Ամենայն Հայոց կաթողիկոսներ. հանրագիտարան
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին Տարեթիվ՝ 2008 Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
խմբագիր Պ. Հ. Հովհաննիսյան
Հրատարակչություն՝ Ս. Էջմիածին
Տարեթիվ՝ 2008
Գրքի մասին. Սույն հանրագիտարանը, լինելով Հայոց եկեղեցու պատմության յուրօրինակ արտահայտությունը, միաժամանակ հայոց պատմության համարժեք նկարագիրն է: Կաթողիկոսներից յուրաքանչյուրը, գտնվելով իր ժամանակի հասարակական-քաղաքական կյանքի, մշակույթի, գիտության և այլ բնագավառների ու իրադարձությունների կիզակետում, անշուշտ, կրել է դրանց որոշակի ազդեցությունը ու շատ դեպքերում էլ իր գործունեությամբ ուղղորդել և իր անձով է պայմանավորել պատմության այս կամ այն դրվագը: Մինչ այս հանրագիտարանի ստեղծումը Հայոց կաթողիկոսների կենսագրություններն արտացոլվել են երևելի արանց նվիրված բազմաթիվ հանրագիտական հրատարակություններում և բառարաններում:
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
²ØºÜ²ÚÜ Ð²Úàò βÂàÔÆÎàêܺð<br />
Ùñó³ÏóáõÃÛáõÝÇó` 1502–ÇÝ ä³ñë-<br />
ϳëï³ÝáõÙ Ñéã³Ïí»ó ÏñáݳϳÝ<br />
³ñÙ³ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý íñ³ Ñ»Ýí³Í<br />
ê»ýÛ³Ý Ñ³ñëïáõÃÛáõÝÁ: г۳ëï³-<br />
ÝÇ ÙÇ Ù³ëÁ, ³Û¹ ÃíáõÙ ¨ ê. ¾çÙdz-<br />
ÍÇÝÁ, ÁÝÏ³Ý å³ñëÏ³Ï³Ý µéݳϳ-<br />
ÉáõÃÛ³Ý ·»ñÇß˳ÝáõÃÛ³Ý ï³Ï: Üáñ<br />
ó÷ ëï³ó³í ·³Õó·Ý³óáõÃÛáõÝÁ,<br />
ÇÝãÁ µ³ñ¹ ÑÇÙݳËݹÇñÝ»ñ ³é³ç³¹ñ»ó<br />
Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ÙdzíáñÙ³Ý ¨<br />
³½·³å³Ñå³ÝáõÃÛ³Ý µ»éÝ Çñ áõë»-<br />
ñÇÝ í»ñóñ³Í Ð³Û »Ï»Õ»óáõÝ: ¸ñ³Ýó<br />
Çñ³·áñÍáõÙÝ ³ÝÑñ³Å»ßï³µ³ñ<br />
å³Ñ³Ýç»É ¿ سÛñ ²Ãáé ê. ¾çÙdzÍÝÇ<br />
ßáõñç Ñá·¨áñ ÝíÇñ³å»ï³Ï³Ý µá-<br />
Éáñ Ï»ÝïñáÝÝ»ñÇ ÙdzëݳóáõÙ, áñÁ,<br />
ë³Ï³ÛÝ, ûµÛ»ÏïÇí ¨ ëáõµÛ»ÏïÇí<br />
å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇ ³½¹»óáõÃÛ³Ùµ ³Û¹å»ë<br />
¿É ãÇ Ñ³çáÕí»É Çñ³·áñÍ»É:<br />
Ðá·¨áñ–ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ³Ûë<br />
µ³ñ¹ å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ ²Ù»Ý³ÛÝ Ð³-<br />
Ûáó ϳÃáÕÇÏáë ê³ñ·Çë ØÛáõë³ÛÉÇ<br />
ÝíÇñ³å»ï³Ï³Ý ϳ٠³ÝÓݳϳÝ<br />
·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý í»ñ³µ»ñÛ³É ³Õù³ïÇÏ<br />
ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ϳñ»ÉÇ ¿<br />
¹³ï»É, áñ Ýñ³ ûñáù ¨ë ãÇ Ñ³çáÕí»É<br />
ëï»ÕÍ»É ÙdzëÝ³Ï³Ý áõ Ï»Ýïñáݳ-<br />
ÓÇ· ÝíÇñ³å»ï³Ï³Ý ϳéáõÛó: ¸³ ¿<br />
å³ï׳éÁ, áñ Ð³Û »Ï»Õ»óáõ å³ï-<br />
ÙáõÃÛ³Ý ³Ûë ÷áõÉÁ ¨ë ³ãùÇ ¿ ÁÝÏ»É<br />
ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý ³Ãáé³ÏÇóÝ»ñÇ<br />
§³é³ïáõÃÛ³Ùµ¦: ê³ñ·Çë ØÛáõë³ÛÉÇ<br />
ûñáù ÑÇß³ï³ÏíáõÙ »Ý ²ñÇëï³Ï»ë,<br />
³¹»áë, ºÕÇß» ¨ Ü»ñë»ë ³-<br />
Ãáé³ÏÇóÝ»ñÁ: àñáß Ñ»ÕÇݳÏÝ»ñ<br />
ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ »Ý ѳÕáñ¹áõ٠ݳ¨<br />
³ÛÉ ³Ãáé³ÏÇóÝ»ñÇ (ìñóݻë úÍáå»óÇ,<br />
ÐáíѳÝÝ»ë, ¸³íÇÃ, ÐáõëÇÏ)<br />
Ù³ëÇÝ, µ³Ûó, ÇÝãå»ë ÝϳïáõÙ ¿ Ø.<br />
úñÙ³ÝÛ³ÝÁ, ¹³ ³ÏÝѳÛï ³Ý×ßïáõ-<br />
ÃÛáõÝ ¿: ä³ï׳éÝ ³ÛÝ ¿, áñ ¹³ñ³ßñç³ÝÇ<br />
Ù³ï»Ý³·ÇñÝ»ñÁ ÝíÇñ³å»-<br />
ï³Ï³Ý Ï»ÝïñáÝÝ»ñÇ ·³Ñ³Ï³É-<br />
Ý»ñÇÝ ¨ Ã»Ù³Ï³É ³é³çÝáñ¹Ý»ñÇÝ,<br />
ÇÝãå»ë ݳ¨ ·áñÍáÕ í³Ý³Ñ³Ûñ»ñÇÝ<br />
¨ë ٻͳñ»É »Ý §Ñ³Ûñ³å»ï¦ ïÇï-<br />
Õáëáí, ÇÝãÝ ¿É ÃÛáõñÇÙ³óáõÃÛáõÝÝ»ñÇ<br />
ï»ÕÇù ¿ ïí»É:<br />
ºí ãÝ³Û³Í ³ÛÝ µ³ÝÇÝ, áñ سÛñ<br />
²ÃáéÇ ïÝï»ë³Ï³Ý áõ ù³Õ³ù³Ï³Ý<br />
ÏßÇéÁ ѳٻٳï»ÉÇ ã¿ñ Çëɳٳ¹³í³Ý<br />
áõÅ»ñÇÝ, ³ÛÝ ³Ýáõñ³Ý³ÉÇ ç³Ýù»ñ<br />
¿ ·áñͳ¹ñ»É »Ï»Õ»óáõ Çñ³íáõÝùÝ»ñÁ<br />
å³Ñå³Ý»Éáõ ¨ Áݹ³ñ-<br />
ӳϻÉáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùµ, Ó·ï»É ¿ µ³½-<br />
Ù³å³ïÏ»É »Ï»Õ»ó³å³ïÏ³Ý Ï³Éí³ÍÝ»ñÁ,<br />
ûè³óÝ»É Ñ³ñÏ»ñÝ áõ<br />
ïáõñù»ñÁ ¨ ÝÛáõÃ³Ï³Ý ÑÇÙù»ñ<br />
ëï»ÕÍ»É ³½·³ÛÇÝ–»Ï»Õ»ó³Ï³Ý ¨<br />
Ùß³ÏáõóÛÇÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ñ³-<br />
Ù³ñ: ê³Ï³ÛÝ ³Û¹ ç³Ýù»ñÝ ³Ý³í³ñï<br />
»Ý Ùݳó»É: ²Û¹ å³ÛÙ³ÝÝ»-<br />
ñáõÙ ³Ý³Ýó Ý߳ݳÏáõÃÛ³Ý Çñ³-<br />
¹³ñÓáõÃÛáõÝ ¿ ¹³ñÓ»É ÇÝãå»ë ³Û-<br />
ɳÏñáÝáõÃÛ³Ý (ÇëɳÙÇ ¹ñáßÇ ï³Ï<br />
ѳí³ùí³Í ½³Ý³½³Ý áõÕÕáõÃÛáõÝ-<br />
Ý»ñ ¨ Ñáë³ÝùÝ»ñ) ѳñϳ¹ñ³ÝùÝ»-<br />
ñÇ ¹»Ù ë»÷³Ï³Ý ¹³í³Ý³µ³Ý³-<br />
ϳÝ, ÍÇë³å³ßï³ÙáõÝù³ÛÇÝ ¨ »Ï»-<br />
Õ»ó³Ï³Ý ÇÝùÝáõÃÛ³Ý å³Ñå³Ýáõ-<br />
ÙÁ, ³ÛÝå»ë ¿É Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ÇÝùÝáõñáõÛÝ<br />
·áÛáõÃÛ³Ý ¨ ¹³ñ»ñÇ ÁÝóóùáõÙ<br />
ëï»ÕÍí³Í ³½·³Ùß³ÏáõóÛÇÝ<br />
³ñÅ»ùÝ»ñÁ å³Ñå³Ý»Éáõ ·áñÍáõÙ »-<br />
ϻջóáõ áõÝ»ó³Í ³Ýáõñ³Ý³ÉÇ ¹»-<br />
ñ³Ï³ï³ñáõÃÛáõÝÁ: ä»ïù ¿ »Ýó¹ñ»É<br />
ݳ¨, áñ ê³ñ·Çë ØÛáõë³ÛÉÇ Ï³-<br />
ÃáÕÇÏáëáõÃÛ³Ý ßñç³ÝáõÙ ß³ñáõ-<br />
ݳÏí»É »Ý ù³ÛÉ»ñ Ó»éݳñÏí»É »Ï»-<br />
Õ»ó³Ï³Ý–ÝíÇñ³å»ï³Ï³Ý ï³ñ-<br />
µ»ñ Ï»ÝïñáÝÝ»ñÇ ÙdzëݳóÙ³Ý ¨<br />
ϳÝáÝ³Ï³Ý Ñ³ñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ<br />
ϳñ·³íáñ»Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùµ: ê³-<br />
ϳÛÝ ³Ûë µÝ³·³í³éáõÙ ¨ë ßáß³÷»-<br />
221
Change language