñdzñù ñÇ·áñÁ<br />
áã ÙdzÛÝ ¾çÙdzÍÝÇó ¿ñ, ³Ûɨ »Õ-<br />
µáñáñ¹ÇÝ ¿ñ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³Ûáó ϳÃá-<br />
ÕÇÏáë ¼³ù³ñdz ´ ì³Õ³ñß³å³ïóáõ:<br />
ñÇ·áñ IJ ´Ûáõ½³Ý¹³óÇÝ<br />
Ó·ï»É ¿ ѳçáñ¹»É ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý<br />
³ÃáéÇÝ ÙÇ ³ÛÝåÇëÇ Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ,<br />
»ñµ ϳÝáÝ³Ï³Ý ÁÝïñáõ-<br />
ÃÛáõÝÝ»ñÁ ÷á˳ñÇÝí»É ¿ÇÝ å³ï³-<br />
Ñ³Ï³Ý ¨ ³ÝÓÝ³Ï³Ý µÝáõÛà ÏñáÕ<br />
ݳ˳ӻéÝáõÃÛáõÝÝ»ñáí: ²Ûë ³Ù»-<br />
ÝÇó »Ýó¹ñíáõÙ ¿, áñ ¼³ù³ñdz ´<br />
ì³Õ³ñß³å³ïóáõ »Õµáñáñ¹Ç ¨<br />
Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉëÇ å³ïñdzñù ñÇ-<br />
·áñÁ ¾çÙdzÍÝÇ ·³Ñ³Ï³É ñÇ·áñ<br />
IJ ´Ûáõ½³Ý¹³óÇÝ ¿:<br />
» »ñµ ¿ ³í³ñïí»É ñÇ·áñ IJ<br />
´Ûáõ½³Ý¹³óáõ ·³Ñ³Ï³ÉáõÃÛáõÝÁ,<br />
ѳí³ëïÇ ÷³ëï»ñ ãϳÝ, Ñݳñ³íáñ<br />
¿, áñ ³ÛÝ ï¨»É ¿ ÙÇÝ㨠1545–Á,<br />
»ñµ ³é³çÇÝ ³Ý·³Ù ÑÇß³ï³ÏíáõÙ ¿<br />
êï»÷³Ýáë º ê³ÉÙ³ëï»óÇ Ï³ÃáÕÇ-<br />
ÏáëÁ:<br />
ñÇ·áñ IJ ´Ûáõ½³Ý¹³óáõ ѳÛñ³å»ï³Ï³Ý<br />
·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ<br />
áãÇÝã ãÇ ³í³Ý¹íáõÙ:<br />
γÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³ÑÇÝ ñÇ-<br />
·áñ IJ ´Ûáõ½³Ý¹³óáõÝ Ñ³çáñ¹»É ¿<br />
êï»÷³Ýáë º ê³ÉÙ³ëï»óÇÝ:<br />
ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. úñÙ³ÝÛ³Ý Ø.,<br />
²½·³å³ïáõÙ, ѳï. ´, ê. ¾çÙdzÍÇÝ,<br />
2001:<br />
ê²ÂºÜÆÎ ´²´²Ú²Ü<br />
ðÆàð Ä´ ì²Ô²ðÞ²ä²îòÆ<br />
(1576–1590)<br />
AٻݳÛÝ Ð³Ûáó ϳÃáÕÇÏáë<br />
1576–Çó: гçáñ¹»É ¿ ØÇù³Û»É ²<br />
껵³ëï³óáõÝ:<br />
ÌÝí»É ¿ Ùáï 1498–ÇÝ ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ:<br />
سѳó»É ¿ 1590–ÇÝ<br />
ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ:<br />
ܳ˳å»ë »Õ»É ¿ سÛñ ²ÃáéÇ<br />
Ùdzµ³Ý, Ý»ñϳ۳óñ»É ¿ í³Õ³ñß³å³ïóÇÝ»ñÇ<br />
ËÙµ³ÏóáõÃÛáõÝÁ: àõÝ»-<br />
ó»É ¿ Ù»Í Ñ»ÕÇݳÏáõÃÛáõÝ ¨ áõÅ»Õ<br />
¹Çñù, áñáÝóáí »Ý µ³ó³ïñíáõÙ<br />
1557–ÇÝ êï»÷³Ýáë º ê³ÉÙ³ëï»-<br />
óáõ ¨ ØÇù³Û»É ² 껵³ëï³óáõ ÏáÕ-<br />
ÙÇó Ýñ³Ý ³Ãáé³ÏÇó ϳÃáÕÇÏáë ³-<br />
é³ç³¹ñ»ÉÁ: 1576–ÇÝ` 78 ï³ñ»Ï³Ý<br />
ѳë³ÏáõÙ, ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ·³Ñ ¿<br />
µ³ñÓñ³ó»É ØÇù³Û»É ² 껵³ëï³óáõ<br />
Ïï³ÏÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ: Àëï ÁݹáõÝí³Í<br />
ëáíáñáõÛÃÇ` ³¹»áë ¨ ²é³ù»É »-<br />
66
Change language